بە كورتی بە كوردی

ھۆشیار سیوەیلی

دەستوورێکی هاوچەرخ بۆ
هەرێمی کوردستان
مادەی ١٢٠
(هەرێـــم دەســـتوورێک بۆخۆی دادەڕێژێـــت، هەرەمی دەســـەڵاتەکانی هەرێم و میکانیزمی بەکارهێنانی ئەو دەســـەڵاتانە دیاری دەکاتن بەمەرجێک ناکۆک نەبن لەگەڵ ئەم دەستوورەدا). ئەمەی سەرەوە دەقی ئەو مادەیەیە کە لە دەستووری فیدراڵی عێراقدا هاتووە و بوونی دەســـتووری هەرێمەکان دەکاتە مافێکی دەستووری، بەڵام هێشتا هەرێمی کوردستان ئەو مافەی خۆی بەکارنەهێناوە هەرچەندە تا ئێستا چەندین هەوڵدراوە بـــۆ نووســـینەوە و پەســـەندکردنی دەســـتوور وچەند درافتێکی دەســـتووریش ئامادەکران، بەڵام ڕێگری هەندێک لایەنی ناو پەرلەمان هەوڵەکانیان پەکخست. لە میانەی بەشـــداریکردنی سەرۆک نێچیروان بارزانی، لە دیداری مێریدا ئاماژەیان بە ئامادەکارییەکان بۆ نووسینەوەی دەستوور داو وتیان:
(ئێمە لەگەڵ ســـەرۆکایەتی پەرلەمان و حکوومەت هەنگاوی کردەییمان دەســـت پێکردووە کە کوردســـتان خاوەن دەســـتور بێت و هەموو هێزە سیاســـیەکان و پێکهاتەکان لەسەری رێکبکەون… نیازی ئێمە ئەوەیە پێش هەڵبژاردنەکانی کوردستان دەستوری هەرێمی کوردستان تەواو ببێت، رەچاوی ئەوەی تێدا دەکرێ کە دەستوری عێراق ئاماژەی پێداوە).
رەنگە بوونی دەســـتوور گەرەنتی بەرێوەبردنـــی کاراو کارامەی وڵات و کۆمەڵگا نەکات، چونکە وڵات هەن دەســـتوورێکی باشـــیان هەیە، بەڵام بە شـــێوەیەکی (ئینتیقائی) جێبەجێیان کـــردوە و عێراق نموونەیەکە، بەڵام لە هەموو دۆخێکدا بوونی دەســـتوورێک بۆ وڵات کە کۆدەنگی نیشـــتیمانی و جڤاکی لەسەر دروست بیت نەک تەنیا باشترە لە نەبوونی بەڵکو پێویستییەکی بنەرەتییە بۆ سیتەمێکی
حوکمرانیی باش و تەندروست. دەســـتوور هێلە گشـــتییەکانی حوکمرانی ووڵات و دەوڵەت دیاریدەکات و لایەنە جیاواز و دەزگا پێکهێنەرەکانی دەوڵـــەت ناچاری پابەندبوون بە هەندیک ریکار و شـــێواز و سیســـتەمی بەرێوەبردنی دەوڵەت دەکا و ماف و ئەرکە گشتییەکان دیاریدەکات.
ئێمە پێوێســـتمان بە دەستوورە و نەبوونی دەستوور لە ماوەی سالانی ڕابوردودا زیانی بەهەرێمی کوردســـتان گەیاندوە زیاتر دواخسنیشـــی لەبەرژەوەندی کەس نییە. پێویســـتە دەســـتووریش بۆ هەموان بێت و بەرژەوەندی گشتی و ئایندەی هەرێمی کوردستان پالنەری یەکەم و تەنیا مەبەستی دانانی دەستوورەکە بێت