ئەڤین بابکر ئەحمەد
لەم ساڵانەی دواییدا ژنانی کورد لە هەرێمی کوردستانی عێراق هەنگاوی گرنگیان لە گۆڕەپانی سیاسیدا ناوە، ئەم پێشهاتانە نوێنەرایەتی گۆڕانکاری ئەرێنی دەکەن لە کۆمەڵگەیەکدا کە بە شێوەیەکی نەریتی پیاوسالاری بووە، بەڵام هێشتا ژنانی سیاسەتمەدارە کوردەکان ڕووبەڕووی چەندین تەحەدای زۆر دەبنەوە کە پێویستیان بە گرنگیدان و ڕەچاوکردنی ورد هەیە.
پێشکەوتن لە بەشداری ژنان لە سیاسەتدا
دوای ڕووخانی ڕژێمی سەدام حوسێن لە ساڵی 2003، کەشی سیاسی هەرێمی کوردستانی عێراق گۆڕانکاری بەرچاوی بەخۆیەوە بینی، لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی ساڵی 2005دا ژمارەی کورسییەکانی پەرلەمان لە 105 کورسییەوە بۆ 111 کورسی زیادی کردووە، لەو ژمارەیەش 24 کورسی بۆ ژنان تەرخان کراوە، ئەم زیادبوونە نوێنەرایەتی گەشەی لەسەدا ١٤ی ئامادەبوونی ژنان لە پەرلەمان دەکات، بەمەش پشکی ژنان گەیشتە ٢٢ لەسەد
لە قۆناغەکانی دواتردا ئەم ڕەوتە بەردەوام بوو و ژمارەیەکی زیاتری ژنان پۆستی سیاسییان بەدەستهێنا، ئەم پێشهاتانە دەرئەنجامی هەوڵی بەردەوامی ژنانی کوردە بۆ گەیشتن بە مافە یەکسانەکان و بەشداری چالاکانە لە پرۆسەکانی بڕیاردان
تەحەددیاتەکانی بەردەم ژنە سیاسەتمەدارانی کورد
سەرەڕای ئەو پێشکەوتنانەی کە بەدەست هاتوون، ژنە سیاسەتمەدارە کوردەکان ڕووبەڕووی چەندین بەربەست و تەحەددا دەبنەوە
کولتووری نەریتی و پیاوسالاری: کۆمەڵگەی کوردی عێراق بەردەوامە لە ژێر کاریگەری نەریت و-1 هەڵوێستی پیاوسالاری، کە دەتوانێت ببێتە بەربەست لەبەردەم بەشداریکردنی تەواوی ژنان لە سیاسەتدا
نەبوونی پاڵپشتیی پێکهاتەیی: نەبوونی میکانیزمی پشتیوانی گونجاو بۆ ژنان لە پارتە سیاسییەکان-2 دامەزراوە حکومییەکاندا دەتوانێت پێشکەوتنیان سنووردار بکات
هەڵاواردنی شاراوە: تەنانەت ئەگەر ژنان لە پۆستە سیاسییەکاندا ئامادەبن، ڕەنگە ڕووبەڕووی -3 هەڵاواردنی ناڕاستەوخۆ و بەربەستی نەبینراو ببنەوە کە کاریگەرییان کەمدەکاتەوە.
ستراتیژییەکان بۆ بەهێزکردنی ئامادەیی ژنان لە سیاسەتدا
بۆ زیادکردنی بەشداری و کاریگەریی ژنان لە گۆڕەپانی سیاسی هەرێمی کوردستانی عێراق، دەتوانرێت ئەم ڕێکارانەی خوارەوە لەبەرچاو بگیرێن
-ڕاهێنان و بەهێزکردن: ئەنجامدانی خولی ڕاهێنان و وۆرک شۆپی بەهێزکردن بۆ ئەو ژنانەی ئارەزووی چالاکییە سیاسییەکان دەکەن، دەتوانێت لێهاتوویی و متمانە بەخۆبوونیان زیاد بکات
-پەرەپێدانی سیاسەتی پشتیوان: پێویستە لایەنە سیاسییەکان و دامەزراوە حکومییەکان سیاسەت و میکانیزمی پاڵپشت بۆ ڕاکێشان و مانەوەی ژنان لە پۆستە سیاسییەکاندا دروست بکەن
-گۆڕینی هەڵوێستی کولتووری: جێبەجێکردنی بەرنامەی هۆشیاری و ڕۆشنبیری زۆر گرنگە بۆ گۆڕینی تێڕوانینی کۆمەڵگا بەرامبەر بە ڕۆڵی ژنان لە سیاسەتدا.
ئەنجام
بوونی ژنانی کورد لە گۆڕەپانی سیاسی هەرێمی کوردستانی عێراق ئاماژەیە بۆ پێشکەوتنی گرنگ بەرەو یەکسانی جێندەری و بەشداری چالاکانەی ژنان لە پرۆسەکانی بڕیاردان, بەڵام بۆ بەدەستهێنانی بەشداری تەواو و کاریگەری ژنان لە سیاسەتدا پێویستمان بە هەوڵی بەردەوام هەیە لە بواری پەروەردە و پاڵپشتی پێکهاتەیی و گۆڕانی هەڵوێستی کولتووری, تەنیا لە ڕێگەی ئەم کردارانەوە دەتوانین کۆمەڵگایەکی دادپەروەرتر و دیموکراسیتر بەدەست بهێنین کە تێیدا دەنگی ژنان بە تەواوی ببیسترێت.