كارزان گلی – هه‌ولێر
بەگوێرەی ئامارە فەرمییەكان بێت، ژمارەی گەشتیاری بیانی بۆ توركیا ژمارەی پێوانەیی تۆمار كردووە، بەڵام هۆتێلەكانی توركیا بەهیچ شێوەیەك پڕ نەبوونە و خاوەن هۆتێلەكان گلەیی دەكەن، كە وەكوو پێویست گەشتیاریان نییە. لەلایەك ژمارەی گەشتیار زیادی كردووە، لەلایەكی تر، هۆتێل و رێستوڕانتەكان، گلەیی بێگەشتیاری دەكەن.
بەگوێرەی ئەو داتایانەی دەزگای ئاماری توركیا بڵاوی كردووەتەوە، ژمارەی گەشتیار لە چارەگی دووەمی ئەمساڵدا ١٢٪ زیادی كردووە، ئەم ژمارەیەش مایەی شۆك بوون نییە، ئەوەی بووەتە مایەی شۆك و نیگەرانیی بۆ ئەو وڵاتە، بۆ یەكەمجارە كەرتی گەشتیاری بەبەراورد بە ساڵانی پێشووتر گەورە نەبووە، بەڵكوو راوەستانێكی پێوە دیارە.
هۆتێلەكان ٦٠٪یان پڕ بوونە
محەممەد جەم، سەرۆكی كۆمیسیۆنی گەشتیاری كۆنفیدڕاسیۆنی بەكاربەری توركیا، دەڵێت دوای ساڵانێكی زۆر، بۆ یەكەمجارە لە مانگی تەمووزدا هۆتێلەكان بەتاڵ بن.
ئەو قسەی بۆ ئاژانسی (DW)ی توركی كردووە و دەڵێت: ”زۆرترین پڕبوونی هۆتێلەكان لە گەشتیار گەیشتووەتە ٦٠٪، ئەمەش لە كاتێكدایە بەشێوەیەكی گشتی لە مانگەكانی تەممووز و ئاب و ئەیلوول، دەبوایە هۆتێلەكان ٩٠ بۆ ٩٥٪ی پڕبوونایە“.
هونەرمەندان هاواریان لێهەستاوە
دەمەت ئاكالین، گۆرانیبێژی ناوداری توركیا، لە هەژماری خۆی لە (X) بڵاوی كردووەتەوە، بۆ یكەمجارە لە بۆدرووم، لە رێستوڕانتێكدا كۆنسێرتیان لەگەڵ ئۆزجان دەنیزدا ئەنجامداوە، بەڵام تەنیا دوو مێز پڕ بووە و مێزەكانی تر بەتاڵ بوونە.
ئەو گۆرانیبێژە گلەیی هەیە، كە هۆتێل و رێستوڕانتەكان ئەوەندە گرانن، كاریگەریی زۆری كردووەتە سەر گەشتیار و نایەن بۆ كۆنسێرتەكان.
لە هاویناندا، زۆربەی گۆرانیبێژەكانی توركیا، دەچنە بۆدرووم و چەشمە و كەمەر، بۆ ئەوەی كۆنسێرت لە رێستوڕانتەكاندا ئەنجام بدەن، بەڵام بۆ ئەمساڵ، لەبەر گرانی خواردن و هۆتێلەكان، گۆرانیبێژەكان هاوارانی لێهەستاوە و دەڵێن، ئەگەر رەوشی ئابووریی بەو شێوەیە بەردەوام بێت، ئیدی ناتوانن هیچ كۆنسێرتێك لە بۆدرووم ئەنجام بدەن.
وەزیری گەشتوگوزار دان بە كەمی گەشتیاردا دەنێت
نووری ئارسۆی، وەزیری گەشتوگوزار و كولتووری توركیا، دان بەوەدا دەنێت كە لە مانگی تەممووز و ئابدا، رێژەی گەشتیار وەكوو پێوست نەبووە، بەتایبەت لە بۆدرووم و چەشمە، هۆكارەكەشی بۆ ئەوە دەگەڕێنێتەوە، كە گەشتیاری ناوەخۆیی روو لەو دوو شوێنە دەكەن، نەك بیانی، بۆیە ئەمساڵ گەشتاری ناوەخۆیی رووی لەو دوو شوێنە نەكردووە، مەبەستی بۆدرووم و چەشمەیە.
بەڵام ئەوەی لەلایەن شارەزایانی بواری گەشتیارییەوە باس دەكرێت، شتێكی ترە، ئەوان پێیانوایە رێستوڕانت و هۆتێل و هەموو شوێنە گەشتیارییەكان، بەهۆی بەرزی هەڵاوسانی ئابووری زۆر گران بووە، ئەمە گەشتیاری نیگەران كردووە. هەروەها دوورگەكانی یۆنان، كارئاسانی زۆریان كردووە بۆ گەشتیار تا روویان تێبگەن، نموونە پێدانی ڤیزا زۆر ئاسان بووە، هەروەها نرخی هۆتێل و رێستوڕانتیش زۆر هەرزانترە لە توركیا، ئەمەش وای كردووە گەشتیار لە بری توركیا، دوورگەكانی یۆنان هەڵبژێرێت.
موستەفا ساریگول، سەرۆكی پێشووی شارەوانیی شیشلی لە ئیستانبۆڵ، سەردانی ئەڵمانیای كردووە و لەوێ جیاوازی نرخی دۆنەری روون كردووەتەوە، دەركەوتووە نرخی یەك لەفەی دۆنەر لە ئەڵمانیا زۆر هەرزنترە لە توركیا، بۆیە دەڵێت، ئیتر بۆچی گلەیی دەكەن گەشتیار روو لە توركیا ناكات، چۆن رووی تێبكات، كە نرخ بەو شێوەیە ئاگر بێت.
ساختەكاری لە گەشتیار دەكرێت
یەكێكی تر لەو هۆكارانەی بووەتە هۆی ئەوەی، گەشتیار بۆ ئەمساڵ وەكوو پێویست روو لە توركیا نەكەن، ئەوساختەكارییەیە كە لە رێستوڕانتەكان و شوێنە گەشتیارییەكان لە كەشتیاری بیانی دەكرێت.
مانگی رابردوو، گەشتیارێكی بیانی یەك پەرداخ شەربەتی هەناری خواردووە، ١٢٠٠ لیرەیان لێی وەرگرتووە، كاتێك گەشتیارەكە نیگەران بووە و لە سۆسیال میدیا بڵاوی كردووەتەوە، پۆلیس توانیویەتی پارەكەی بۆ بگێڕێتەوە و خاوەنی دوكانی شەربەتفڕۆشەكەش سزا بدات.
بەڵام بەشێك لە گەشتیاران دان بەوەدا دەنێن، لە توركیا زۆر فێڵیان لێدەكرێت، بەتایبەت لەلایەن خاوەن رێستوڕنت و تاكسییەكان.
وەزارەتی گەشتوگوزار و كلتووری توركیا، ژمارە تەلەفۆنێكی بۆ گەشتیاران داناوە، دەڵێت هەر كەسێك زانی فێڵی لێدەكرێت پەیوەندی بەو ژمارەیەوە بكات، بەڵام ئەمە نەبووەتە هۆی ئەوەی ساختەكاری كەم بێتەوە.
یەكێك لە گەشتیارەكانی باشووری كوردستان، كە پارساڵ چووەتە توركیا و نەیویست ناوی ئاشكرا بكات، گوتی لەناو میترۆ، ٥ هەزار دۆلاریان لێدزیم و سەردانی بنكەی پۆلیسشم كرد، بەڵام هیچ سوودی نەبووە.
بەرپرسانی توركیا دان بەوەدا دەنێن، كە لە توركیا فێڵ لە گەشتیار دەكرێت و دەڵێن هەموو هەوڵێك دەدەین تا ئەو دیاردەیە بەتەواوی بنەبڕ بكەین.