كارزان گلی – هه‌ولێر
لە چەند رۆژی داهاتوودا، چەند پەرلەمانتارێكی سەر بە دەم پارتی، دەچنە ئیمیڕاڵی و چاویان بە عەبدوڵا ئۆجەلان دەكەوێت. ئامانجی ئەو چاوپێكەوتنە، نەخشەرێگەی پرسی چارەسەرییە، كە حكوومەتی توركیا مەبەستییەتی ئۆجەلان رۆڵی تێدا هەبێت، بەڵام ئەو بارودۆخە لەناكاوەی لە سووریا رووی دا و ئەو توندییەی توركیا بەرامبەر بە (هەسەدە) هەیەتی، گومانی لای سیاسی و شرۆڤەكاران دروست كردووە، بەوەی پرسی چارەسەری بە كردار ناكرێت، تەنیا هەڵخەڵەتاندنی كوردە تا لەو گۆڕانكارییانەی ناوچەكەی گرتووەتەوە، كورد هیچ جموجۆڵێك نەكات.
دەوڵەت باخچەلی، سەرۆكی مەهەپە، داوای كردووە دەم پارتی ئۆجەلان ببینن، تا لە رێگەی ئەو چاوپێكەوتنەوە ئۆجەلان داوا بكات پەكەكە چەك دابنێت، تەنانەت پێی باشە ئۆجەلان بێتە ناو پەرلەمانی توركیا و لەوێ وتارێك پێشكەش بكات و داوا بكات پەكەكە چەك دابنێت.
بەڵام تاوەكوو ئێستا هیچ بەرچاو روونییەك نەدراوە كە دانانی چەك لەلایەن پەكەكەوە لەبەرامبەر چییە؟ ئایە پرسی چارەسەری كورد، چی مافێكی بۆ كورد تێدایە؟
ئەگەر سەیری دەستووری توركیا بكەین، لە مادەی یەك تا چوار، باس لەوە دەكرێت لە توركیا لە نەتەوەی تورك زیاتر هیچ نەتەوەیەكی تر دانی پێدا نانرێت، هەروەها باس لەوە كراوە، دەبێت توركیا وڵاتێكی عەلمانی بێت و تەنیا زمانی توركی دانی پێدا دەنرێت.
كورد داوا دەكات، ئەو چوار مادەیە بگۆڕێت، تەنیا بابەتی عەلمانیبوونی سیستەمی توركیا وەكوو خۆی بمێنێتەوە، میدیاكانی توركیاش باسیان لەوە دەكرد، كە باخچەلی و رەجەب تەیب ئەردۆغان، رێككەوتنیان كردووە كە ئەو چوار مادەیە بگۆڕن و كورد وەكوو نەتەوە لەپاڵ نەتەوەی تورك بناسرێت، بەڵام هەرزوو میدیاكانی سەر بە ئاكەپە و خودی ئەردۆغان گوتیان ”ئەو چوار مادەیە هیچ گۆڕانێكی بەسەردا نایەت.“
پرسیارەكە ئەوەیە، لەپای چی پەكەكە چەك دابنێت و خۆی هەڵوەشێنێتەوە؟ لە كاتێكدا حكوومەتی توركیا ئامادە نییە لە كاتی گۆڕینی دەستووردا كورد وەكوو نەتەوە بناسێنیت و هەروەها دانیش بە زمانەكەیدا بنێت.
وەكوو ئەوەی باس دەكرێت و شرۆڤەی جیدی لەبارەوە كراوە، حكوومەتی توركیا داوا لە ئۆجەلان دەكات، پەكەكە هەڵوەشێنێتەوە، لەبەرامبەردا پەكەكە بۆی هەبێت لە سووریا بەناوێكی تر سیاسەت بكات، واتە لەگەڵ یەپەگەدا یەك بگرێت و لەژێر ناوێكی تردا سیاسەت بكەن، ئەوكات توركیاش هیچ سەرئێشەیەك بۆ رۆژئاوا دروست ناكات.
ئەگەر سەیری دیمانەكەی ئەحمەد داودئۆغڵو، سەرۆكی پارتی ئاییندە و سەرۆك وەزیرانی پێشووی توركیا بكەین، بەئاشكرا دەڵێت، پێویستە توركیا و حكوومەتی تازەی سووریا، پەیوەندییەكی تەندروست لەگەڵ كوردا ببەستن، تا ئیسرائیل و ئەمریكا كورد وەكوو كارتی فشار بەرامبەر توركیا بەكار نەهێنن، هەروەها داوا دەكات، پرسی چارەسەری كورد فراوان بكرێت و تەنیا لە توركیا نا، بەڵكوو لە سووریا و ئێران و عێراقیشدا پرسی چارەسەری كورد بهێنرێتە بەرباس.
سیاسییەكانی كورد لە باكوور، نایانەوێت لە توركیا جیا ببنەوە، تەنیا دەیانەوێت وەكوو هاووڵاتییەكی توركیا، لەگەڵ هاووڵاتییەكی تورك یەكسان بن، هەروەها دان بە زمان و نەتەوەی كورددا بنرێت و ئیدی وەكوو هەموو منداڵێكی تورك كە بەزمانی دایك دەخوێنێت، رێگە بدرێت كوردیش بەزمانی دایك بخوێنێت.
ئاڵتان تان، كە چوار خول پەرلەمانتار بووە لەسەر لیستی هەدەپە، هەروەها سیاسییەكی بەئەزموون و لێكۆڵەریشە، دەڵێت كورد لە توركیا داوای جیابوونەوە یان فیدڕاڵی ناكەن، بەڵكوو داوای یەكسانی دەكەن و هەروەها دانیش بە نەتەوەی كورددا بنرێت، بەڵام لە عێراقدا پێویستە كورد ببێتە دەوڵەت و لە رۆژئاواش فیدڕاڵی، لە ئێرانیش دەكرێت فیدڕاڵی بۆ كورد بوونی هەبێت.
كەواتە پرسی چارەسەری، لە توركیا نابێت بكرێتە قوربانی رۆژئاوا، ئەوەی لە رۆژئاوا بۆ كورد فەراهەم دەبێت، پەیوەندی بە پرسی كوردی باكوور نییە، بەڵكوو پێویستە پرسی چارەسەری كورد لە توركیا، لە دەستووری تازەی توركیادا رەنگبداتەوە، بەوەی ئیدی دوای ١٠٠ ساڵ لە كۆماری توركیا، كوردیش كە ٢٥ ملیۆن كەسن لە توركیا، پێویستە وەكوو نەتەوە بناسرێت و دانیش بەزمانەكەیدا بنرێت.
داودئۆغڵو دەڵێت: ”ئەگەر كورد لە رۆژئاوا فیدڕاڵی یان ئۆتۆنۆمی بدرێتێ، نابنە مەترسی بۆ سەر توركیا“ چەندین سیاسی تریش هەمان بۆچوونیان هەیە و باس لەوەش دەكەن، كە هەرێمی كوردستان ٣٠ ساڵە بوونی هەیە، ئایە بووەتە مەترسی بۆ سەر توركیا؟ بەپێچەوانەوە پەیوەندی بازرگانی و دیبلۆماسی هەرێم و توركیا، كاریگەری زۆر ئەرێنی هەبووە، بۆیە توركیا هەڵە دەكات گەر رێگری لەوە بكات كورد لە رۆژئاوا فیدڕاڵی یان ئۆتۆنۆمی وەربگرێت.
كوردی باكوور، نایانەوێت پرسەكەیان ببێتە قوربانی رۆژئاوا، واتە نایانەوێت لەبەرامبەر ئەوەی كورد لە سووریا مافی خۆی وەرگرێت، كەچی لە توركیا پرسەكەی لەبار ببرێت، نەخێر ئەوان لەگەڵ ئەوەدان، لە چوارچێوەی دەستووری تازەدا، كە هەموو هەوڵێكی ئاكەپە و مەهەپە بۆ ئەوەیە دەستووری توركیا هەموار بكەنەوە، كورد رۆڵی هەبێت و ئیدی وەكوو نەتەوە بیناسێنن و وەكوو كورد لە حكوومەتدا پۆستیان بدرێتێ و لە هەمووشی گرنگتر، زمانی كوردی دانی پێدا بنرێت و منداڵانی كورد بە كوردی بخوێنن.