هاوکات لەگەڵ سەرهەڵدانی بەهێزی ChatGPT لە جیهانی زیرەکی دەستکرددا، پرسیارێکی گرنگ سەریهەڵدا: ئایا ئەم پلاتفۆرمه دەبێتە کێشە بۆ چین، به‌رامبه‌ر گەورەترین رکابەری تەکنەلۆژیای ئەمەریکا؟
دوو ساڵ دواتر، مۆدێلی نوێی AI بە پرسیارێکی تر وەڵامی پرسیارەکەی دایەوە: ئایا ئەمریکا دەتوانێت داهێنانی چین بوەستێنێت؟
بەکارهێنەرانی بێئارەزوو گاڵتەیان بە چاتبۆتی ئێرنی کرد کە خاوەنی بەیدو، بزوێنەری گەڕانی گەورەی چینی. دواتر ڤێرژنەکانی کۆمپانیاکانی تەکنەلۆژیا Tencent و ByteDance هاتنە بازاڕەوە کە بەقەد ChatGPT باش نەبوون، و بەکارهێنەرانی ChatGPT ڕەتیان کردەوە.
واشنتۆن دڵنیا بوو لەوەی کە لەم بوارەدا پێشەنگی دەکات و دەیویست ئەو پێگەیە بپارێزێت. لەبەر ئەم هۆیە، ئیدارەی بایدن سنوورداری سەپاند و هەناردەکردنی چیپس و تەکنەلۆژیای پێشکەوتوو بۆ چین قەدەغە کرد.
بۆیە دامەزراندنی DeepSec دۆڵی سیلیکۆن و جیهانی سەرسام کرد. کۆمپانیاکە دەڵێت تێچووی ئەم مۆدێلە بەهێزەی AI زۆر هەرزانترە لەو ملیاران دۆلارەی کە کۆمپانیاکانی ئەمەریکا بۆ AI خەرج دەکەن.
چۆن کۆمپانیایەکی نادیار کە دامەزرێنەرەکەی لە تۆڕە کۆمەڵایەتیەکانی چین بە “پاڵەوانی زیرەکی دەستکرد” ناودەبرێت، چۆن ئەم سەرکەوتنە بەدەست هێنا؟
کاتێک ئەمریکا داوای لە کۆمپانیا گەورەکانی وەک Nvidia کرد کە تەکنەلۆژیای پێشکەوتوو بە چین نەفرۆشن، بێگومان پەکین زیانێکی گەورەی بەرکەوت.
ئەم چیپانە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە بنیاتنانی مۆدێلەکانی AI کە دەتوانن کۆمەڵێک ئەرکی مرۆڤ ئەنجام بدەن هەر لە وەڵامدانەوەی پرسیارە سەرەتاییەکانەوە تا چارەسەرکردنی کێشە بیرکارییە قورسەکان.
دامەزرێنەری کۆمپانیای DeepSeek لیانگ وێنفینگ لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ میدیاکانی چیندا قەدەغەکردنی فرۆشتنی چپس بە “گەورەترین بەربەست” ناوبردووە.
زۆر پێش قەدەغەکردنەکە، DeepSec “عەمبارێکی گەورە” لە چیپسی A100 ی Nvidia کۆکردۆتەوە کە لەنێوان 10,000 بۆ 50,000 چیپسی هەیە، بەگوێرەی MIT Technology Review.
مۆدێلەکانی بەناوبانگی ڕۆژئاوایی AI نزیکەی 16000 چیپی تایبەت بەکاردەهێنن، بەڵام DeepSick دەڵێت ئەوان ڕاهێنانیان بە مۆدێلی AI کردووە کە تەنها پێویستی بە 2000 چیپی پێشکەوتوو و هەزاران چیپی نزمتر بێت، بۆیە هەرزانتر و هەرزانترە.
هەندێک کەس، لەوانە ملیاردێری تەکنەلۆژیای ئەمریکی ئیلۆن مەسک، گومانیان لەو بانگەشەیە هەیە و دەڵێن کۆمپانیاکە ناتوانێت ئاشکرای بکات کە چەند چیپی پێشکەوتووی بەکارهێناوە.
بەڵام شارەزایان دەڵێن قەدەغەکردنی واشنتن لە هەمان کاتدا ئاستەنگ و دەرفەتی بۆ پیشەسازی AI دروستکردووە.
مارینا ژانگ پرۆفیسۆر لە زانکۆی تەکنەلۆجیای سیدنی دەڵێت: “قەدەغەکردنی فرۆشتنی چیپس کۆمپانیاکانی وەک DeepSec ناچار کرد داهێنان بکەن و لە ئەنجامدا توانیان بە کەمترین ئاسانکاری باشترینیان دروست بکەن.”
گەرچە بۇ چەكلىمىلەر ئۇلارغا ئاستەنگ ئېلىپ كەلدى، ئەمما خىتاينىڭ تەکنەلۆژىيەلىك مۇستەقىللىق سىياسەتلىرى بىلەن يېڭىلىق يارىتىش ۋە تېخىمۇ چىدامچانلىق كۆرسىتىشكە تۈرتكە بولدى.»
دووەم گەورەترین هێزی ئابووری جیهان وەبەرهێنانێکی زۆری لە تەکنەلۆژیای پێشکەوتوودا کردووە، هەر لە بەرهەمهێنانی پاتری ئۆتۆمبێلی کارەبایی تا تەختەی وزەی خۆر و زیرەکی دەستکرد.
نەچچە يىلدىن بۇيان، خىتاينى تېخنولوگىيەلىك دەرىجىدىن تاشقىرى كۈچكە ئايلاندۇرۇش رەئىس شى جىنپىڭنىڭ ئۇلۇغۋار نىشانلىرىنىڭ بىرى بولۇپ كەلدى. بەم شێوەیە، سنووردارییەکانی واشنتن تەحەدایەک بوو کە پەکین ڕووبەڕووی دەبووەوە.
بەگوێرەی گریگۆری سی ئالن، پسپۆڕی AI لە سەنتەری توێژینەوەی ستراتیجی و نێودەوڵەتی، خستنەگەڕی مۆدێلی نوێی AI لە 20 ی کانوونی دووەم، ئەو ڕۆژەی دۆناڵد ترەمپ وەک سەرۆکی ئەمریکا سوێندی خوارد، بە ئەنقەست بوو.
ئالن بەڕێوەبەری پێشووی سیاسەت و ستراتیجی سەنتەری زیرەکی دەستکرد لە وەزارەتی بەرگری ئەمەریکا دەڵێت “کات و چۆنیەتی گەیاندنی ئەو پەیامە ڕێک بوو کە حکومەتی چین دەیەوێت هەمووان لێی تێبگەن و قەدەغەکردنی هەناردەکردن کاریگەر نییە و ئەمەریکا پێشەنگی جیهان نییە لە بواری زیرەکی دەستکرددا.”
يېقىنقى يىللاردىن بۇيان، جۇڭگو ھۆكۈمىتى AI ئىقتىدارىنى يېتىلدۈرۈپ، ئوقۇش مۇكاپاتى ۋە تەتقىقات ياردەم پۇلى بىلەن تەمىنلەپ، كەسىپ بىلەن ئەكادېمىيە مۇناسىۋىتى ۋە ھەمكارلىقنى ئىلھاملاندۇردى.
مارینا جانگ دەڵێت، پەیمانگای نیشتمانی ئەندازیاری بۆ فێربوونی قووڵ و داهێنانەکانی تر کە حکومەت پاڵپشتی دەکات ڕۆڵیان هەبووە لە ڕاهێنانی هەزاران شارەزای AI لە وڵاتەکەدا.
ڕاستیەکە ئەوە بوو کە چین چەندین ئەندازیاری هەڵبژاردەی هەبوو بۆ دامەزراندنی ئەوان.
بۆ نموونە گروپی بەرهەمهێنانی DeepSec وەربگرە، کە میدیاکانی چین دەڵێن تیمەکە کەمتر لە 140 ئەندامی هەیە، کە زۆربەیان “بەهرەمەندەکان” و زانکۆکانی چین بوون.
مارینا جانگ دەڵێت: “چاودێرانی ڕۆژئاوا سەرهەڵدانی نەوەیەکی نوێی بازرگانیان پشتگوێ خست کە توێژینەوەی بنەڕەتی و پێشکەوتنی تەکنەلۆژیای درێژخایەن لە قازانجی دەستبەجێ گرنگی پێدەدەن.”
ئالىي مەكتەپلەر بەخێرایی AI ماھارەت تەربىيەلەش مەركىزىنى كېڭەيتىۋاتىدۇ، كۆپىنچە يۇقىرى دەرىجىلىك ئەمەلدارلارنىڭ يېشى 35 ياشتىن تۆۋەن ئىكەن.
ئەو دەڵێت: “ئەوانەی لە سەردەمی تەکنەلۆژیای خێرای چین گەورە بوون، پاڵنەرێکی زۆر بەهێزیان هەیە، چونکە ئەوان بە داهێنان متمانەیان بەدەستهێناوە.”
لياڭ ۋېنفېڭ شۇلارنىڭ بىرى بولۇپ، 40 يېشىدا جېجياڭ ئۇنىۋېرسىتېتىدا سۈنئىي ئەقلىي ئىقتىدارنى ئۆگەنگەن. ئەو کەسانەی دەیناسن دەڵێن “ئەو زیاتر لە بلیمەتێکی کۆمپیوتەر دەچێت وەک لە سەرۆک.”
ئاخبارات ۋاستىلىرى ئۇنى «تەکنەلۆژىيەلىك ئادېمالىست» دەپ قارايدۇ. ئەو جەخت لەوە دەکاتەوە کە DeepSick وەک تۆڕێکی سەرچاوە کراوەیە. شارەزایان هەروەها پێیان وایە کەلتووری سەرچاوە کراوە ڕێگە بە گەنجانی خاوەن کار داوە سەرچاوەی زیاتر کۆبکەنەوە و خێراتر بەرەوپێش بچن.
بەگوێرەی شارەزایان و پسپۆڕانی کارکەر لە کۆمپانیاکەدا، ئەولەویەتی DeepSec جیاواز لە کۆمپانیا گەورەکانی تەکنەلۆژیای چین، توێژینەوە و پەرەپێدانە، کە ئەزموونی فراوانتر دەڕەخسێنێت.
لياڭ ئەپەندى تېخنىكىلىق تور بېكەت بىلەن زىيارەت قىلغاندا مۇنداق دېدى: «بۇ ساھەدىكى ئەڭ مۇنەۋۋەر 50 تالانت بەلكىم جۇڭگودا بولماسلىقى مۇمكىن، لېكىن بىز بۇ يەردە كىشىلەرنى ياخشى كۆرەلەيمىز.»
شارەزایان دەیانەوێت بزانن DeepSec تا چ ڕادەیەک دەتوانێت بڕوات. خانم ژانگ گوتی “سنووردارییە نوێیەکانی ئەمریکا لەوانەیە دەستگەیشتن بە داتای بەکارهێنەرانی ئەمریکی سنووردار بکات و کاریگەری هەبێت لەسەر چۆنیەتی جیهانیبوونی مۆدێلەکانی وەک DeepSec.”
هەندێکی تر دەڵێن ئەمریکا هێشتا سوودێکی گەورەی هەیە، لەوانە ئەوەی کە بەڕێز ئالن پێی دەڵێت “بڕێکی زۆر لە سەرچاوەکانی ژمێریاری.” هەروەها ڕوون نییە DeepSec چۆن دەستگەیشتن بە چیپسی پێشکەوتوو بۆ باشترکردنی مۆدێلەکەی.
بەڵام ئێستا دیپ سیخ، کە زۆربەی چینییەکان تا هەفتەی پێشوو نەیانبیستبوو، لە بەرچاو کەوتووە.
ناوبانگی لەناکاوی لياڭ لە تۆڕە کۆمەڵایەتیەکانی چین دەنگێکی زۆری لێکەوتەوە و وەک یەکێک لە سێ پاڵەوانی AI لە پارێزگای گوانگدونگ لە باشووری چین کە لەسەر سنووری هۆنگ کۆنگ بوو، ستایش کرد.
دوو پاڵەوانەکەی تر بریتین لە ژیلین یانگ شارەزا لە زانکۆی تسینگهوا و کیمینگ هی پرۆفیسۆر لە پەیمانگای تەکنەلۆجیای ماساچوستس (MIT) لە ئەمریکا.
دیپ سیک بەکارهێنەرانی ئینتەرنێتی دڵخۆش کرد پێش ئاهەنگی ساڵی نوێی چین، کە گرنگترین پشووی چینە.
ئەم ڕووداوە هەواڵێکی خۆشە بۆ ئابووری و پیشەسازی تەکنەلۆژیای چین کە چاوەڕوانی باجی گومرگی نوێ و فرۆشتنی TikTok لە ئەمەریکا دەکات.
یەکێک لە سەرنجەکانی Weibo ی چینی دەڵێت: “Deep Sick نیشانی دا کە تەنها ئەوانەی کاری ڕاست دەکەن بەرگەی تاقیکردنەوەی کات دەگرن.”
بەکارهێنەرێکی تر نووسیویەتی: “ئەمە باشترین دیارییە بۆ ساڵی نوێ. هیوای خۆشگوزەرانی و بەهێزکردنی نیشتمان دەخوازم.”
فیۆنا ژو، چالاکوانی تەکنەلۆژیا لە شاری شېنژن لە باشووری ڕۆژهەڵاتی چین، دەڵێت لاپەڕەکانی لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان “لەناکاو پڕ بوون لە گەڕان بەدوای خەڵکدا.”
“خەڵک پێی دەڵێن “شکۆمەندی دروستکراوی چین” و دەڵێن دۆڵی سلیکۆنی سەرسام کردووە، بۆیە من دابەزاندم بۆ ئەوەی بزانم چۆن دەڕوات.”
ئەو داوای لە دیپ سیک کرد کە “چوار کۆڵەکەی چارەنووس” دیاری بکات (لەگەڵ -z)، جۆرێکە لە ئەستێرەناسی تاکەکەسی لەسەر بنەمای بەروار و کاتی لەدایکبوون.
بەڵام وەڵامە نادروستەکەی دیپ سیک نائومێدی کرد. هەرچەندە ئەو ڕوونکردنەوەیەکی وردی دەربارەی “پرۆسەی بیرکردنەوە” دا، بەڵام ئەنجامەکە لەگەڵ ئەزموونی ڕاستەقینەی ئەو ناگونجێت.
ئەو دەڵێت دووبارە لە کاردا بەکاری دەهێنێت، چونکە لەوانەیە بۆ شتی لەو شێوەیە سوودبەخشتر بێت