من و ڕۆمان

خوسرەو جاف

نابێ هیچ ڕۆماننووسێك لە واقیع دووربكەوێتەوە، ئەو نزیكبوونەوەیە كەموزۆری هەیە و بەستەگی بە بەربڵاوی و پانتایی تەجرووبە و بەسەرهاتەكانی ڕۆماننووسە.
من لە ” دیداری ڕۆمانی كوردی”دا لە دهۆك 2012 باسی شارەزایی ڕۆماننووسم كرد، كە چەند دەبێ ئاگاداری دەوروبەر و جوگرافیای وڵاتەكەی بێت.. ئیدی ئاشنایی تەواوی هەبێت، كە چەند جۆر ئاژەڵ لە وڵاتەكەیدا هەیە، شارەزای چەندان جۆر دارودرەخت و درەختچە و بنچك و گوڵ و داروبەردی وڵاتەكەی بێت. بۆ ئەو نیازەیش دەبێ پێوەندیی لەگەڵ ئافرەتدا هەبێت، بەندە واقیعیانە دەنوڕمە دونیای ئەمڕۆدا، دوور لە هەیاهۆی پڕوپووچی خۆ وەدەرخستن و پەنجە بۆ درێژكردن.
بەندە دەڵێم سەیرە نووسەرێك یەشتا لە تەنها لەگەڕەكێك و شارۆچەكەیەكدا دەژی، چۆن چۆنی دەتوانی ڕۆمانی سەركەوتوو بنووسێت؟
نەك هەر ئەو نووسەرە تازە پێگەیشتووانە، بەڵكوو ئێمەمانانیش تا ئەم عومرە ناتوانرێت لە بواری ڕۆشنبیریدا یان لە رۆماندا خۆمان بەسەركەوتوو بزانین…
گوێم لە پیاهەڵدانی بێبنەمای ئێرە و ئەوێ نییە، كە لە شارێكدا كەسێك دەكەنە بتێكی بتخانە، بەندە دوای زیاتر لە سەت کتاوی لە چاپدراو، وا دەزانم یەشتا سەرەتای نووسینمە و هیچم نەکردووە.
ئەوانەی ڕۆمانی “هیچ” بە وردی بخوێننەوە، دیاردەكان، ڕمووزەكان بە زەقی وەدەردەكەون، كە چۆن لەژێر دەواری ڕەشی زۆر و زەوت و ترسدا سەریان هەڵداوە و بانگەوازی “ئەوەسانێ” دەخەنە بەرچاوی خوێنەر ” لە كاتی خۆیشدا چاوساغی سەردەمی بەعس لەو ڕووەوە توشیان كردووم”، لە ڕووی وەدەرخستنی كەسایەتیی خۆمەوە، كەسایەتیی ” ئەندازیار” لە ڕۆمانی ” ڕاز”دا تا ڕادەیەكی زۆر لە خۆمەوە نزیكە و جاروبار كەسایەتیی نووسەر لە چەند لاوە خۆی وەدەر دەخات، وەك لە ڕۆمانی هەشت بەرگی دەرباردا، ئەو كارە كراوە، ڕەنگە لە داهاتوویشدا هەمان شێوە كارم لێ بووەشێتەوە. ئێمە یەشتا لە چوارتەنیشتێكی سنوورداری تەمومژاویدا دەژین و یەشتا ناتوانین ڕاستەوخۆ باس لە گرفتی دەوروبەر و ئیمان و بەندەكانی ژیان بكەین.. ڕاستە لە سەردەمێكدا دەژین ئازادین، بەڵام ئازادی ڕەها و موتڵەق، نە ئەوسا بووە و نە ئێستایش.
من بە شێوەیەكی تر دەربارەی مەرگ و چۆنییەتی ڕووداوەكانی دوای مەرگ بیر دەكەمەوە، ئەوەسا ڕۆمانێكم نووسیوە بەناوی “دەغدو” تەواوی قارەمانەكانی ئەرواحن، لام وایە بە وردی توانیوتم قۆناغی دوای مەرگ بخەمە بەرچاو. خۆ باس لە واقیعەیتی ئافرەت و پەیوەندی نێوان نێر و مێ، یەشتا باسكردنی یاساغە.. قەدەغەیە و خودی بڕێك لە ژنەكان تەنها بۆ ” خۆ وەدەرخستن” هانی ئەو تێفكرینە دەدەن و تا لای خودایش دوورن لە واقیعیەتەوە.. هەر نەبێت لە ژیانی تایبەتیاندا، ئیتر بانێكە و چەند هەوا.
من سەرەتا بە چیرۆك دەستم پێ كردووە بەناوی “كاكەی جاف” لە ڕۆژنامەی پێكشكەوتندا، چەندان چیرۆكم بڵاوبووەتەوە لە كتاوی بیبلۆگرافی چیرۆكی كوردیدا” حوسێن عارف” ئاماژەی بەوە كردووە.
بەندە ڕۆمانی “گەماڵ”م لە چایخانەیەكدا بەناوی “شیراز” لە شاری لەندەندا، نووسی.
ئێستا لەگەڵ ئەوسادا جیاوازە، تەمەن كاری خۆی كردووە، زۆر لەوانەی هەم بوو، ساڵانی عومر بە تاڵانی بردوویەتی. ئێستا لە تەنهایی موتڵەقدا نەبم هیچم پێ نانووسرێت، نەشنووسم دیسان پەنا دەبەمە بەر تەنهایی، بەڕاستی تەنهایی خو و خەسڵەتێكی خوداییە…
مرۆڤ، چوزانم من ئەو لەزەتەی لە تەنهاییدا دەبینم و دەگەمە ئاكام و سەرەنجام، لەوێڕا گوڕ دەسێنمەوە و خۆم تازە دەكەمەوە، لەوێڕا بەرگەی بۆنەهات و نا بەرانبەرییەكان باشتر دەگرم. ئیدی ژیان ئەمەیە و بە هەڵسوكەوتەوە شیرینە، قەینا ڕۆژانە ئەوەی دەیبینی ناهەقە، ئەوەی گرفتە لە دەروونتا، لەزەتی مەزڵوومییەتە، كە چەندە زاڵە بەسەر هەوەسی زاڵمبووندا.
لەوەیش گەڕێ، دەوڵەت و دەستەڵات ئاگاداری حەقیقەتی ڕۆشنبیری ئێستای ئەم وڵاتە نین و چاوساغانیان خستووەتە لاوە.
ئیتر ڕۆژگارەكە وایە، بۆیە عارەبەكان لە مێژوودا وتوویانە: من قلە الخیل شدوا علی…
من هیچ لەزەتێك لە خوێندنەوەی ڕۆمانی كوردی نابەم، سەیر لەوەدایە زۆربەی زۆریانیش دەخوێنمەوە.
هەمیشە لەلای سەرینەكەمەوە چەندان ڕۆمانم داناوە، هەروەها كتاوی جۆراوجۆری تریش و بە دڵ و داوەوە.. ڕۆمانە كوردییەكان دەخوێنمەوە و خواخوامە هەڵەبیم بسەلمێنم، بە تەئكید ڕۆژگارێك لە پێشە ڕۆماننووسی كورد، بەبێ پەساپۆرت ئەو سنوورە بشكێنن و دەست لە دامێنی دونیای ڕۆمانی جیهانی گیر بكەم، كەی؟ من ئەوە نازانم! بەڵام ئاواتەخوازم.
کۆتا ڕۆمانم “شازادە و شاعیر” بووە، بە وردی ژیانی نالی و دەوروبەریم دەرخستووە، نالی کێیە و لە کوێ ژیاوە و چی کردووە و چووەتە کوێ؟ بە وردی خستوومەتە ڕوو..