هەژماری من، گەیشتن بە دنیایەكی دیجیتاڵی و سیستەمێكی مۆدێرن
هاودەنگ فارووق
هەژماری من، پرۆژەیەكی یەكجار جیدیە لە ئایندەیەکی نزیكدا بەركەوت و ئەنجامە باشەكەی دەبینین، مخابن ئەو پڕۆژەیە بەرلەوەی بەتەواوی بكەوێتە واری جێبەجێكردن، حیزب و گرووپ و كەسانی ناحەز بە كوردستان، كوێرانە شاڵاوی ئاوەژوكارانەیان كردە سەری، مەسەلەكەیان لە مانا تەكنیكی و مۆدێرن و سیستەمی خزمەتگوزاریی دیجیتاڵی و شارستانییەكانی لادا و، تێكەڵاوی ململانێیەكی سیاسی نەخوازراو كورتبینی و نزمبیركردنەوەیان كرد.
بەناو ئۆپۆزسیۆن و میدیای نابەرپرسی دنەدراو، بێ ئەوەی هیچ زانیارییەكی تەواویان لەبارەی پرۆژەكەوە هەبێت، چیرۆكی داتاشراو و زانیاریی هەڵە دەبەخشنەوە، هەڵمەتێكی ئایدۆلۆژی و عەوامانەیان دەستپێكرد بەهیوای تێكدانی وێنەی ئەو پرۆژە هەستیار و دیجیتاڵییەی كە ئامانج لێی گەیشتنی كۆمەڵگەی كوردستانییە بە جیهانێكی دیجیتاڵیی و سیستەمێكی هاوچەرخ وەك گەلانی دنیا.
ناحەزانی كوردستان و نەیارانی سەركەوتنی ئەزموونەكەی، نەگەیشتنە بوار و قۆڵیان لێ هەڵكرد، بێ ئەوەی هەموو گۆشەكانی پرۆژەكە كۆتاییان هاتبێت و بەتەواوی دەركەوتبن، بەبێ زانیاری بەربوونە ڕەخنەگرتن و هاندانی خەڵك و مووچەخۆران لەدژی پرۆژەی هەژماری من.
ڕەخنەكان و هەڵمەتی نەیاران لەدژی هەژماری من، لەسەر بنەمای كۆمەڵێك خاڵی بەتاڵ بوو، كە هیچ كام لەو ڕەخنانە، بنەمایەكی ئەوتۆیان نەبوو. بەڵام لەهەمان كاتدا پرۆژەی هەژماری من نەك نەوەستا، بەڵكوو ڕۆژبەڕۆژ زیاتر مووچەخۆری لەخۆی گرتووە، تادێ فراوانتر دەبێت.
میكانیزمەكانی خەڵەتاندی مووچەخۆران و ئەو پڕوپاگەندانەی لەدژی هەژماری من دەكرێن، دوورن لەهەرجۆرە ڕاستییەكی جیهانی بانكە دیجیتاڵییەكان، بەو مانایەی، كە نەك هەر ناڕاستن، بەڵكوو هیچ بانكێك لە دنیادا نییە بەو جۆرە مامەڵە لەگەڵ هاوبەشەكانی بكات، ئاخر ئەو بابەتە چەواشەكارییانە لەگەڵ سیستەمی دیجیتاڵیدا ناگونجێن. بۆ نمونە: گوایە لە پرۆژەی هەژماری مندا، گرێبەستی نهێنی بەمووچەخۆر واژۆ دەكرێت. یان لەپرۆژەی هەژماری مندا، حكوومەت بەشێوەی ئۆتۆماتیكی قەرزەكانی ئاوو كارەبا و باج و سزاكان دەبڕێت… هتد.
ڕاستییەكەی ئەمجۆرە پڕوپاگەندانە لەلایەن كەسانێكەوە بڵاودەكرێنەوە كە هیچ شارەزاییەكیان نییە، نە لە یاسا و نەلە سیستەمە بانكییەكان. هەروەك دنیا دیتەیش نین، ئاخر چونكە هەركەس بچووكترین شارەزایی لە یاسا هەبێت، دەزانیت شتێك بەناوی گرێبەستی نهێنی بەڕەهایی لەهیچ كونج و قوژبنێكی یاسادا جێگەی نابێتەوە، دەی هەركەس كەمێك ڕێزی خۆی بگرێت، ئەو چەواشەكارییە ناكات.
بەهەمان شێوە، لەڕووی تەكنیكی بانكەوە، شتێك بەناوی لێبڕینی ئۆتۆماتیكی بوونی نییە. سیستەمەكەش هاوبەشە لەنێوان هەژماری من و بانكە جیهانییەكاندا، ئەو سیستەمە جیهانییە و هیچ هێز و دەستەڵاتێك ناتوانێت بەئارەزووی خۆی دەستكاری ئەو ستانداردە دیجیتاڵییە جیهانییە بكات.
هەر كەس و لایەنێكیش شارەزایی هەبێت و بچووكترین زانیاری لەسەر سیستەمی بانكی هەبێت، زاتی ئەوە ناكات ئەو تۆمەتە ناڕەوایە بخاتە بازاڕەوە كە هەژماری من بەشێوەی ئۆتۆماتیكی قەرزەكانت لێدەبڕێت. بەبێ ئەوەی مووچەخۆر پەنجە بە ئۆكەیدا بنێت. بێگومان ئەوانەی شارەزایی “ئای تی”یان هەیە، دەزانن ئەوە بەهیچ شێوەیەك مومكین نییە، نە یاسا پشتیوانی دەكات، نە سیستەمی دیجیتاڵ ئەوە قەبوڵ دەكات، لەمسەردەمی تەكنەلۆژیایەدا جێگەی قسەی كەسانی نابەڵەد نابێتەوە.
كێشەی نەیارانی هەژماری من ئەوەیە، نەهیچ شارەزاییان لەسیستەمی بانكی دیجیتاڵی هەیە، نە دەیانەوێت قسەكانیان پشتیوانی یاسایی و لۆژیكی هەبێت، هەموو ئامانجیان ئەوەیە، خەڵكی كوردستان و مووچەخۆری ، دڵسۆزو دڵساف توڕە بكەن و باری دەروونیی خەڵك تێك بدەن. بەڵام ئایا ئەو عەوام فریودانە، لەسەری خۆیاندا ناشكێتەوە؟