بەکر کەریم حەسەن
(نیلسۆن ماندێلا)سەرۆكی پێشووتری باشووری ئەفریقیا دەڵێ” بەرپرسیاریەتی بریتیە لە توانایی دڵسۆزی بوون بەرامبەر پابەندییەكان، هەتا ئەگەر سەختیش بێت “.
یەكێ لە بەرپرسیاریەتییە هەرە گرنگەكانی باوك و دایك و خێزان بەرامبەر منداڵەكانی دەستنیشان كردن و هەڵبژاردنی قوتابخانەیەكە بۆ منداڵەكانی تایبەت ئەگەر بیەوێ لە قوتابخانەیەكی ناحكومی درێژە بە خوێندن بدات، پێویستە زۆر بە ووردی پرسین و بەدواداچوون بۆ بارودۆخی گشتی قوتابخانەكە بكات لە هەموو ڕوویەكەوە، چونكە لە بەرامبەر هەر سالێكی خوێندن بڕێكی زۆر لە پارە و خەرجی و مەسرەف دەبەخشێ لە پێناو منداڵەكەی، لە بەرامبەردا گەر لە قوتابخانەیەكی حكومی بخوێنێت هیچ بڕە پارەیەكی بە ناوی خوێندن و پەرتووك خەرج ناكات، بگرە لەوانەیە قوتابخانەكە هێندە نزیك بێت لە ماڵ و گەڕەك پێویستی بە كرێ گرتنی ئۆتۆمبێل نابێت بۆ هاتوچۆكردنی منداڵەكەی.
پێویستە لەسەر باوك و دایك هەر ناونووسین و ناوتۆماركردن نەبێت لە قوتابخانەیەكی ناحكومی وەك هەر جۆرە چاولێكەری و ناوێك نەبێت، لە سۆنگەی گرنگیدان بە پاشەڕۆژی منداڵەكە و ئەو خەرجییەی كە ساڵانە ئەنجام دەدرێت، پێویستە دایك و باوك و خێزان بزانن كام قوتابخانەی ناحكومی دەستنیشان دەكەن و هەڵدەبژێرن بۆ منداڵەكەیان. گرنگە پێش ناوتۆماركردن سەردانی قوتابخانەكە بكەن، بەرێوەبەر و دەستەی كارگێڕیی ببینن و بزانن ئەزموون و شارەزاییان چۆنە لە پەروەردە و فێركردن و بەدواداچوون و پرسین لە مامۆستاكان بكەن و لە توانا و شیاندنیان بپرسن كە یەكێكە لە گرنگترین هۆكارەكانی هەڵبژاردنی قوتابخانە، چونكە مامۆستا هەم پەروەردەكارە و هەمیش فێركارە و قوتابی لەگەڵیدا ئەوپەری ئاسودە و هێور دەبێت، هەر مامۆستایەك دەتوانێ پەرە بەتواناكانی قوتابیان بدات لە سەر ئاستی كەسایەتی و پەروەردە و فێركردن. بۆیە ناسینی مامۆستاكان و ئاستی پەروەردەیی و شارەزاییان لە پرۆسەکە و دڵسۆزییان بۆ ئەركەكەیان زۆر گرنگە.
جودا لەوەش گرنگە بەدواداچوون و پرسین بكرێ لەسەر جۆری قوتابخانەكە و بگرە خاوەنی پڕۆژەکەش كە تاكە مەبەست تەنها قازانج كردنی داراییە، یانیش مەبەستی پەروەردە و فێركردنە، ئینجا قازانجی دارایی ئەوەشیان بە خاڵی گرنگ دادەنرێت لە دەستنیشان كردنی قوتابخانە كە تا چەند لە خەمی پرۆسەی پەروەردە و فێركردنە و ئامانج و مەبەستیەتی خزمەتی پەروەردە و فێركردن و کۆمەڵگە و شارەكە و هەرێمی كوردستان بكات. جودا لەوەش ژینگەی قوتابخانە و ڕووبەری قوتابخانە زۆر گرنگە بۆ قوتابی، پێویستە خێزان پێش ئەوەی منداڵەكەی تۆماربكات خۆی قوتابخانە ببینێ و بزانێ گۆڕەپانی گەورەی هەیە، گۆڕەپانی یاری و سەوزایی و باخچە و تاقیگەكانی زانستی و كۆمپیوتەرو پەرتوكخانە و ژووری هونەر و میوزیك و وەرزشی هەیە و كە قوتابی پێویستی زۆری بەهەموویان هەیە و دەبێ پراكتیزەیان بكات بە كرداری و كەشێكی لە بارو گونجاوی بۆ بڕەخسێ و ئاسودە بێت لە قوتابخانەكە، و بتوانێ بیر بكاتەوە و بخوێنێ و داهێنان ئەنجام بدات. هەروەها ئاو و ئاوەڕۆ و ئاودەستەكان گونجاو و پاك و خاوێن بن و هۆیەكانی ساردی و گەرمی و فێنكی و ڕووناكی و هەوا گۆڕكێ لە قوتابخانە و پۆڵ و هۆڵەكان كار بكەن، ژمارەی قوتابیان لە پۆڵ زۆر نەبن و قوتابخانە بەردەوام بەرنامەی چاڵاكی و وەرزشی و هونەری جۆراوجۆر ئەنجام بدات كە یارمەتیدەری سەرەكییە لە دۆزینەوەی توانا و بەهرەی قوتابی و دروست كردنی كەسایەتی سەركردە بۆ قوتابی.جودا لەوانەش گرنگە قوتابخانەكە نزیك بێ و دوور نەبێ كاتێكی زۆری نەوێت بۆ گەیشتن بە قوتابخانە كە قوتابی هەست بە ماندوو بوون و هیلاكی بێزاری بكات، بە پێی دواین توێژینەوەكان نابێ قوتابی قۆناغی سەرەتایی كاتی چوونی بۆ قوتابخانە بەپێی یان بە ئۆتۆمبێل لە (20)خولەك زیاتر بێت و قوتابی قۆناغی ئامادەیی پێویستە بە (35)خولەك بگات، چونكە گەر لەوە زیاتر بخایەنێ قوتابی هەست بە ماندوو بوون و شەكەتی دەكات و ووزە لە دەست دەدات. هەمیشە قوتابی لە قوتابخانەی نزیك هەست بە ئاسودەیی و ئارامی دەروونی و جەستەیی زیاتر دەكات، جودا لە هەموو ئەوانەش گرنگە بە بەردەوامی كەسوكاری قوتابی سەردانی قوتابخانەی ناحكومییەكان بكەن و بەدواداچوون و پرسین لە سەر بارودۆخی قوتابخانەكە بكەن لە هەموو ڕوویەكەوە.
ڕاوێژكار لە وەزارەتی پەروەردە
ماستەر لە كارگێڕیی پەروەردەیی