كارزان گلی – هه‌ولێر
حكوومەتی توركیا و حكوومەتە كاتییەکەی سووریا، پێکەوە چەندین كۆبوونەوەی گرنگیان کردووە، تا توركیا رۆڵی گەورەی هەبێت لە بنیادنانەوەی كەرتی سەربازی و دروستكردنی ژێرخانێكی گرنگی سەربازی بۆ سووریا. یەكێك لە تەوەرە هەرە سەرەكییەكانی كۆبوونەوەی نێوان رەجەب تەیب ئەردۆغان و ئەحمەد شەرع، باس كردن بووە لە چۆنییەتی هاوكاری توركیا بۆ سووریا لە ڕووی سەربازییەوە.
بەگوێرەی میدیاكانی توركیا و ئەمریكا، ئیدارەی تڕامپ بەرنامە دادەنێت تا هێزەكانی لە سووریا بكشێنێتەوە، بەڵام ئەو هێزەی ئێستا حكوومەتی سووریا هەیەتی، ناتوانێت بەرگەی زیندووبوونەوەی گروپە تیرۆریستییەکەی داعش بگرێت، بۆیە بەهانەیەكی باشە بۆ توركیا، تا وەكوو هێزێكی گەورەی ناتۆ، ژێرخانی سەربازی بۆ سووریا دروست بكات.
لە مانگی رابردوو، چەندین كۆبوونەوە لە نێوان وەزارەتی بەرگری توركیا و سووریا كراوە، بەرنامەیان داناوە چۆن بتوانن سوپای سووریا بەهێز بكەن.
لەسەر داوای توركیا، حكوومەتە كاتییەكەی شەرع، داوا لە هەموو ئەو گروپانە دەكات كە چەكیان لە دەستە و سەر بە سووریا نین، چەكەكانیان دابنێن و بێنە ناو سوپای سووریا، چونكە دەیانەوێت سوپایەكی نیشتیمانی بەهێز دروست بكەن، كە توركیا رۆڵی گەورەی تێدا دەبینێت.
یەشار گوللەر، وەزیری بەرگری توركیا، لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا ئاماژەی دا، ئەوان وەكوو توركیا لە ٢٩ی١ی ئەمساڵدا، چوونە شام و لەوێ لەگەڵ بەرپرسانی سەربازی كۆبوونەتەوە و كار دەكەن تا بتوانن سووریا لەڕووی سەربازییەوە بنیادبنێنەوە.
بەگوێرەی زانیارییەكانی ئاژانسی (BBC) توركی، پێنج ژەنەراڵی توركیا، لەسەر داوای حكوومەتی كاتی سووریا چوونەتە شام، كە ژەنەڕاڵەكان، ژەنەڕاڵی دەریایی و ئاسمانی و زەمینی بوون، واتە سووریا دەیەوێت لە هەرسێ بوارەكەدا توركیا هاوكاری بكات و خۆی بنیاد بنێتەوە.
یەپەگە چی بەسەر دێت؟
بەگوێرەی هەموو شڕۆڤە و لێكۆڵینەوەكان، سوپای یەپەگە، زۆر لە سوپای ئێستای سووریا بەهێزترە، تەنانەت باس لەوە دەكرێت، لەڕووی چەك و سەرباز و پاڵپشتی نێودەوڵەتی، بەهێزترین هێزی سووریا یەپەگەیە، بۆیە توركیا دەیەوێت لەرێگەی هەژموونی خۆی بەسەر سووریادا، هەوڵی لەناوبردنی یەپەگە بدات. توركیا دەزانێت، بەو هێزەی لە سووریا بوونی هەیە، یاخود سوپای تەحریر شام، ناتوانن رووبەڕووی یەپەگە ببنەوە، چونكە ژێرخانی سەربازی سووریا بەتەواوی وێران بووە، بۆیە توركیا دەیەوێت لە هەنگاوی یەكەمدا سوپای سووریا زیندوو بكاتەوە، هەروەها چەكی قورسی بداتێ و چەند بنكەیەكی سەربازی گەورەی توركیاش لەوێ جێگیر بكات، لە هەنگاوی دووەمدا، بەبەهانەی ئەوەی یەپەگە سوپایەكە لەدەرەوەی سوپای نیشتیمانی سووریادایە، پەلاماری بدەن و لەناوی ببەن. بەگوێرەی زانیارییەكان، ستراتیژییەتی توركیا، بەهێزكردنی سوپا و ژێرخانی سەربازی سووریایە، پاشان ئەو سوپایە هان دەدات تا شەڕێكی گەورە لەگەڵ یەپەگەدا بكات، بەڵام ئایا یەپەگە ئەوكات بەتەنیا دەبێت و هیچ وڵاتێك هاوكاریی ناكات؟ ئایا ئەمریكا بە ئاسانی پشت لە كورد دەكات و هێزەكانی دەكشێنێتەوە؟
ئەگەرچی سەرچاوەكان باس لەوە دەكەن، ئەمریكا بەمەرجێك دەكشێتەوە، توركیا بەهیچ شێوەیەك پەلاماری یەپەگە نەدات، بەڵام ئەگەر سەیری وتارەكانی ئەردۆغان بكەین، بەئاشكرا یەپەگە بە هەڕەشەیەكی گەورە بۆ سەر توركیا دەزانێت و دەڵێت تیرۆرستە و دەبێت لەناو ببرێت.
لە ماوەیەكی نزیكدا چەند رێككەوتنێكی سەربازی ئیمزا دەكەن
توركیا رێككەوتنی سەربازیی لەگەڵ چەند وڵاتێكی ئەفریقاییدا هەیە، بەوەی راهێنان بە سەربازەكانیان دەكەن و هەروەها چەكی توركیاکردیشیان پێ دەفرۆشن، بۆیە ئەگەر زۆرە لە رۆژانی داهاتوودا، سووریا و توركیا، بە فەرمی رێككەوتنی سەربازی ئیمزا بكەن. میدیاكانی توركیا بڵاویان كردووەتەوە، ئەو رێككەوتنە سەربازییەی نێوان توركیا و سووریا، هەموو روویەكی سەربازی دەگرێتەوە، هەر لە راهێنان بە سەربازی سووریاوە بگرە، تا دەگاتە ئەوەی سوپای سووریا پڕ چەك بكرێت، بەتایبەت لە ڕووی ئاسمانی و دەریاییەوە.