بابەتی هاتنی عەبدوڵا ئۆجەلان، سەرۆكی زیندانیكراوی پەكەكە، بۆ پەرلەمانی توركیا و لەوێ لە وتارێكدا داوا لە پەكەكە بكات چەك دابنێت، بابەتێكی گەرم و گوڕی میدیاكانی توركیا و جیهانە. دەوڵەت باخچەلی، سەرۆكی مەهەپە، داكۆكی دەكات كە پێویستە ئۆجەلان بێتە پەرلەمان و لەرێگەی ئەوەوە ئیدی كۆتایی بە پەكەكە و تیرۆر بهێنرێت لە توركیا.
دەوڵەت باخچەلی، ئەگەرچی بەوە ناسراوە دژە كوردە و بەردەوام گوتوویەتی لە توركیا شتێك نییە بەناوی كێشەی كورد، ئەوەی هەیە كێشەی تیرۆرە، كەچی ئێستا داوا دەكات ئۆجەلان لەناو پەرلەمانی توركیا وتار پێشكەش بكات.
بەڵام مەرجی بۆی هەیە، دەبێت داوا لە پەكەكە بكات، چەك دابنێت و ئیدی خۆی هەڵوەشێنێتەوە، بەمەش ئامانجی خۆی دەپێكێت و دەڵێت لەسەر دەستی من كۆتایی بە پەكەكە هات، لەبەرامبەردا ئۆجەلان ئازاد بكرێت، بەڵام ئایا پەكەكە بەگوێی ئۆجەلان دەكات ئەگەر داوایەكی لەوشێوەیەی لێ بكرێت؟ ئایا پەكەكە ئیدی لە توركیا كۆتایی بە چالاكی سەربازی دەهێنێت؟
تاوەكوو ئێستا نازانرێت باخچەلی و رەجەب تەییب ئەردۆغان، لەسەر چی بابەتێك رێككەوتوون بۆ چارەسەری پرسی كورد، چونكە باخچەلی بەبێ ئەردۆغان ناتوانێت هیچ هەنگاوێكی لەو شێوەیە بنێت و بەپێچەوانەشەوە راستە، بۆیە ناوەڕۆكی ئەو بەرنامەیەی ئەو دوو سەركردەیە دایانناوە بۆ پرسی كورد روون نییە.
فاتیح ئاڵتایلی، رۆژنامەنووسی بەناوبانگی توركیا، كە پەیوەندییەكی راستەوخۆی لەگەڵ بەرپرسە باڵاكانی هەموو پارتە سیاسییەكانی توركیا هەیە، دەڵێت ئەگەر زۆرە پەكەكە چەك دابنێت، بەڵام كۆتایی پێ نایەت، بەڵكوو بەناوێكی تر لە رۆژئاوای كوردستان بوونی دەبێت.
ئاڵتایلی پێیوایە، توركیا چاو دەپۆشێت لە هەر پڕۆسەیەكی لە رۆژئاوای كوردستان بۆ یەپەگە بكرێت، بەو مەرجەی پەكەكەش بە تەواوی خۆی هەڵبوەشێنێتەوە و لە توركیا كۆتایی بەخۆی بهێنێت، واتە دەبێت پەكەكە باكوور بكاتە قوربانی رۆژئاوای كوردستان.
لە هەنگاوی یەكەمدا وا بڕیارە، هاوسەرۆكانی دەم پارتی سەردانی ئیمیڕاڵی بكەن، لەوێدا بۆچوونی ئۆجەلان وەردەگرن لەبارەی داوایەكەی باخچەلی، پاشان بۆ رای گشتی توركیای دەگوازنەوە، پڕۆسەكەش دەبێت بەپەلەیی ئەنجام بدرێت و رەنگە هەر لەم هەفتەیەدا هاوسەرۆكان بگەنە ئیمیڕاڵی و ئیدی دەرگای ئیمیڕاڵی واڵا بكرێت بۆ ئەوەی چەندین كۆبوونەوەی تر لەگەڵ ئۆجەلاندا ئەنجام بدرێت و پاشان قەندیلیش بهێنرێتە ناو پڕۆسەكەوە.
ئەگەر سەیری لێداونی ئەردۆغان بكەین لە مانگی تەمووزی ئەمساڵدا، هەڕەشەی لە ئیسرائیل دەكرد و گوتی، سەربازەكانمان دەگەنە ئیسرائیل، كەچی ئێستا دەڵێت ئەگەر فریای خۆمان نەكەوین رەنگە ئیسرائیل چاوی لە خاكی توركیا بێت، بۆ ئەوەشی خۆیان لە بەڵای ئیسرائیل بپارێزن، وەكوو ئەوەی شڕۆڤەكاران باسی دەكەن، دەبێت پرسی كورد بەجیدی وەربگیرێت، واتە توركیا لە ناوەخۆی خۆیدا كێشەكانی چارەسەر بكات و نەیەڵێت ئیسرائیل كورد بەكاربهێنێت و شەڕی ناوەخۆیی لە توركیا دروست ببێت.
بۆیە باخچەلی و ئەردۆغان، پێیان باشە لەرێگەی ئۆجەلانەوە پەكەكە چەك فڕێ بدات و ئیدی مەترسی شەڕی ناوەخۆیی لە وڵاتەكەیان نەهێڵن، لێرەدا نموونەی كۆلۆمبیا و فارك گرنگە باس بكرێت.
كۆڵۆمبیا و رێكخراوی فارك، ماوەی ٦٠ ساڵ لە شەڕێكی سەختدابوون لەگەڵ یەكتریدا، بەڵام بەنێوەنگیری كاسترۆی سەرۆكی كوبا، توانرا ئاشتییەكی سەرتاسەری رابگەیەنن و فارك چەكی بەیەكجاری فڕێدا، بەو مەرجەی دەستووری كۆڵۆمبیا هەموار كرایەوە و لێبوردنی گشتی بۆ ئەندامانی فارک دەرچوو و رێگەیان بۆ خۆش كرا تا بتوانن بەڕێگەیەكی مەدەنی سیاسەت بكەن.
ئەم ئاشتییە زۆری نەخایاند، دووبارە فارک چەكی هەڵگرتەوە و دژی كۆڵۆمبیا خەباتی شەڕكردنی هەڵبژاردن، هۆكارەكەشی ئەوەبوو، وەكوو پێویست فارک لە كۆڵۆمبیا گرنگی پێنەدرا و ویستیان بە تەواوی بیانتاوێننەوە و بیانخەنە دەرەوەی هاوكێشەی سیاسی.
ترسی كورد لەم هەنگاوەی باخچەلی هەمان شتە و دەڵێن رەنگە كورد هەڵبخەڵەتێنن و بیانەوێت بیانتاوێننەوە و كۆتاییان پێ بهێنرێت، واتە لە هەنگاوی یەكەمدا مەترسی پەكەك لە توركیا دوور بخەنەوە، پاشان دەم پارتی لاواز بكەن.
بەڵام ئەوەی گرنگە و بەرچاوی كورد روون دەكاتەوە، پرسی نووسینەوەی دەستوورێكی تازەیە بۆ توركیا، كە لەو دەستوورەدا ئامانج ئەوەیە، رێگە خۆش بكەن تا ئەردۆغان بۆ جاری سێیەم بتوانێت ببێتەوە بەربژێری هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیی توركیا، بۆ ئەمە پێویستیان بەدەنگی دەم پارتییە لەناو پەرلەمانی توركیا، چونكە جەهەپە و پارتی خاس، رەتی دەكەنەوە بۆ جاری سێیەم رێگە بۆ ئەردۆغان خۆش بكەن ببێتەوە بەبەربژێر.
جا ئەگەر ئەردۆغان و باخچەلی، لەوەیاندا شكستیان هێنا كە بەدەستوور رێگەی بۆ خۆش بكەن ببێتەوە بەبەربژێر، رێگەیەكی تر بەناچاری تاقی دەكەنەوە، كە لەو رێگەیەشدا هەر پێویستیان بەدەنگی دەم پارتییە، ئەویش هەڵبژاردنی پێشوەختەیە.
ئەردۆغان، وەكوو سەركۆماری توركیا، بۆی هەیە بەر لە وادەی هەڵبژاردنی ئاسایی كە لە ٢٠٢٨ ئەنجام دەدرێت، پەرلەمان هەڵوەشێنێتەوە، كاتێك پەرلەمان هەڵوەشایەوە، ئەردۆغان بۆی هەیە بۆ جاری سێیەم ببێتەوە بەبەربژێری هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیی، بەڵام بۆ ئەمەشیان پێویستە دوو لەسەر سێی پەرلەمانتاران بەبەڵێ دەنگ بۆ هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان بدەن.
كورسییەكانی ئاكەپە و مەهەپە، ناكاتە ٣٦٧ كورسی، كە ئەو رێژەیە دوو لەسەر سێی كورسییەكانە، بەڵام ئەگەر ٥٧ كورسی دەم پارتی لە پەرلەمان بەبەڵێ دەنگ بدەن، ئەوكات ئەردۆغان دەتوانێت پەرلەمان هەڵوەشێنێتەوە و بۆ خۆشی بۆ سێیەم جار ببێتەوە بەبەربژێری هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی.
بەڵام ئایا دەم پارتی بەبێ هیچ بەرامبەرێك ئەو كارە بۆ ئەردۆغان دەكات؟ وەكوو ئەوەی میدیاكانی توركیا باسی دەكەن، دەم پارتی داوا دەكات لە دەستووردا رێگە بدرێت كورد بە زمانی دایك بخوێنێت و هەروەها نەتەوەی كورد، وەكوو نەتەوەی توركیا لە دەستووردا دانی پێدا بنرێت، ئەگەر لەوەیاندا سەركەوتوو بوون، ئەوكات پەكەكە چەكیش دابنێت، پرسی كورد لە توركیا چەندین هەنگاو دەچێتە پێشەوە و دەستكەوتێكی زۆر گەورەشە بۆ كورد كە دوای ١٠٠ ساڵ كۆماریی توركیا، كوردیش وەكوو تورك لە دەستووردا وەكوو نەتەوە بناسرێت.
وتارەكەی سەرۆك بارزانی لە (مێپس) لە دهۆك، كە لەبەردەم ئەحمەد داودئۆغڵو، سەرۆك وەزیرانی پێشووی توركیا باسی لە گرنگی كورد كرد لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، هەروەها پاڵپشتی خۆشی بۆ پرسی چارەسەری دەربری و گوتی پێویستە كورد لە هەر چوار پارچەی كوردستان وەكوو نەتەوە دانی پێدا بنرێت، پاڵپشتییەكی گەورەیە بۆ دەم پارتی، تا لەناو پەرلەمان و لەسەر مێزی گفتوگۆدا سەختتر داكۆكی لەوە بكات كە كورد لە دەستووردا وەكوو نەتەوە بناسرێنرێت، چونكە پاڵپشتی و گوتەكانی سەرۆك بارزانیی، جێی بایەخی سەركردەكانی ناوچەكەیە، بۆیە كاتێك داودئۆغڵو گەڕایەوە بۆ توركیا هەڵوێستێكی تری هەبوو بەرامبەر بە پرسی كورد و لەوەڵامی باخچەلیدا گوتی: ”بەهیچ شێوەیەك پەشیمان نیم كە باسم لە هەرێمی كوردستان كردووە، چونكە لەدەستووری عیڕاقدا دان بە هەرێمی كوردستان نراوە، دەبێت سەركردایەتی توركیاش رێز لەو دەستوورە بگرن.“
گوتەكانی داوئۆغڵو ئەوە دەردەخات، ئەگەر لە دەستووری توركیاشدا دان بە كورد و زمانەكەی بهێنرێت، پێویستە هەموو لایەك رێز لە دەستوور بگرێت، ئامانجە گەورەكەی كوردیش لە باكوور هەر ئەوەیە كە كورد وەكو نەتەوە بناسرێت و یەكسان بێت لەگەڵ هاووڵاتییەكی تورك، ئەوكات بوونی پەكەكە وەكوو رێكخراوێكی چەكداری مانای نابێت، وەكوو چۆن ئیرلەندای باكوور تا هەستی بەیەكسانی نەكرد لەگەڵ بەریتانیا و تا وەكوو نەتەوەیەكی جیا لە بەریتانیا نەناسێنرا، دەستی لە چەك هەڵنەگرت، كە ئەوانەی بۆ رەخسا، ئیدی گەیشتە ئەو بڕوایەی دەبێت چەكەكان لە گۆڕ بنرێت و ئاوەدانی و خۆشگوزەرانی بۆ وڵاتەكەیان بهێنن.