بەكر كەریم حەسەن
ئەلبەرت ئەنیشتاین زانای بەناوبانگی ئەڵمانی دەڵێ: “هەوڵ مەدە بۆ سەركەوتن، بەڵكو نرخ و بەهات هەبێت.”
گومانی تێدا نییە نرخ و بەهای هەر مرۆڤێك لە خودی خۆیدایە، نەك لە چاو و ڕای كەسانی تر. بۆیە دەبێ هەر مرۆڤێك هێندە بڕوا و متمانەی بەخۆی هەبێت و بتوانێ بوون و نرخ و بەهای جێگیر بۆ خۆی مسۆگەر بكات و بەردەوام بێ لێی و بیپارێزێ، چونكە ئەو نرخ و بەهایەی كە خۆت بۆ خۆتت بنیات ناوە و پەرەی پێ دەدەی ئەوە نرخ و بەهای جێگیر و ڕاستەقینەیە، ئەوەی تر ساختەیە. ئەوڕۆ نرخ و بەهات بۆ دادەنێن كە شتێكت هەیە بۆ ئەو شتە دایدەنێن ئەو كەسانەن كە ئەوانیش نرخ و بەها لەو جۆرە شتانەوە دەبینن. بۆیە هیچ شتێك نییە كە بتوانێ نرخ و بەهای راستەقینە بۆ مرۆڤ دیاری بكات نە پلە و پۆست و پایە، نە ماڵ و مڵک و سامان، نە خزم و كەسوكار، نە ڕەنگ و باڵا و ڕوخسار هیچ شتێك.
نرخ و بەهای ڕاستەقینەی هەر كەسێك لە چۆنیەتیی هەڵسوكەوتكردنی لە ڕەوشتی بەرزی لە ناخ پتەوی لە دروستی پەروەردەكردنی لە ڕاستگۆیی لە ڕەسەنایەتی ڕەفتار و كردار و گوفتار و هەڵسوكەوتكردنی لە پاراستنی ئەمانەت لە دڵسۆزی و پەرۆشی و سەر ڕاستی لە كارەكان و لە ژیان لە پاكی و بێگەردی ناخ و نیەتی لە ڕەوشتی لە مرۆڤایەتی لە دادپەروەری و ویژدان‌زیندوویی هەموو ئەوانە و چەندانی تریش بریتین لە نرخ و بەهای ڕاستەقینەی كەسەكان كە دەتوانن خۆیان بۆ خۆیانی دیاری بكەن و جێگیری بكەن و بەردەوامی و پەرەی پێ بدەین.
هەر ئەوەش بوو كەوا (ئەلبەرت ئەنیشتاین) لە ٥ـی شوباتی ساڵی 1930 نامەیەكی بۆ كوڕەكەی نوسی كە تیایدا هاتبوو “هەوڵ مەدە كەسێكی سەركەوتوو بیت بەتەنها، بەڵكو هەوڵ بدە كەسێكی خاوەن بەها و نرخدار بیت، چونكە سەركەوتن پێوانە دەكرێ بەوەی وەری دەگری، بەڵام نرخ و بەها پێوانە دەكرێ بەوەی دەیبەخشی و، فێركردن و فێربوونی ڕاستییەكان نییە، بەڵكو ڕاهێنانی هزر و بیرە لەسەر بیركردنەوە؛ ژیان وەكو لێخوڕینی پاسكیل وایە تا پارێزگاری لە هاوسەنگیت بكەیت، پێویستە بەردەوام بیت لەسەر جووڵە؛ گەمژە ئەو كەسەیە كە هەمان كار بۆ چەندین كار دەکات، چاوەڕێی ئەنجامی جیاواز دەكات. جیهان شوێنێكی مەترسیدارە نەك بە هۆی شەڕانگێزان، بەڵكو لەبەر ئەو كەسانەی كەوا هیچ كارێك ناکەن بەرامبەر شەڕانگێزان، هەرگیز رێگە مەدە ژاوەژاوی ئەوانیتر دەنگی ناخت بخنكێنێ، مەهێڵە هیچ كەسێك سنوورت بۆ دیاری بكات،چونكە تاكە سنووری خۆت ئەوەیە كە تەنها خۆت دەتوانی بۆ خۆی دیاری بكەیت.
لەم نامەیەی ئەنیشتاین کە ٩٥ ساڵ زیاترە نووسیویەتی زۆر شتمان پێ دەڵێت.
لە كۆتاییدا دووپاتی ئەوە دەكەمەوە بۆ ئەوەی كەسێكی پڕ بەها و نرخدار بیت دەبێ بەردەوام هەوڵ بدەین ببەخشین نەك وەربگرین و بەردەوام بین لەسەر ڕێگەگرتن لە كەسانی دووڕوو و هەلپەرست و بەرژەوەندخواز و ناڕاست و ڕایانگرین و بە هیچ شێوەیەك نابێ سەیركەر و دەستەوەستان بین، بەڵكو بەردەوام بین لە پەرەپێدان و مكومتركردنی نرخ و بەهاكانی خۆمان بەوەی باوەڕمان پێی هەیە و تا بتوانین هەمیشە لە ترۆپك و لوتكەی ژیان و ویژدان ئاسوودەییدا بژین.
ڕاوێژكار لە وەزارەتی پەروەردە
ماستەر لە كارگێڕیی پەروەردەیی