ئاورنگ شیخ عەلی
نووسەر و رووناکبیر کاک رابەر دەڵێت: کانی‌سوور گوندێكی خۆش بوو، خەڵكێکی باشی هەبوو؛ دوورەپەرێز و لاچەپ و عاسێ بوو، پێشمەرگە بەئاسوودەیی لێی دەحەوایەوە.
ئەوەی جوان و دەگمەن بوو، ژنێكی ژیر و ناوازەی لێ بوو بە ناوی (مەلا زێبا) خێزانی (شێخ قادری شێخەلی) بوو، جگە لە خوێندەواری و خانەدانی، شارەزا بوو لە قورئان و دەف و مناجات و گۆرانی و شیعر. مەلا زێبا كچی (حاجی سەید ئیسماعیل)، باوكی تەكییە و حوجرە و سوختەخانەی هەبوو، بۆیە مەلا زێبا زانستە شەرعییەكانی لە كن باوكی خوێندبوو، پاشان لەوێ وانەی دەگوتەوە، مەلا زێبا قورئانخوێن و حەدیسی زۆر لەبەر بوو، سەڵاواتی لێ دەدا، دۆعاگۆ و بەنزا و مەلوودخوێن و شارەزای لە پزیشکایەتیی پێغەمبەرانی (توبی نەبەوی) هەبوو، ڕوقیەی شەرعی دەخوێند بۆ نەخۆشان، دەرمانی دروست دەكرد، بالۆكە و لیرە و قونێر (دومەڵ) و بیرۆ و هەستیاریی پیسی چارەسەر دەكرد، لە هەمووی سەیرتر ئەو وەختی بۆ سەرەخۆشی دەچووە پرسەی ناو پیاوان، لەگەڵ مەلا و پیاوان فاتیحای دەخوێند و سەرەخۆشیی دەكرد! جۆرە كرانەوە و كۆمەڵایەتییەكی نموونەی تێدا بوو، مەلا زێبا گوڵستانی سەعدی و مەولوودنامەی مامۆستا عەبدولكەریمی مودەڕیس و خورشید و خاوەری وەك ئاوودۆ لەبەر بوو، ئارەزووی بێئەندازەی لە گۆرانییەكانی حەسەن زیرەك بوو، چێژی لێ وەردەگرت و دەیگوتەوە، لە شیعرەكانی (حەمدی، مەحوی، نالی، سالم، حاجی قادری كۆیی و هتددا، شارەزا بوو، ئەو شیعرەی (حەمدی)ـی زۆر دەگوتەوە:
”ئەو زەمانە بۆ هەموو دەردێ دەوایان دادەنا
ئەهلی حیکمەت دەردیان داناوە بۆ دەرمانی دڵ
حەمدی ڕەنگە دڵ پەری بێ دەست لە کاری قەت مەدە گرتنی شێتی دەبەخشێ هارییە بەردانی دڵ”
مەلا زێبا پەیوەندییەكی قووڵی لەگەڵ پێشمەرگە و شۆڕشگێڕ و تێكۆشەرەكانی ئەوێ دەمێ هەبوو، منی زۆر خۆش دەویست، كە دەچووم نزای بۆ دەكردم و ناولەپی دەشێلام و قورئانی لەسەر دەخوێندم و دەستی بەسەردا دەهێنام و دەیگوت: (هێندە لە خوا پاڕاومەتەوە بۆت، خوا دەتپارێزێ و گوللەبەندم بۆ كردوویت بە نزا!)، تەنانەت نەوەیەكی ناو لێ نابوو بە ناوی منەوە، كە كوڕی شێخ ساڵحی حاجی شێخ قادری كانی‌سوور بوو.