گرانییەكی گەورە رووی لە باكووری كوردستان كردووە
كارزان گلی – هه‌ولێر
لە توركيا و باكووری كوردستان، گرانییەی زۆر مەترسیدار هاتووەتە ئاراوە، وای لێ هاتووە هاووڵاتیان بۆ بژێوی ژیانیان دووچاری زەحمەتییەكی زۆر دەبنەوە. نرخی خۆراك بە رێژەیەكی بەرچاو زیادی كردووە، لە پاڵ ئەویشدا، نرخی كارەبا و گازی سروستیی ئەوندە بەرزبووەتەوە، هاووڵاتیان ناتوانن مانگانەكەی دابین بكەن و زۆر جار كارەبا بەكار ناهێنن.
لیرەی توركی بەردەوامە لە دابەزین، ماڵپەڕی (T24)ی توركی، باس لە خراپی لیرەی توركی دەكات و دەنووسێت، لەناو 100 وڵاتدا، توركیا سێیەم پارەی هەرە خراپ و بێبایەخی هەیە. نموونەی بە پارەی ئۆكراینا هێناوەتەوە، كە لە جەنگدایە و پارەكەی بەهای لە لیرەی توركی زیاترە، ئەمەش وای كردووە هەڵاوسانی ئابووری بەرز ببیتەوە.
بۆ ئەو توێژەی باری ئابوورییان مامناوەند و خوار مامناوەندە، گۆشتكڕین دەبێت بە مێژوو، چونكە ئەوەندە گران بووە، تەنیا دەوڵەمەندەكان دەتوانن بیكڕن.
سینەم محەمەدئۆغڵو، لە ئامەدی باكووری كوردستان دەژیت، بژێوی ژیانی مامناوەندە و بۆ “هەولێر”دەڵێت: “هێشتان ناتوانم وەكوو پێویست خۆراك دابین بكەم، چونكە نرخەكەی زۆر زۆر گران بووە”.
سینەم دەڵێت: “نرخی یەك كیلۆ گۆشتی سوور لە باكووری كوردستان و توركیا، گەیشتووەتە 120 لیرە، ئەمە بە كێ دەكڕدرێت و چۆن دەتوانین بەم رەمەزانە گۆشت بخۆین”.
شرۆڤەكارانی ئابووری لە توركیا، پێیان وایە بۆیە نرخی خۆراك گران بووە، بەهای لیرەی توركی بەرامبەر بە دۆلار كەم بووەتەوە، چونكە پارەی هەر وڵاتێك بەهای نەما، هەموو شتێك گران دەبێت.
رەجەب تەییب ئەردۆغان، سەركۆماری توركیا، لە تازەترین كتێبیدا كە لەبارەی ئابووری نووسیویەتی، دەڵێت: “رێژەی سوو هۆكارە و هەڵاوسانی ئابووری ئەنجامە”.
ئەم بۆچوونەی ئەردۆغان، چەند نووسەرێكی هێناوەتە دەنگ و دەڵێن لە هیچ قامووسیكی ئابووریدا نییە كە رێژەی سوو هۆكارە و هەڵاوسانی ئابووری ئەنجام بێت. ئەوان دەڵێن بۆچوونی سەرۆك لەبارەی ئابووری بەم شێوەیەیە، بۆیە ئابووری وڵات وێران بووە.
یڵماز ئۆزدیل، نووسەری دیاری توركیا، لە رۆژنامەی (سۆزجو) بڵاوی كردووەتەوە، كە هیچ وڵاتێكی ئیسلامی ئەوەندەی توركیا رەمەزانێكی خراپ بەڕێ ناكات لەڕووی ئابوورییەوە.
ئۆزدیل دەنووسێت: ”ئایا هیچ وڵاتێك هەیە ئەوەندەی توركیا، ئەم رەمەزانە بە بێئومێدی بەڕێ بكات؟ ئەوانەی تەمەنیان 18 ساڵانە رەشبینن، ئەوانەی 78 ساڵانن بە ئەندێشەن و ئەوانی تریش بێچارە ماونەتەوە. هەموو شتێك گران بووە، ئایا كەس هەیە چاوەڕێی جەژن بكات و دڵێ خۆش بێت؟“
ئەگەرچی ئەردۆغان، بڕیاری دا كە نرخی بەشێك لە خۆراك بۆ مانگی رەمەزان كەم بێتەوە، بەڵام بەشێكی زۆری بازرگانان و دووكاندارن بە پیل ئەو داوایە نەهاتوون، بۆیە نرخ وەكوو خۆیەتی و هەژاران ناتوانن سفرەیەكی ئاسایی بۆ بەرەبانگ ئامادە بكەن.
گرانبوونی نرخی خۆراك لە توركیا، مەترسییەكی زۆر گەورەیە، رۆژانە میدیاكان باسی دەكەن و راپۆرت و شرۆڤەی تایبەتی لەسەر دەكەن.
ماڵپەڕی (سۆڵ)ی توركیا بڵاوی كردووەتەوە، ئەم رەمەزانە، هەزاران خانەوادە هەیە، كە بۆ بەرەبانگ ناتوانن سكیان تێر بكەن، ئایا كێ بەرپرسیارە لەم دۆخە؟