شە‌ڕفرۆشتن بە‌ڕیفراندۆم
مەشخەڵ كەوڵۆسی
ئەمڕۆ ۲۰۲۲/٦/۷ كە ئەم چەند دێڕە دەنوسم، پێنجەم ساڵوەگەڕی ئەو ڕۆژەیە كەتیایدا هەموو حیزبەكانی كوردستان پێكەوە، بڕیاری دیاریكردنی ۲۰۱۷/۹/۲٥یان پەسەندكرد بۆ ئەنجامدانی ڕیفراندۆمی سەربەخۆیی كوردستان.
بەدرێژایی ئەم پێنج ساڵە، بەردەوام لەسەر گرنگی و بایەخ و مەدلولە
جیاوازەكانی ڕیفراندۆم كارم كردووە، بۆیە لێرەدا ناچمەوە سەر هەمان مشتومڕ كە ڕیفراندۆم چ نەخشێكی سەربەردە بۆ ئێستا و بۆ نەوەكانی داهاتوو. بەڵام ناشمەوێ خۆم لەو شەڕپێفرۆشتنانە بدزمەوە كە دژبەرانی ڕیفراندۆم بەردەوام پێی هەڵدەستن، چ لەسەر ئاستی خودی خۆمان، یان لەسەر ئاستە فراوانەكەی ڕیفراندۆم!.
ئەوەی جێگای سەرنجە لەم ڕووەوە، دژبەرەكانی ڕیفراندۆم بەردەوام
جەخت لەوە دەكەنەوە كە: ڕیفراندۆم پرۆسەیەكی فاشیل بوو، كۆتایی هات!. هەمیشە بەتوانجەوە لەپۆست و وتار و بەشدارییە میدیاییەكانی بەندەدا دەڵێن: سەركردایەتی كورد خۆی دەستبەرداری ڕیفراندۆم بووە، تۆ بۆچی دەستبەرداری نابیت؟.
كەچی كاتێ خۆیان بۆ خوێندنەوەی هەردۆخێك كە لێیان یاخی دەبێت
و، ئەرگۆمێنتێك شك نابەن وەك میكانیزمی شیكاری دەستی بۆبەرن، باشترین و ڕێكترین و بەرجەستەترین ئەرگۆمێنت و میكانیزمی شیكاری، هەر ڕیفراندۆمە! ئەوان ئۆباڵی هەموو دۆسیە سیاسیی و ئابوورییەكان، دەخەنە ئەستۆی ڕیفراندۆم.
دژایەتیكردنی ڕیفراندۆم و مانا گرنگەكانی، بووەتە ڕەوتێكی فیكری و خەڵكی لەسەر ڕادەهێنن و، میدیاكان و تۆڕەكۆمەڵایەتییەكان بەجۆرێك دەتەنن، كە چاوشكێنی ئەو نوسەر و كەسایەتییانە بكەن كە بەلایەنگری كردنی ڕیفراندۆم ناسراون.
لەمڕۆژانەدا یەكێك لەنوسەرە دیارەكانی بەرەی دژبە ڕیفراندۆم، بەكەماڵی ئیسراحەتەوە نوسیبووی: ڕیفراندۆم بوو بەهۆی تەعریبكردنی كوردستان!. من بەبێ ئەوەی بچمە سەر وەڵامدانەوەی ئەو تۆمەتە، لە بناغە لۆژیكییەكەیەوە دەستپێدەكەم و، تەنها دەپرسم: مادەم ئێوە بەردەوام جەخت لەوە دەكەنەوە كە ڕیفراندۆم پرۆسەیەكی فاشیل بوو، كۆتایی هات، كەواتە چۆن ئەو پرۆسە كۆتایی هاتووە دەتوانێت ببێتە هۆكاری پرۆسەیەكی تر لەدوای خۆی؟. مادەم كۆتایی هات، ئیتر چۆن دەتوانێت ببێتە داینەمۆی پرۆسەیەكی باش یان خراپ؟.
ئەمە ئەو پرسیارەیە كە بەشبەحاڵی خۆم بەهۆیەوە دەگەمە ئەو بڕوایەی كە قەڵەم بەدەستی كورد ” كەسانێكی دەگمەن نەبێت” ناتوانن لە گرێی دەرونی و شەڕی لابەلای سیاسی و، لە تەلقینی سیاسی دەربچن. ناتوانن بەئەقڵی خۆیان و بەگوێرەی لۆژیكی ساغڵەم بیربكەنەوە و بنوسن، دەنا چۆن و بەچ شێوازێك لەناو تەنها یەك وتاردا، دوو لۆژیكی پێچەوانە، دوو بناغەی فیكری ۳٦۰ پلە جیاواز، بەكاردێنیت، بێ ئەوەی ئاگات لە دەستپێكە فیكرییەكانی بیركردنەوەو نوسینی خۆت بێت؟.
لەڕاستیدا بەبەراورد بەگەورەیی ڕیفراندۆم لەڕووی سیاسی و یاسایی و مێژووییەوە، دیاردەیەكی ئاساییە كە دەبینین هێرشێكی بەربڵاوی لەسەر پیادە دەكرێت، پێنج ساڵی تەواوە، دژبەرانی ڕیفراندۆم دریغییان نەكردووە لەهەموو جۆرە شاڵاوو سوكایەتییەك بۆ شێواندنی ماناكانی ڕیفراندۆم وكەمكردنەوە لە شكۆی ئەو جومگە گرنگەی مێژووی نەتەوەكەمان.
بەڵام ئەوەی لێرەد جێگەی سەرسامییە، خەمساری لایەنگرانی ڕیفراندۆمە، تاكو ئیستا جگەلە هەوڵی تاكەكەسی سنوردار، وەك ئەو وتارو دیبەیتانەی جاروبار ئێمەو مانان بوارمان بۆ دەڕەخسێت و گوێ بەناو ناتۆرە و ئیرهابی فیكری نادەین و بەرگری لەماناكانی ڕیفراندۆم دەكەین، بەڵام تاكو ئیستا دەستە و دەزگایەك، سەنتەرێكی دیراسات و ئەرشیفمان دروستنەكردووە، بۆ كۆكردنەوە و نوسینەوەو، ئەرشیفكردنی هەموو وێنەگەورەكەی ڕیفراندۆم و وردەكارییەكانی پێش و پاش پرۆسەكەو، ئایندەی پرۆسەكە وەك دۆكیۆمێنتێكی یاسایی ومێژوویی.
دواجار: لەبەردەوامی گوشارەكانی بەغدا بۆ سەركورد و، هەر ڕۆژە
بەكارهێنانی كارتێكی فشار و تەنگ پێهەڵچنین كە ئیستا بەغدا بۆ شكاندنی ئێسقانەكانی كورد پێڕەوی دەكات، پێویستە هەر ئەمڕۆ نەك سبەینێ، پەرلەمانی كوردستان و حكومەت بڕیار لەكاراكردنەوەی ئەنجامەكانی ڕیفراندۆم بدەن!. ڕاكردن بۆ پێشەوە، زۆرجار ئەو زیانەی نیە كە وەستان و بۆگەنكردن و نەزانینی مەلە لەناو گۆماوێكی لێڵی وەك ئێراقدا، بۆ مرۆڤی دروستدەكات. با كوردیش تەنها یەكجار كارتەكانی خۆی لەكاردانەوەی گێچەڵەكانی بەغدا بەكاربهێنێت.