دەكرێت بڵێم بە بەختترین ئافرەتم، چونكە لە رۆژێكی پیرۆزی وەكوو ریفڕاندۆم بۆ سەربەخۆیی لە هەرێمی كودستان بوومە
“ئەگەر لە كوردستان ئۆپێرا دامەزرا پێویستە بە زمانی زازاكی (دیمیلكی) بێت”
نیلۆفەر ئیقباڵ، گۆرانیبێژی ناوداری باكووری كوردستان، كە لە هەرێمی كوردستانیش خاوەن جەماوەرێكی زۆرە، لە كەناڵی تەلەڤزیۆنی (كوردستان تی ڤی)، بەرنامەیەكی تایبەت بە زمانی زازاكی، كە خۆی بە (دیمیلیكی) ناوی دەبات پێشكەش دەكات، كە پێشتر لە هیچ كەناڵێكی هەرێمی كوردستان، بەو زمانە بەرنامە پێشكەش نەكراوە.
ئیقباڵ دەڵێت: “پێویستە هەموو كوردێك سەردانی هەرێمی كوردستان بكات، چونكە شوێنێكە بە زمانی خۆت قسە دەكەن و هەست دەكەیت لەناو خاك و وڵاتی خۆتدایت. لێرە كاتێك ئاڵای كوردستان دەبینیت هەڵكراوە، ئیدی هەست بە دڵخۆشی و ئارامی دەكەیت”.
وەكوو هەموو گۆرانیبێژەكانی تر، ڤایرۆسی كۆڕۆنا بووەتە هۆكاری ئەوەی، كۆنسێرت ئەنجام نەدات، بەڵام ئاماژەی دا، لە ماڵەوە خەریكی ژەنینی ساز بووە، لە رێگەی سۆسیال میدیاشەوە گۆرانی بۆ هەوادارانی گوتووە، بۆیە گەیشتە ئەو بڕوایەی كە هونەر تەنیا بۆ پارە پەیدا كردن نییە و دەكرێت لە هەموو شوێنێك هونەری خۆت پێشكەش بكەیت.
وەكوو ئەوەی ئیقباڵ باسی دەكات، لە سەردەمی كۆڕۆنا و قەدەغەكردنی هاتووچۆدا، هەموو شوێنەكان لە توركیا داخرا و كۆنسێرت بۆ ماوەی زیاتر لە ساڵێك قەدەغە كرا، بۆیە 150 گۆرانێبژ و موزیسیان لە توركیا كۆتاییان بە ژیانی خۆیان هێنا، كە لەناویاندا كوردیشی تێدا بوو.
ئیقباڵ، هۆكاری خۆكوشتنی ئەو موزیسیان و گۆرانیبێژانە بۆ ئەوە دەگیڕێتەوە، كە بارودۆخی ئابووریان خراپ بووە، چونكە بژێوی ژیانیان لەسەر ژەنینی مووزیك بووە لە باڕ و هۆڵەكاندا.
ئەو گۆرانیبێژە، ئەمە بۆ دووەمجارە سەردانی هەرێمی كوردستان دەكات، جاری یەكەم لەسەروبەندی ریفڕاندۆم بۆ سەربەخۆیی هەرێمی كوردستان بووە، وەكوو خۆی باسی دەكات: “لە رێگەی ئەنجامدانی پرۆگرامێكدا، لە سەروبەندی ریفڕاندۆم بۆ سەربەخۆیی هەرێمی كوردستان هاتمە هەولێر، بەڕاستی هەستێكی خۆش بوو، هەرگیز بیرم ناچێتەوە. جاری دووەمیش بەر لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێڕاق بوو، ئەمەش بۆ من زۆر خۆش بوو، چونكە حەزم دەكرد بزانم، هەڵبژاردن لە كوردستان چۆنە و هاووڵاتیان چۆن پێشوازی لێ دەكەن. سەردانی زۆرێك لە هاوڕێیانم كرد، بە تایبەت چووم بۆ سلێمانی بۆ لای بولبووبەكەی كوردستان (مەزهەری خالقی) و چەند هاوڕێیەكی ترم”.
ئیقباڵ، سەرسامە بە پروپاگندەی هەڵبژاردن لە هەرێمی كوردستان، بەوەی زۆر ئارامە و پۆستەری كاندیدەكان بەتەنیشت یەكەوەیە، كەچی هیچ كاندیدێك پۆستەرەكەی لەگەڵ ئەویتردا تێكەڵ نابێت و بە دەنگ و هۆڕن لێدان و مایكرۆفۆنەوە خەڵك بێزار ناكەن.
بەڵام بەلای ئیقباڵەوە، پروپاگندەی هەڵبژاردن لە توركیا، زۆر زۆر بێزارەكەرەوە، چونكە پارتەكان لە رێگەی سەیارەیەكی گەورەوە، بە مایكرۆفۆن بەناو خەڵكدا دەگەڕێن و داوای دەنگ دەكەن، ئەمەش خەڵك بێزار دەكات.
لەبارەی ئەو هەستەی لە كاتی ریفڕاندۆمدا هەیبووە دەڵێت: “خۆم زۆر بە كەسێكی بە بەخت دادەنێم، دەكرێت بڵێم بە بەختترین ئافرەتم، چونكە لە رۆژێكی پیرۆزی وەكوو ریفڕاندۆم بۆ سەربەخۆیی لە هەرێمی كودستان بوومە. بڕوام بەوە هەیە، كە ئەم خاكە دێرینە و ئەو خەڵكە دێرینە، هەرچەندە چواردەوری بە زاڵم داگیر كرابێت، بەڵام دەوڵەتێكی هەر لێ لە دایك دەبێت، كە رێز لە مافی مرۆڤ و ئازادی بگرێت. لە هەرێمی كوردستان، هەموو دین و مەزهەبێك و نەتەوەیەك بە ئازادانە پەیڕەوی دینی خۆیان دەكەن. لەناو وەزارەتی كاروباری ئایینیشدا، هەموو ئاینەكان نوێنەریان هەیە، ئەمە جێی دڵخۆشییە. تەنانەت لە سلێمانی شوێنێك هەیە، كە زەردەشتییەكانی كۆكردووەتەوە و ئەوەی بیەوێت دەتوانێت ببێت بە زەردەشتی و بۆ خۆم چووم و بووم بە زەردەشتی، ئەمەیە جیاوازی بیرورا و جێی دڵخۆشییە”.
زۆركەس كاتێك باس لە وشەی زازاكی دەكات، بەو نییەتەوە باسی دەكات، كە زازاكی وشەیەكی كوردییە، بەڵام ئیقباڵ، پێیوایە، وشەی زازاكی توركەكان دایانناوە و هەڵەیە، بەڵكوو ناوە راستەقینەكەی (دیمیلكییە)، تەنانەت لە توركیا پارتێكیش بەناوی پارتی زازایی دروست بووە، كە مەبەستیانە كوردەكان جیا بكەنەوە و نیشانی بدەن كە زازاكی كورد نین.
ئەو دەڵێت: “ئێمە لە ماڵەوە، باب و باپیرانم، هەر گووتویانە ئێمە (دیمیلكین) كەس باسی زازایی نەكردووە. بۆیە ئێستا پرۆژەیەكی گەورەم لەبەردەستدایە، كە لە كەناڵی تەلەڤزیۆنی (كوردستان تیڤی) پێشكەش دەكرێت، پڕۆژەكەش بە زمانی (دیمیلكی) دەبێت و خۆم پێشكەشكاریم، كە بەرنامەكە زیاتر هونەری و ناساندنی كلتووری كوردە“.
ئەو وەسیەت دەكات، ئەگەر مرد، ئۆركێسترایەكی گەورە لە كوردستان دروست بكرێت، بەڵام بە زمانی دیمیلكی بێت.
دەشڵێت: “لە ئەڵمانیا كاتێك ئۆپێڕام خوێند، بینیم ئەو ئۆپێڕایە بە زمانی ئەڵمانی نییە، بەڵكوو بە زمانی ئیتاڵییە، چونكە كۆتایی هەموو پیتێكی ئیتاڵی بە دەنگ كۆتایی دێت وەكوو (E،a،O،i)، جا دیمیلكیش بە هەمان شێوەیە وەكوو (یێنا، سێكێنە، بییا، شیا، كێردۆ، ڤاتۆ). وەكوو موزیسیانێك دەڵێم، دەبێت ئۆپیڕای كوردستان، بە زمانی دیمیلكی بێت“.
پاشخان
_ نیلۆفەر ئیقباڵ، لە ساڵی 1967 لە ڤارتۆی باكووری كوردستان لەدایك بووە.
_ لە 1995 تا 2000 لە كۆڵن لە ئەڵمانیا وانەی مووزیكی خوێندووە.
_ دانیشتووی ئیستانبۆڵە و خاوەنی 12 ئەلبوومی گۆرانییە، كە زۆربەی ئەلبوومەكانی بە زمانی دیمیلكییە.
_ زۆر بە كەمی لە تەلەڤزیۆن دەردەچێت، بەڵام بۆ ماوەیەكی لە كەناڵی تەلەڤزیۆنی (TRT) كوردی، پرۆگرامی پێشكەش كردووە.