هەستین یونسی
میدیاى كلاسیك و ته‌قلیدى، لەسه‌ره‌تاوه تا ئێستا کاریگەری گەورەی له‌سه‌ر هۆشیارى وه‌رگرو بڵاوكردنه‌وه‌ى ئایدۆلۆژیاو بیروباوەڕو تەنانەت سه‌رهه‌ڵدانى شۆڕش و راپه‌رینه‌كان هه‌بووه، ئێستاش میدیاى نوێ و سۆشیال میدیاو میدیاى كلاسیك و ته‌قلیدى، وه‌ك ده‌سه‌ڵاتى چواره‌م، بوونه‌ته هێزێكى گه‌وره‌و تواناى ئه‌وه‌ى هه‌یه له‌حكومه‌ت زیاتر كاریگه‌رى له‌سه‌ر هاووڵاتیان دروست بكات و ئاراسته‌یان بكات.شێوازی کارکردنی هه‌ندێك له میدیاکانی کوردستان وەک هێلکە وایە، هێلکە سێ به‌شى هه‌یه، توێکڵی هێلکەکە، دواتر سپێنەییه‌كه‌ى و پاشانیش زەردێنەكه‌ى، زۆرینه‌ى میدیاو میدیاكارانى کورد سه‌ره‌تا خۆیان بە لایەنێَکەوە هەڵئەواسن و بەناو ئیتر سەر بەو لایەنەن، بۆ ئەوەی بودجەی خۆیانیان لێ وەربگرن و تا خودا ئەڵێت بەسە، مەدحییان ئەکەن و به‌شان و باڵیاندا هه‌ڵئه‌ده‌ن، ئەمەش ئاماژەیه بە توێکڵی هێلکەکە، دواتر دێتە سەر سپیێنەى هێلکەکە، ئه‌وه‌ش ئەو لایەیە كه زۆربەی خەڵک حەزییان لە خواردنێتی
دیارده‌یه‌كى ناخوازراو كه ئێستا (زۆرینه)ى میدیاكان په‌یڕه‌وى ده‌كه‌ن، ئه‌ویش شه‌ڕى به‌ده‌ستهێنانى زۆرترین لایك و ڤیوه بۆ په‌یجه‌كانیان و ئه‌و بابه‌تانه‌ى بڵاوى ده‌كه‌نه‌وه، ئیتر به‌بێ گوێدانه ئه‌وه‌ى چی بڵاوده‌كه‌نه‌وه‌و چ زیانێكى بۆ ئادابى گشتى هه‌یه، واتە زۆرینه‌ى میدیاى ئێستا بۆ ئەکتیڤ بوون هەموو کاریک ئەکەن.هه‌ندێك له میدیاکانی کوردستان لەم چەند ساڵەدا بەو بابه‌تانه‌ى بڵاوى ده‌كه‌نه‌وه‌و ئیشى له‌سه‌ر ده‌كه‌ن، کارێکیان کردووە، هه‌ندێك شت لاى زۆرینه ئاسایی بۆته‌وه‌و وه‌ك پێشووتر چیتر وه‌ك عه‌یبه‌یه‌ك سه‌یر ناكرێن، بۆ نموونە چەند رۆژێک لەمەوبەر، کچە مۆدێلیک ئۆتۆمبیلێكى (مارسیدس- جى كلاس)ى وەک دیارییه‌ك پێ درابوو، ئه‌ویش به دانانى ڤیدیۆى ئۆتۆمبیله‌كه، هه‌م ئه‌كتیڤى و ڤیوى په‌یجه‌كه‌ى خۆى فڕاند، هه‌میش چووه بن كڵێشه‌ى زۆرینه‌ى میدیاو په‌یج و مایك به‌ده‌سته‌كانى ئێستاو هانیدان ئه‌وانیش نه‌ددى و بدییانه كه‌وتنه وێزه‌ى ئه‌و كچه مۆدێله‌و جى كڵاسه‌كه‌ى، وه‌ك گه‌وره‌ترین رووداوى سه‌ره‌تاى ساڵى 2025 مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ كردو رووماڵیانكرد، وەک ئەوەی به‌رپرسێكى باڵاى حکومەت بێت و کوردستانی ئازاد کردبێت، یاخود یه‌كێك بێت له داهێنه‌رانى بوارى فیزیاو گه‌ردوونناسى و مانگێكى ده‌ستكردى ره‌وانه‌ى بۆشایی ئاسمان كردبێت، زەقکردنه‌وه‌و بابه‌خدان به‌ڤیدیۆو وێنه‌ى کچە مۆدێلەکان كه تەنها لەبەر ئەکتیڤی په‌یجه‌كانیانه، به‌ڵام چەندین کاردانەوەی خراپى لێده‌كه‌وێَته‌وه‌و كلتورێكى خراپ له‌نێو كۆمه‌ڵگه‌دا بڵاو ده‌كاته‌وه، وه‌ك ئه‌وه‌ى کچانی تریش هان ده‌دات به‌هه‌مان شێوه بیربكه‌نه‌وه‌و له‌و رێگه‌یه‌وه داهاتێكى باش بۆخۆیان كۆبكه‌نه‌وه‌و ببنه ناو، ئه‌م كلتورى لایك و ڤیوه، ئەبێتە هۆی ئەوەی رۆژ بە رۆژ کچە مۆدیل و لەشفرۆش لەکۆمەڵگەدا زیاد بكه‌ن. له‌لایه‌كى تریشه‌وه کۆمەڵگەیەکى وەک کۆمەڵگەی کوردیی، كه چەندین ساڵە لە لایەن داگیرکەرانەوە هەوڵ دراوە لاواز بکرێت، هه‌ندێك میدیا لە جیاتی ئەوەی بیرو باوەڕی خەڵک به‌ره‌و نیشتمان پەروەری و كوردایه‌تى و پاراستنى داب و نه‌ریتى كوردى هان بدات، به‌ڵام له‌پێناوى چه‌ند لایك و ڤیوێكدا خەڵک سەرقاڵی کچە مۆدێل و لەشفرۆشه‌كان ده‌كات و خه‌مه گه‌وره‌كه‌ى نیشتمانیان له‌بیر ده‌باته‌وه.
هێلكه و میدیاى كوردی
