عومەر چنگیانی
گوتاری هەینیی ڕابردوومان کە کردییە ١٨ی مانگی زیلقەعیدەی ١٤٤٣ بەرانبەر بە ١٧ی حوزەیرانی ٢٠٢٢کە بە زمانی عەرەبی لە بۆردی باڵای ئامادەکردنی گوتاری هەینی لە وەزارەتی ئەوقاف و کاروباری ئایینیدا، جەنابی مامۆستامەلا (عبدالغفار) نووسیبووی و دوای تاوتوێیەکی هەمەلایەنەی ئەندامانی بۆرد بۆی، مامۆستا مەلا (فتحاڵه) کورداندبووی بە زاراوەی سۆرانی و منیش کردمە توێشووی ١٥ەمین گوتاری جومعانەم لەسەر دوانگەی مزگەوتی خەدیجە کوبرا؛ لە گوڵخەرمانی ئەمجارەماندا پوختەیەکی دەخەمە بەر دیدی ئێوەی بەڕێز، کە وەگێڕانی دەقەکان و گۆڕینی زمانەکەی لە گوتارەوە بۆ وتار و نووسین کاری منە.
پێشەکی
وەک بڕوادار ئێمە دەزانین کە ئەوکاتەی پەروەرێنمان باس لە گرنگی خێزان و خانەوادە دەکات لە قورئاندا، پێویستە بەو خاڵبەندی و وشەئاراییە پڕ لە ڕەوانبێژییە سەیری بکەین و هەر کەموکووڕییەک لە تێگەیشتنمان پەیوەستە بە خودی خۆمانەوە، نەک پەیامەکە. خوای باڵادەست لە میانەی نازکردنی خۆیدا بەسەر بەندەکانی لە هەشتاهەمین ئایەتی سوورەتی (نەحل)دا دەفەرمێ: (بەڕاستی اڵه لە ماڵەکانی خۆتان، یان هەندێک لە ماڵەکانتان، یان شوێنهایەکی نێو ماڵەکانتانی بۆ کردوونەتە جێ پشوو و ئاسوودە بوون و حەوانەوەی ڕۆح و جەستەتان….).
ببینن: خوای گەورە فیعلی خەلق بەکار ناهێنێ بەڵکو جەعل، چونکە وەک نەحوزانەکان دەڵین جەعل لە (ئەفعالول قولووب)ە و جەعل بە مانا شتێک بگۆڕی لە حاڵەتێکەوە بۆ حاڵەتێک، بە مانا بەهۆی پێکهێنانی خێزانەوە ماڵ دەبێتە شوێن حەواندنەوە، کەوابوو گەر ماڵێک وا نەبوو، دیارە لە هەڵبژاردنەکان و پێکهێنانەکەدا هەڵە هەیە، نەک بڕیارە شەرعی ئەوجا کەونییەکەی خوا وا نەبێت! کەوابوو یەکێك لە نیعمەتە گەورەکانی خوای باڵادەست لەسەر بەندەکانی، خێزانە، کە هۆکاری حەسانەوە و ئارامشی بۆ بەردەست کردوون لە ماڵەوەدا، کە سەرچاوەی هێزی ماددی و مەعنەویە لە کۆمەڵگا، گومانیش لەوەدا نییە ماڵی ئیماندار بەشێوازێکی دیار ژێرخانی بەهێزی کۆمەڵگایە، بۆ؟ چونکە ئیسلام هەموو چەمکەکانی دروستکردنی خێزان تۆکمە دەکات و ئیسلام هانی هاوسەرگیری دەدات و بە ئایەتێك لە ئایەتەکانی خۆی ناوی بردووە و لە بیستویەکەمین ئایەتی سوورەتی (رۆم)دا دەفەرمێت: (لە نیشانەکانی گەورەیی خوا ئەوەیە کە لە خۆتان جووت و دوانەی بۆ دروستکردوون تا بە هۆی جووتبوونەوە بحەوێنەوە و ئاسوودە ببن و پشوو بدەن و لە نەبوونیەوە خۆشەویستی بێسنوور و بەزەیی و میهرەبانی بێسنووری لە نێوانتاندا دروست کردووە، کە ئەمە پەند و هۆکاری چەندین نیشانەی گەورەیی خوان بۆ کەسانێک ورد ببنەوە و بیری لێ بکەنەوە).
جا بۆ پارێزگاریکردن لە چەمکی خێزان چەند هۆکارێك پێویستە
ڕەچاو بکرێ، وەک:
١- هەڵبژاردنی دروستی ژن و مێرد، کە پێویستە پێوەرەکە ساڵحبوون
و ئیستیقامە بێت چونکە گرنگی خۆی هەیە بۆ ژن و مێرد و ڕاستەڕێ بوون هۆکاری پارێزگاریکردنە لە خێزان.
٢- پەروەردەی تۆکمە بۆ ڕۆڵەکان: هەموو بنەماکانی ئیسلام کار
لەسەر ئەوە دەکەن چەمکی خێزان پارێزراو بێت. ڕەهەندی خوو و ڕەوشت و هەڵسوکەوتی جوان لە لایەك و لە لایەکی تریشەوە پارێزگاری لە خێزان لە هەموو ئاڵنگاری و گرفتێکدا.
٣- بەرپرسیارەتیی ئەندامانی خێزان: خێزان بەرپرسیارەتیەکی
گەورەیە و هەموو ئەندامان پێویستە ڕەچاوی ئەو بەرپرسیارەتیە بکەن لە مامەڵەی ڕۆژانە و هەڵسوکەوت لەگەڵ یەکتر، خۆدوورگرتن لە کێشە و گرفت و ساردی پەیوەندیەکان لە نێوان خێزان بەڵکو پێویستە مەوەددە و ڕەحمەت و خۆشەویستی لە نێوانیاندا هەبێت.
با بڵێین کە پارێزگاری لە خێزان ئەجرەکەی زۆر گەورەیە و پێویستە
هەموو ئەندامانی خێزان کۆك و تەبا بن و درز نەکەوێتە نێوانیان و پشتی یەکتر بگرن و هەرکەسێك ببێتە هۆکاری تێکدانی خێزان ئەوە تاوانێکی هەرە گەورەی کردووە.