کەرکووک پێویستی بە هاودەنگی و یەکریزی هەیە

شێرکۆ حەبیب
ڕووداوەکانی چەند ڕۆژی ڕابردوو لە شەناغەی سەر بە کەرکووک ناخی دڵسۆزانی هەژاند، کە کردارێک دوور لە یاسا و ڕەفتاری مرۆڤایەتی دژی هاووڵاتیانی ڕەسەنی ئەو شارە ئەنجام درا، کە مافی خۆیانە لەسەر زێدی باب و باپیرانیان بژین و پیشەی کشتوکاڵی یا هەر پیشەیەکی دیکە ئەنجام بدەن لەسەر زەوی خۆیان، ئەوەی نیگەران و جێی سەرسووڕمانە تا ئێستا ئەو عەقلیەتە ڕەگەز پەرستی و دژایەتی کوردستان نەگۆڕاوە بەهەمان ڕەفتاری رژێمی پێشوو ڕەفتار دەکەن خوای مەزن و دلۆڤان لە قورئانی پیرۆز دەفەرمووێ “لا یغییر اللە بقوم حتی ما یغییروا بانفسهم”، واتە کۆمەڵگا دەبێ خۆی لە خۆیدا گۆڕانکاری بکات خوای دلۆڤان نایانگۆرێت واتە دەبێ کردار هەبێ بۆ گۆڕانکاری، بەڵام وادیارە لە دوای ٢٠٠٣ گۆڕانکاری بەرەو دیموکراسی لە عێراق ڕووی نەداوە و دیموکراسی و پێکەوە ژیان بابەتێکی نامۆیە لای ئەوانە لەسەر دەمی تاریکی دا دەژین.
لە وڵاتانی دیموکراسی، عێراقیش یەک دوو هەڵبژاردنی ئەنجام داوە خۆی بە وڵاتێکی دیموکراسی هەژمار دەکات لەو باوەڕەیە دیموکراسی تەنیا پرۆسەی هەڵبژاردنە، نەک پرۆسەی دوای دەنگدان و هەڵبژاردن، سوپا بۆ بەرگری و ئاوەدانکردنەوەیە نەک بۆ دژایەتی میللەت لەوەتەی سوپای عێراق دامەزراوە دژایەتی کوردی کردووە و ئەرکی سەرەکی بووە و هەردەم هۆکاری وێرانکردن و کاوڵکردنی کوردستان بووە، ئەوەی لە کەرکووک ڕوویدا دژی هەموو داب و نەریتێک بوو، گریمان کەرکووک کوردستانی نییە هەر چەندە ئەو گریمانەیە گونجاو نییە بەڵام با وابێ، خۆ ئەو هاووڵاتیانە هاووڵاتی ئەو شارەن، مافی خۆیانە بە ئازادانە بژین و کار بکەن و نەبێ زەوی و زاری کەسیان داگیر کردبێت، بەڵام بوونی کەسانی شوڤێنی لە دامودەزگاکانی دەوڵەت کە بەهەمان تێروانینی ڕژێمی پێشوو ڕەفتار دەکەن، ژیانی هاووڵاتیانی ڕەسەنی ئەو شارەی تووشی مەترسی و دڵەرواکێ کردووە.
ئەوەی جێگای پرسیارە بەرێز پارێزگاری کەرکووک (لەگەڵ رێزم بۆ خودی کەسایەتی) بەڵام پۆستەکەی جێگای ڕەخنەیە کەوا بەرێزیان سەرۆکی ئەمنی شارەکەن چۆن بێ فەرمانی ئەو ئەو کارانە ئەنجام دەدرێت لێپرسینەوە ناکات؟
هەروەها ئەوەی بەدی کرا ئەو پەرلەمانتارە کوردانەی خۆیان خزاندە ناو خەیمەی مانگرتوانی سلیمانی لەگەڵ کلابی کە دژی بریاری دادگای فیدراڵ وەستا و دژایەتی خۆی دەربڕی بۆ پێدانەوە و گەرانەوەی زەویەکان بۆ خاوەنە ڕەسەکانی، ئیستا پێدەنگیان هەڵبژارد و نە بای دێ و نەباران، من ناڵێم داواکردنی مووچە و ماف ناڕەوایە، بەڵام بەرگریکردن لە کەرکووک ڕەوا و پیرۆز ترە، بۆ نەچوونە ئەو شوێنە و بڵێن پشتگیریان دەکەین.
ئەوەی جارێکی دیکە دووپات بۆوە هەڵوێستی نەگۆڕ و سازشنەکردنی جەنابی سەرۆک بارزانی لە پرسە نەتەوەییەکان و بەتایبەتی کوردستانیەتی کەرکووک، بۆیە هەر لەسەرەتاوە هاتە دەنگ و دژی ئەو هەڵوێستە دژ بە مرۆڤایەتییە هەڵوێستی توندی ڕاگەیاند، کە ئەمەش هەڵوێستی بەرێزیانە لەبەرامبەر بابەتە نەتەوەییەکان و مافی گەلەکەمان. هەروەک هەڵوێستی مستەفا بارزانیی نەمر کە لە ساتەوەختەکانی ڕێککەوتنامەی ١١ی ئاداری ساڵی ١٩٧٠ سازشی لەسەر بستێک لە کوردستانی بوونی کەرکووک نەکرد، و ئیستاش سەرۆک بارزانی و سەرکردایەتیی پارتی سازش لەسەر ئەو شارەی دڵی کوردستان ناکەن.
گرنگ ئەوەیە دووچاری هەڵەی دوای ساڵی ٢٠٠٣ نەبینەوە گرفتەکانی نێوان کورد کێشەی کەرکووک ئاڵۆز تر بکات، بۆیە گرنگە یەک دەنگی و یەک هەڵوێستی لە هەموو کاتەکان زیاتر پێویستە و پابەندی بۆ چوونەکانی سەرۆک بارزانی بین بۆ چارەسەرکردنی گرفتی کەرکووک بەگوێرەی بڕگەی ١٤٠ ی دەستووری عێراقی، هەموو ناکۆکییە حزبیەکان بەلاوە بنرێت و کەرکووک لەسەروی هەموو هەوڵەکان بێت هەروەها بەهەمان شێوە ناوچەکانی دیکەی کوردنشین، هەروەها پێویستە بەرپرسانی کورد لە بەغدا چ لە حکوومەتی فیدراڵ یا پەرلەمانی عێراقی ئەو بابەتە بەهەند وەربگرن و کاری زیاتری بۆ بکەن، چونکە ئەوان بەدەنگی میللەت لەو پۆست و شوێنانەن.
دەبێ هەوڵەکان چر بکرێتەوە بۆ گۆرینی بیری رەگەز پەرسیی و شۆڤێنی هەندێ دەسەڵات دارانی بەغدا بەرامبەر مافەرەواکانی کورد، کە دور لە خواستی خۆیان وڵاتیان دابەشکراوە بەزۆرەملێ لگێندراون بەو دەوڵەتی ئەمرۆ ناوی عێراقە.
لە کۆتای ئەوەی یەک تۆسقاڵێک هەستی کوردایەتی هەبێ دەبێ ئەو جۆرە کردارە ریسوا بکات بە هەر شێوازێک بێت.