كوردستان لەنێو سیستەمی ئەمنی چینی دا
مەشخەڵ كەوڵۆسی
یەكێك لەپێدراوە سیاسیی و ئەمنییە زۆر گرنگەكانی كۆتایی ساڵی ٢٠٢٢ سەردانیكردنی سەرۆككۆماری چینە بۆ ڕیاز. لەوێ سەرۆك شی جیپینگ، سێ كۆبوونەوەی زۆر گرنگ و جومگەیی ئەنجامدا:
یەكەم: كۆبوونەوەی لوتكە لەگەڵ جێنیشینی سعودیە بۆ تاوتوێكردنی پەیوەندی دوو قۆڵی نێوانیان.
دووەم: كۆبوونەوەی لوتكە لەگەڵ وڵاتانی كەنداو.
سێیەم: كۆبوونەوەی لوتكە لەگەڵ وڵاتانی عەرەبی بەبەشداری ۳٠ وڵات و ڕێكخراوی گرنگی ناوچەكە، كەعێراقیش تیایدا بەشداربوو، لەبریتی لەتیف ڕەشیدی سەرۆككۆمار، محەمەد شیاع سودانی سەرۆكوەزیران بەشداری كرد. كەئەوەش خۆی بۆخۆی جێگەی قسە و باسێكی تایبەتە.
ئەوەی لەسەرجەم كۆبوونەوەكاندا جێگەی بایەخە و پێویستە
كوردیش وەك یاریكەرێكی ناوچەكە لێی ئاگاداربێت و، خۆی بۆ ئەنجامەكانی ئامادە بكات، بریتییە لە باسكردن لە سیستەمێكی ئەمنی نوێ كە كۆماری میڵی چین، شانبەشانی پرۆژەی پشتوێنە وڕێگا بۆ یەكەمجارە باسی دەكات.
لەناو ئەو سیستەمە ئەمنییەدا، دوو پرنسیپ كە باسیان لێوەدەكرێت،
گرنگن و پێویستیان بە وریایی زۆر هەیە:
یەكەم: پرنسیپی دەستتێوەرنەدان، لەكاروباری وڵاتان.
دووەم: پڕنسیپی ڕێزگرتنی سەروەری.
هەردوو پرنسیپەكە لەناو بڕوانامەی نەتەوە یەكگرتووەكاندا
جێگیركراون، لەدوای جەنگی دووەمی جیهانییەوە كاریان پێكراوە، تاكو كۆتایی سەردەمی جەنگی سارد زۆرترین ئامادەییان هەبوو لە پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكان.
بەڵام دوای كۆتایی هاتنی جەنگی سارد، وردە وردە هەردوو پرنسیپەكە كاڵ بوونەوە.
مەسەلەی دەستتێوەردانی مرۆیی، كە بڕیاری ٦۸۸یش دەرەئەنجامی ئەو مۆدیلەی دەستتێوەردان بوو، كورد لێی سودمەندوو بەناوی پاراستنی مرۆییەوە دەستوەردان كرا لەكاروباری ئێراق و پرۆژە پرۆفاید كۆمفۆرت و چەكوشی ئامادە و، پاراستنی كوردستان و، پەرلەمان و حكومەتی هەرێمی لێ هاتە بەر.
ئێستا كۆبوونەوەكان بەئاراستەی سەرلەنوێ تۆخكردنەوەی ئەو دوو پرنسیپە، كاڵكردنەوەی پرۆژەكانی دەستتێوەردانی مرۆیی و،
لێكەوتەكانی كارا دەكرێن.
لێرەدا پێویستە ئەم ئاڵوگۆڕە بەهەند وەربگرین. قسەیەكی ئەنتۆنی
بلێنكن، وەزیری دەرەوەی ئەمریكام لەبەردەستە كەدەڵێت: كۆماری میڵی چین، نیازی هەیە و دەشتوانێت سیستەمی جیهانی دابڕێژێتەوە!.
بەچاوپۆشین لەوەی ئەو قسەیە چەندە زیادەڕەوی و بۆ گەورەتر پیشاندانی تواناكانی چینە، دەبێت لەوە دڵنیابین پشتوێنە و ڕێگا، گۆڕانكاری گەورە لەوڵاتانی ناوچەكە و پەیوەندییە دوو قۆڵییەكان و
فرەلایەنەكان لەناوچەكەدا دروست دەكات.
ئایا لەنێو تۆڕی ئەم پەیوەندییانەدا، یاریكەرە لۆكاڵییەكانی خوار
دەوڵەت، ڕۆڵ و قورساییان چی دەبێت؟ ئایا ئارەزووی وڵاتانی ناوچەكە بۆ تۆخكردنەوەی پڕنسیپی دەستتێوەرنەدان، تاچەندە لەزیانی كەمایەتییەكان و یاریكەرەكانی خوار دەوڵەت دەشكێتەوە كەبەداخەوە كوردیش یەكێكە لەوان كە خاوەنی دەوڵەت نیە.
ئەقڵی سیاسی كورد چۆن خۆی بۆ ئەم ئەگەرە ئامادە دەكات؟.
كەرەستەكانی یاریكردنی كورد، كارتەكانی، لینك و پەیوەندییەكانی بەچ شێوازێك ڕێكدەخات تاكو لەگەڵ ئەم ئەگەرەدا بگونجێت و مامەڵەی تەندروستی لەگەڵدا بكات؟.
ئەمانە ئەو پرسیارە جەوهەرییانەن كە پێویستە لەخۆمانی بكەین، وەك سیناریۆیەك مامەڵەی پێشوەختەی لەگەڵدا بكەین.
با بۆیەكجار مەسەلەكان بەجێنەهێڵین بۆ چانس و قەدەر!.