كارزان گلی – هه‌ولێر
عەبدوڵا ئۆجەلان، سەرۆكی زیندانیكراوی پەكەكە، لە پەیامێكدا داوای كرد، پەكەكە چەك دابنێت و خۆی هەڵوەشێنێتەوە؛ ئێستا چاوەكان لەسەر ئەوەن، قەندیل كەی كۆنگرە دەبەسێت و كەی فەرمانی رێبەرەكەیان جێبەجێ دەكەن؟
سەركردایەتیی دەم پارتی، ئامادەیییان دەربڕیوە كە لەم قۆتاغەدا هەرشتێك بكەوێتە سەر ئەوان ئەنجامی بدەن، بەڵام داواش دەكەن، لەسەر حكوومەتی توركیایە هەنگاوی جیدی لەوڕووەوە بهاوێت و میكانیزمی بۆ بدۆزێتەوە.
بەگوێرەی گوتەی شاندی دەم پارتی، كە سەردانی ئیمرالیان كردووە، ئۆجەلان لەم پەسەدا هیچ مەرجێكی بۆ حكوومەتی توركیا دانەناوە، بۆیە پێویستە لەناو پەرلەمانی توركیا لیژنەیەك پێك بێت بۆ ئاشتییەكی بەردەوام لەناو پەرلەمان تا پرسی چارەسەری كورد بەیاسایی بكرێت.
دەم پارتی بڕیاریداوە، لە زۆربەی شارەكانی توركیا، لەگەڵ ئۆرگانەكانیان كۆببنەوە و هەڵسەنگاندن بۆ پەیامەكەی ئۆجەلان بكەن، هەروەها بەشێوەیەكی فراوان بكەونە ناو گفتوگۆیەكی چڕ و ئاڵۆگۆڕی بیروڕا بكەن لەبارەی ئەوەی قۆناغی داهاتوو بۆ ئاشتی چۆن دەبێت. دەم پارتی بەرنامەی داناوە ١٠٠ كۆبوونەوەی گەورە لەگەڵ ئۆرگانەكانیدا بكات و لەو كۆبوونەوانەدا تیشك بخرێتە سەر پەیامی ئۆجەلان و هەڵسەنگاندنی بۆ بكەن. جیا لەوەش لەگەڵ زووربەی پارتە ئۆپۆزسیۆنەكانی توركیا كۆدەبنەوە و هەر لەبارەی پەیامی ئۆجەلان و چەك دانانی پەكەكە گفتوگۆ دەكەن.
ئەگەرچی لە پەیامەكەیدا، ئۆجەلان هیچ مەرجێكی دانەناوە و باس لە مافی كورد ناكات، تەنیا داوا لە پەكەكە دەكات چەك دابنێت، بەڵام چەند سەركردەیەكی دەم پارتی، دەڵێن پێویستە ئەو پرسە لە چوارچێوەیەكی یاساییدا بکرێت، واتە داواكاری كورد لە دەستووردا جێگیر بكەن، بەڵام حكوومەت و ئاكەپە، دەڵێن دەبێت بەبێ مەرج پەكەكە چەك دابنێت و هیچ مامەڵەیەكی لەگەڵدا نەكراوە.
سری سوورەیا ئۆندەر، ئەندامی شاندی دەم پارتی بۆ ئیمرالی، لەچاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ تەلەڤزیۆنی (خەبەر تورك)، ئاماژەی دا ئۆجەلان هیچ مەرجێكی نەبووە. ئۆندەر دەڵێت: ”بەشەرەفم سوێند دەخۆم، ئۆجەلان بەهیچ شێوەیەك داوای نەكردووە ئازادی بكەن لەبەرامبەر چەك دانانی پەكەكە، یان داواكاری خۆبەڕێوەبردنی بۆ كورد نەكردووە لە توركیا، ئۆجەلان نەچووەتە ناو هیچ مامەڵەیەكەوە.“
دەم پارتییەكان دەڵێن، ئەگەر لەڕووی فیزیكیشەوە ئۆجەلان ئازاد نەكرێت، بەڵام دەبێت لەڕووی فیكرەوە ئازادی بكەن، تا بتوانێت لەگەڵ قەندیلدا پەیوەندی ببەستێت و لە كۆنگرەدا داوا بكات پەكەكە هەڵوەشێتەوە.
ئەوان پێیانوایە، بۆ ئەوەی پەكەكە چەك دابنێت و رەوتەکەش بەشێوەیەكی دیموكراتییانە بەڕێوە بچێت، بەلایەنی كەمەوە دوو ساڵی پێویستە. ئەگەر سەیری ئەو وێنەیە بكەین كە ئۆجەلان لە ئیمرالی لەگەڵ شاندی دەم پارتی بڵاوی كردەوە، مایك بە جلی ئۆجەلانەوەیە، ئەمەش دەریدەخات كە ئەو بە ڤیدیۆ بۆ خۆی پەیامەكەی خوێندوەتەوە، بەڵام دەوڵەتی توركیا رێگەی نەداوە پەیامەكە بە ڤیدیۆیی بڵاو بكرێتەوە، بۆیە یەكێك لە رەخنە هەر گەورەكانی كە لە دەم پارتی دەگیرێت ئەوەیە، بۆچی رێگەیان نەدا ئۆجەلان، بە ڤیدیۆ پەیامەكەی بڵاو بكاتەوە؟
بە گوێرەی زانیارییەكان، رەنگە لە نەورۆزدا پەیامی ئۆجەلان بە ڤیدیۆ بڵاو بكرێتەوە، چونكە هاووڵاتیانی باكووری كوردستان، هەنگاوی جیدیان دەوێت و دەیانەوێت گوێیان لە دەنگی ئۆجەلان بێت.
رەنگە لە پەرلەمان لیژنەیەك بۆ چەكدانانی پەكەكە دروست ببێت
چەكدانانی پەكەكە و هەڵوەشاندنەوەی، پرۆسەیەكە و بە شەو و رۆژێك ناكرێت، دەبێت پەرلەمانی توركیا رۆڵی تێدا هەبێت و لیژنەیەك لەوڕووەوە پێكبێت، دەم پارتیش ئەو لیژنەیەی پێ كارێكی قورس نییە، بەڵام دەبێت هەموو هەوڵێك بدرێت، لە لیژنەكەدا، ئەندامی ئۆپۆزسیۆنیشی تێدا بێت.
ئەگەر توركیا بیەوێت پرۆسەكە زەمینەیەكی یاسایی وەربگرێت و ژێرخانێكی گەورەش بۆ ئەو پرۆسەیە دروست بكەن، پێویست دەكات پەرلەمان رۆڵی تێدا هەبێت، ئەمە بۆچوونی زۆربەی ئەندامانی سەركردایەتی دەم پارتییە.
دەم پارتی دەڵێت، ئەگەر بیانەوێت لەناو پەرلەمانی توركیا ناونیشانێك بۆ ئەو قۆناغە دابنێن و رەوتی ئاشتی بکرێتە یاسایی، دەبێت ناونیشانێك بێت، هیچ لایەنێك دڵیان نەیەشێت، بۆ نموونە دەكرێت پرۆژە یاسای دیموكراتی و ئاشتی بێت، یان پرۆژەیاسای ئاشتییەكی بەردەوام بێت.
پێشنیار دەكرێت، ئەو زمانەی لەم پرۆسەیەدا بەكار دێت دەبێت زمانێكی زۆر نەرم بێت، چونكە زمانی سیاسییەكان رۆحی رەوتەکەیە، ئەمەش بە رێكخستنەوەی یاساكان دەكرێت.
دەبێت یاسایەك بۆ ئەندامانی پەكەكە دەربچێت، واتە ئەگەر پەكەكە چەك دابنێت، ئەو چەكدارانە زۆربەیان هاووڵاتی توركیان، دەبێت بە یاسا چارەنووسی ئەوان دیاری بكرێت.
دەم پارتی نەرمییەكی زۆری نواندووە بەرامبەر بە چەند مادەیەكی دەستوور، كە گۆڕینی بۆ توركەكان تابۆیە، نموونە مادەی ١ تا ٤، كە لەو مادانەدا لە زمانی توركی زیاتر هیچ زمانێكی تر قبوڵكراو نییە، هەروەها لە نەتەوەی تورك زیاتر هیچ نەتەوەیەكی تر قبوڵكراو نییە، سیستەمی سیاسییش لە توركیا دەبێت عەلمانی بێت. وەكوو ئەوەی چەند سەركردەیەكی دەم پارتی قسەیان بۆ (BBC) كردووە، ئەوان كێشەیان لەگەڵ ئەو چوار مادەیەدا نییە، بەڵكوو بابەتی ئەوان هاووڵاتیبوونە، كە لەمادەی ٦٦ی دەستووری توركیادا هاتووە، (یەكسانی هاووڵاتیبوون)، دەیانەوێت وەكوو هاوڵاتییەكی تورك، لە هەموو شتێك یەكسان بن.
رەنگە دەمیرتاش ئازاد بكرێت
بەر لەوەی لە پەرلەمانی توركیا لیژنەیەك دروست ببێت و چەند یاسایەك رێكبخەنەوە و چەند یاسایەكی تازەش بۆ پرسی ئاشتی دەربكەن، سەرەتا دەتوانن چەند هەنگاوێك بهاوێن، ئەو هەنگاوانەش نییەت پاكی حكوومەتی توركیا بەرامبەر بە ئاشتی دەردەبڕێت.
بۆ نموونە، هەموو ئەو شارەوانیانەی دەم پارتی كە قەیوم كراوە، بگەڕێندرێتەوە و ئەو سەرۆك شارەوانیانەی دەستگیر كراون ئازاد بكرێن. ئەوەی زۆر گرنگە و باكوورییەكان چاوەڕێی دەكەن، ئازادكردنی سەلاحەدین دەمیرتاش، هاوسەرۆكی پێشووی هەدەپەیە، كە ئازادکرانی ئەو، خزمەتێكی زۆر بە رەوتی ئاشتی دەكات لە توركیا.