بەكر كەریم حەسەن
(نەجیب مەحفوز) ڕۆماننوسی بەناوبانگی میسری دەڵێ” هەڵوێستەكان كەسەكان ئاشكرا دەكەن، قەت بڕیار مەدە لەسەر كەسێك بە قسەكانی، خەڵك هەموویان نموونەیین كاتێك قسە دەكەن”.
مرۆڤ كە لەدایك دەبێ و بە قۆناغەكانی ژیانی منداڵی و هەرزەكاری و گەنجیدا تێپەر دەبێت تاوەكو دەگاتە قۆناغی تەواو پێگەیشتوو و تێگەیشتوو لە تاڵی و سوێری و خۆشی ژیان و بە وێستگەكانی ژیاندا دەڕوات، هەوراز و نشێو و هەڵكشان و داكشان دەبینێت لە هەر یەكێكیان وانەیەك فێر دەبێت.
ئەوەی گرنگە لە مرۆڤدا هەڵوێستە، خۆی مرۆڤ بوون واتە هەبوونی هەڵوێست كە لە ژیانی ڕۆژانەیدا پراكتیزی دەكات وەك هەڵوێستی مرۆڤی و كۆمەڵایەتی و سۆزداری و دەروونی و نەتەوەیی و نیشتمانی. لە نیشتمان ئازیزتر نییە بۆ مرۆڤ هەرگیز نابێ مرۆڤ بێ هەڵوێست بێت بەرامبەر نیشتمانەكەی و نەتەوەكەی، چونكە هەموو حەق و مافێكی لە سەر مرۆڤ هەیە.
گەر مرۆڤ هەڵوێستی بەرامبەر نیشتمان نەبێت ناوێكی دیكەی لێ دەنرێت، چونكە بە وەفا و دڵسۆز نابێت بەرامبەر ئەو خاك و نیشتمانەی لێ لە دایك بووە و پەروەردە بووە. نیشتمان ناتوانێ كاردانەوەی هەبێت بەرامبەر ڕۆڵە بێ وەفا و سپلەكانی، بەڵكو مرۆڤ هەرگیز ویژدانی ئاسودە نابێت ئەگەر بەرامبەر خاك و نیشتمان و نەتەوە دڵسۆز و ڕاستگۆ و ئەمانەت پارێزراو نەبێت
گەر باسی هەڵوێستی مرۆڤ بكەین بەرامبەر بە كەسەكان ئەرێنی بن یان نەرێنی شوێنەواری خۆی بەجێ دێلێ لە دڵ و دەروون و ناخی كەسەكانی تر، چونكە مرۆڤ دەبێت قسە و كرداری یەك بێت، ناكرێ قسەی خۆش و هەنگوین بێـت، كەچی كردار و ڕەفتاری ژەهر و نائومێدی بێت. ئاشكرایە مرۆڤەكان هەموو دەمرن و نامێنن، بەڵام ناو ناوبانگ و هەڵوێستەكان چەندەها ساڵ و سەدە دەمێنێ بە پڕشنگداری كە دەبێتە مایەی خۆشی و ئاسودەیی و سەربەرزی بۆ كەسە نزیكەكانیان و هەردەم هەڵوێستە مەرد و نەگۆڕەكانیان لە بیرو هزری كەسەكانی تر دەمێنێتەوە، هەمیشە مرۆڤ بەو هەڵوێستانەی دەناسرێتەوە كە لە ژیانی ڕۆژانەی دا ئەنجامی داوە بەرامبەر بە كەسەكان و نیشتمانەكەی و هەردەم دەبێتە مایەی دەنگدانەوە و زایەڵە لە نێوان كەسەكانی تر بە شانازییەوە سەیری هەڵوێستەكانیان دەكەن.
لە بیرمان نەچێت كەسە دڵسۆز و بەوەفاكان و خۆشەویستە ڕاستەقینەكان بە رێكەوت و كتوپڕ و لەناکاو و خزمایەتی دروست نەبوونە، بەڵكو لە رێگای هەڵوێستەكانیان دروست بوون و ناسراون.كەواتە ئەوە هەڵوێستە مرۆڤ و پیاوی مەرد دروست دەكات. دەبێت هەردەم مرۆڤ كردار و گوفتاری وەكو یەك بن و خۆی یەكلای بكاتەوە یان ڕاستەقینە بێت یانیش ساختە هەڵبژاردنی تری نییە، بە پێی دەربڕینی (شكسپیر) كە دەڵێ ” یان بوونت هەبێت، یان بوونت نەبێت”.
لە كۆتایدا ئاشكرایە لای هەموویان ژیان پڕیەتی لە كێشە و جەنجاڵی و ئێش و ئازار و خۆشی هەر یەكێكیان واتا و ئەزموونێكمان فێر دەكات و هەڵوێستەكانمان دەردەخات، هەر ئەوەش هەمیشە وا لە مرۆڤ دەكات چاوپێداخشانەوە بە پەیوەندییەكان بكات و لە ئەنجامی هەڵوێستی كەسەكان دەتوانرێ هەڵسەنگاندن و بەردەوامی بۆ سەرجەم پەیوەندییە كەسی و كۆمەڵایەتی و سۆزداری و نیشتمانیەكان بكرێت، كەسە خاوەن هەڵوێستە جۆراوجۆرەكان بە دەردەكەون.
دەكرێ لە پرۆگرامەكانی خوێندن لە داهاتوودا زیاتر گرنگی بەو بابەتە گرنگ و هەستیارە بدرێت تابتوانرێ لە قۆناغەكانی خوێندنەوە قوتابی ڕابهێندرێت و پەروەردە بكرێ كەوا هەمیشە كەسێکی ڕاستگۆ و دڵسۆز و بە هەڵوێست بێت بەرامبەر بە ئازیزان و بە نیشتمانەكەی هەرگیز سازش و مساوەمە لە سەر پڕەنسیپە نەگۆرەكان نەكات.
ڕاوێژكار لە وەزارەتی پەروەردە
ماستەر لە كارگێڕیی پەروەردەیی