بەكر كەریم حەسەن
فه‌یله‌سوف و شاعیرو نوسه‌ری ئه‌مریكی (ڕالف والدۆ ئیمرسۆن) ده‌ڵێ “مامۆستای مەزن و گه‌وره، بابەتی قورس ئاسان ده‌كات”.
له كۆتایی هه‌ر وه‌رزێكی خوێندندا قوتابی ده‌بێ تاقی بکرێتەوە بۆ ده‌رچوون و تێپه‌ڕاندنی ئه‌و قۆناغه‌ی لێی ده‌خوێنێ، واته تاقیكردنه‌وه ده‌بێته پێوه‌ری ده‌رچوون و ده‌رنه‌چوونی قوتابی له قۆناغه‌كه‌ی. لێره‌دا ڕۆڵ و ئه‌ركی مامۆستای دڵسۆز و به‌رپرسیار جگه له‌وه‌ی هانده‌ر و پاڵپشتی سه‌ركه‌وتنی قوتابییه، له هه‌مان كاتیشدا ده‌بێته ڕۆڵی یه‌كلاكه‌ره‌وه له سه‌ركه‌وتنی قوتابی له‌و ساڵه‌ی خوێندنیدا.
هه‌موومان ده‌زانین تاقیكردنه‌وه، كه‌م تا زۆر دوودڵی و ڕاڕایی و ترس دەخاتە دڵی قوتابیەوە و زۆر جار له‌وانه‌یه لای هه‌ندێ له قوتابیان تاقیكردنه‌وه‌كان وه‌كو مۆته‌كه و شه‌وەزه‌نگ و دێوه‌زمه دێته به‌رچاویان و لێی ده‌ترسن و سه‌خڵه‌ت و په‌ژاره ده‌بن و له‌وانه‌یه ئه‌و ترس و ڕاڕاییه كاریگه‌ری نه‌رێنی له سه‌ر ئاستی قوتابیان دروست ده‌كات، بگره زۆر جاران قوتابی كه له ڕۆژانه دا ئاستی به‌شداری كردنی زۆر باشه، به‌ڵام له تاقیكردنه‌وه‌كان وه‌كو پێویست نابێت.
لێره‌دا ڕۆڵی مامۆستا ده‌رده‌كه‌وێت كه له كاتی تاقیكردنه‌وه‌كان هه‌رده‌م كاراكته‌رێكی هیوابه‌خش و ئومێدپێدان بێت بۆ قوتابی و كاره‌كان ئاسان بكات و كه‌شێكی له‌بار و گونجاو بڕه‌خسێنێ له ناو تاقیكردنه‌وه‌دا، هه‌رده‌م مامۆستا دەبی هانده‌ر و داهێنه‌ر بێت و پرۆسه‌كه به ئاسانی نیشانی قوتابیان بدات و هه‌وڵ بدات به‌رده‌وام فشار و گوشار و پاڵه‌په‌ستۆی ده‌روونی له‌سه‌ر قوتابی كه‌م بكاته‌وه و دڵنیایی و متمانه به قوتابی ببه‌خشێ و ئاراسته‌یان بكات به‌ره‌و و دابونه‌ریت و شێوازی ڕاست و دروست و متمانه‌ی قوتابی به‌رز بكاته‌وه به خۆیان. بە ڕووی خۆش و دڵی گه‌ش و سینگفراوانی و به‌خشینی وزه‌ی ئه‌رێنی به قوتابییه‌كان رەفتار بکات و هەروەها پێیان بڵێ گه‌رهاتو له تاقیكردنه‌وه‌یه‌كدا وه‌ڵامیان باش نه‌بوو، به ئاسایی وه‌ری بگرن و هه‌ل و فرسه‌تی تر هه‌یه بۆ تاقیكردنه‌وه؛ دڵنیایان بكاته‌وه كه‌وا كۆتایی جیهان نییه و ده‌توانن له خولی تردا به سه‌ركه‌وتوویی تاقیكردنه‌وه‌كه بده‌نە سەر؛ گرنگ ئه‌وه‌یه له هه‌وڵ به‌رده‌وام بن و وره‌یان نه‌ڕووخێ و بڕوایان به خۆیان پته‌و بێت كه‌وا به سه‌ركه‌وتوویی ئه‌و قۆناغه تێده‌په‌ڕێنن، بۆیه گرنگه مامۆستا له كاتی تاقیكردنه‌وه‌دا زۆر به هه‌ستیاری و به‌رپرسیاریه‌تیەکی تەواوە، ڕه‌فتار و هه‌ڵسوكه‌وت له‌گه‌ڵ قوتابی و تاقیكردنه‌وەدا بكات.
ئینگلیز ده‌ڵێن “هه‌ڵەی پزیشك له ژێر زەوی ده‌نێژرێ، هه‌ڵه‌ی ئه‌ندازیار به‌رده‌بێته‌وه سه‌ر زه‌وی، به‌ڵام هه‌له‌ی مامۆستا له سه‌ر زه‌وی به ئاسانی ده‌مێنێته‌وه”. بۆیه گرنگه مامۆستا به‌وپه‌ڕی به‌رپرسیاریه‌تی و ویژدانەوە هه‌ڵسوكه‌وت و ڕه‌فتار له‌گه‌ڵ قوتابی و تاقیكردنه‌وه‌دا بكات و، ترس و دوودڵی و ڕاڕایی له ناخی قوتابی بڕه‌وێنێته‌وه و نه‌یهێڵێ؛ هانی قوتابیان بدات و له دیتنی هه‌ر حاله‌تێكی ترسی زیاد و ڕاڕایی له قوتابی، پێویسته بانگی به‌ڕێوه‌به‌ر یان ڕابه‌ری پۆل یان رێنماییكاری په‌روه‌رده‌یی بكات و دۆخه‌كه چاره‌سه‌ر بكه‌ن به هێمنی و ئاسووده‌یی، قوتابییه‌كه له شڵه‌ژانی ده‌روون، ڕزگار بكه‌ن. كه‌شێكی ئاسووده و ئه‌رێنی بۆ هه‌موو قوتابیان بڕه‌خسێنن.
به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی/ وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده
ماسته‌ر له كارگێڕی په‌روه‌رده‌ییدا