ئەم موڵکە نەظمى نابێ بە بێ ضبطى وارثى
عومەر چنگیانی
(١-٥)
خوێشەویستان و هاوڕێ و هاوکارە ڕأگەیاندنکار و ڕۆژنامەنووسەکانم لە ڕۆژنامەی هەولێری ئازیز و خوێنەرە بەڕێزەکان، سڵاوی خوای گەورەتان لێبێت، بمبوورن خەرمانە گوڵی ئەم جارەم دەکەمە چەند خەلەکێک و بابەتێکی دوورو درێژی خۆمتان دێنمەوە بیر کە لە لاپەڕە چواری ژمارە (2177) ی ڕۆژنامەی خەبات دا لە١٧ی حوزەیرانی٢٠٠٦، واتە بەر لە زیاتر لە هەژدەساڵ پێش ئیمڕۆ بڵاوم کردۆتەوە و ئەوەی کە ئێستا وای لێکردم کە سەرلەنوێ بیخەمەوە بەردیدی خوێنەران، ئەوەیە کە مێژوو دەکەمە گەواه کە هەمیشە لە هەموو وێستەگەکانی ژیانمدا هەوڵی بەرەو پێشتر بردنی دۆزی ڕەوای گەلەکەمم داوە و بە نووسین بەتایبەتی کەمتەرخەمیم نەکردووە و ئێوە و دەقی نووسینەکە:
(به‌رایی: ئه‌وكاته‌ی كه حه‌زره‌تی نالی له شامه‌وه گوێ بیستی هه‌واڵی كوردستان ده‌بێ و خولیای دیتنی یارانی حوجره و ئه‌ربابی ئه‌ده‌ب و كه‌سایه‌تییه‌كانی شاری سلێمانی ده‌بێت و نامه پڕ له هونه‌ر و زانست و سیاسه‌ت و سۆز و ئیمان و نیشتمان په‌روری و غوربه‌ته كه‌ی، بۆ جه‌نابی (سالم)ـی هاوڕێی ده‌نێرێ و لێی ده‌پرسێ: ئاخۆ مه‌قامی روخسه‌ته، رووه و كوردستان بێته‌وه و بگه‌ڕێته‌وه نێو ئه‌و شاره‌ی، كه ئه‌ویان ده‌ربه‌ده‌ر كرد و به‌دڵ شكاویه‌وه پێی ده‌گوتن:
عه‌زیزان من ئه‌وا رۆییم له‌لاتان
له‌مه‌زڵومان بڵا چۆڵ بێت وڵاتان
له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشدا، هه‌ر سه‌ری خۆی كرده(قه‌ڵغانی تیری قه‌زا)یان، ئێسته ده‌یه‌وێت بگه‌ڕێته‌وه ناویان، سالمی ناڕه‌زا له حوكمی توركه داگیركه‌ره بێ هونه‌ره‌كانی عوسمانی، له به‌رئه‌وه‌ی، كه ئه‌وانه‌ی واریسی هه‌قیقی ئه‌و شاره‌ن به‌دوورن له ده‌سته‌ڵات، به نامه جوانه‌كه‌ی خۆی وه‌ڵامی ده‌داته‌وه.
به‌ونامه‌یه‌ی، كه نه‌وه‌ی ئێستا هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ی لێ تێده‌گات، كه (عه‌دنان كه‌ریم) به‌ده‌نگه زوڵاڵه خۆشه‌كه‌ی، چامه‌كه‌ی (نالی) ده‌چڕێنێ، ئیتركه‌میان هه‌بێت، مه‌گه‌ر به‌ده‌گمه‌ن ئاگایان له‌و سۆزه نه‌ته‌وایه‌تییه، دڵ سوتێنه‌ره مرۆڤ هه‌ژێنه ناخ خورۆشێنه، هه‌بێت، كه ئه‌و دوو مه‌لا له‌وه‌ختی خۆیدا، وه‌ك دوو بولبولی نێو دوو قه‌فه‌سی واڵای گه‌وره، به‌خولیایه‌وه، بۆ یه‌ك خوێندویانه و (سالم)له‌كۆتایی نامه‌كه‌یدا، ده‌فه‌رموێت:
(سالم) صيـفه‌ت له‌بێ كه‌سیــا بانــه‌بــێ هیلاك
من كردم ئه‌و نه‌كا له‌غه‌ما خوێنی خۆی هه‌ده‌ر
ئەم موڵکە نەظمی نابێ بە بێ ضبطی وارثی
بێ ئه‌و به‌قه‌صدی ئه‌م طەرە‌فه با نه‌كا سه‌فه‌ر(1)
خوێنه‌ری ئازیز: لای من ئه‌وه‌ند گرنگ نییه كه من و سه‌دانی دیكه‌ی رۆڵه‌كانی ئه‌م كوردستانه له‌و حه‌سره‌ته‌دا له كوردستان، یان له هه‌نده‌ران، ژیان به‌رینه‌سه‌ر، به‌ڵام گرنگ ئه‌وه‌یه بزانرێت، كه تا دوێنێ بوو پیاوانی نێو حوجره و مزگه‌وته‌كانی كوردستان، سه‌ر كێشی كاروانی خه‌بات بوون و ئه‌وان بوون، كه وایان ده‌زانی واریسی راسته‌قینه‌ی كوردستان به‌ده‌ر له كورده‌كان كه‌سێكی دیكه نییه، ئه‌وان بوون كه ده‌یانزانی، زه‌بت كردنی حاڵی ئه‌وخه‌ڵكه، ته‌نیا و به‌ته‌نیا هه‌ر پابه‌نده به نه‌وه‌كانی كورده‌وه و ئه‌و نه‌زمه، ئه‌ونیزامه، ئه‌و حكوومه‌ته، ئه‌و كیانه، هه‌ر به‌وان ده‌ڕوا به‌ڕێوه، ئه‌ی بۆنا؟ مه‌گه‌ر ئه‌وان نه‌بوون، كه ده‌یان گوت: (اهل مكە ادری بشعابها)كه‌وابوو، (ئه‌هلی كوردستانیش ئه‌دران به شیعابی)، ئیتر نه تورك و نه عه‌ره‌ب و نه فارس و نه ئینگلیس و نه‌رووس و نه‌ئه‌مریكی، كه‌سی نابێته كه‌سێكی خۆماڵی، به‌ڵام ئه‌وكه‌سه‌یش زه‌بتی ده‌وێ و ده‌بێ راست بكرێنه‌وه و رێگه‌یان نیشان بدرێت و به‌ئاگا بهێنرێنه‌وه، كه زۆر به‌داخه‌وه، ئه‌وه بۆماوه‌یه‌كه، خه‌ریكه، شه‌ڕێكی نه‌خواستراو كاس و بێزارمان ده‌كات، له‌نێوان ئه‌وانه‌دا، كه ده‌یانه‌وێ حكوومه‌تی كوردستان، حكوومه‌تی سه‌رده‌مانه و پێشكه‌وتو و شارستانی و ته‌كنۆكرات بێت، له‌گه‌ڵ هه‌ندێك له‌و كه‌سانه‌ی، كه پله و پایه‌یان لێ بووه‌ته نیگار و له‌به‌ر ئه‌وه‌ی، (كوڕی خانی قولی خان)ن(2)، كاریان پێ دراوه، نه‌ك له‌به‌ر لێهاتوویی و كارایی خۆیان. كه من لێره‌وه روو به‌و خاوه‌ن قه‌ڵه‌مه به‌ڕێزه ره‌خنه‌گرانه ده‌ڵێم: (ماوێتی)