ئه‌و یاسایه‌ی نایانه‌وێت جێبه‌جێ بكرێت
فازڵ میرانی
كاره‌كه هه‌ر ته‌نیا له‌وە كورت ناكرێته‌وه، كه ئه‌مڕۆ چه‌ند گرووپ و ده‌سته و كه‌سێك به ئاره‌زووی خۆیان چه‌ند مادده‌یه‌كی ده‌ستووری و یاسایی بژار ده‌كه‌ن و به كه‌یفی خۆیان به‌كاری ده‌هێنن، پێشتر ئه‌مه له‌گه‌ڵ گۆڕینی شكڵ و ڕواڵه‌تی ڕژێمی عێراق له پاشایه‌تییه‌وه بۆ كۆماری ڕۆژ به ڕۆژ چڕتربووه‌ته‌وه. له‌باره‌ی گۆڕینی ناوه‌رۆكیش له پاشایه‌تییه‌وه بۆ كۆماری، گۆڕانكاری و ڕووداوه‌كانی سه‌ر زه‌ویی واقیع، ئه‌مه ڕه‌ت ده‌كه‌نه‌وه. ئێستا ئێمه له‌به‌رده‌م سیسته‌مێك داین له پاشایه‌تییه‌وه گۆڕاوه بۆ پاشایه‌تییه‌كی شێواو به دروشم و سیسته‌مگه‌لێك، كه مشوورخۆر و كاربه‌ده‌ستان له جێبه‌جێكردنی ده‌سته‌وستانن، هه‌ڵبه‌ت ئه‌مه‌یش به‌هۆی په‌یوه‌ندی بیركردنه‌وه و ڕه‌فتاری ژینگه‌ی كۆمه‌ڵایه‌تیی به‌شێك له‌وانه‌ی ده‌سته‌ڵاتیان گرتووه‌ته ده‌ست.
ڕۆژ نییه ململانێ و هه‌را له‌نێو باڵه‌كانی سیسته‌می سیاسی له بێده‌نگییه‌وه بۆ ئاشكرا و دواتریش بۆ ده‌ركه‌وتنی حیسابات و ڕاده‌ی تێگه‌یشتن و كه‌مترخه‌می له كار و خزمه‌تی گشتیدا ده‌ر‌نه‌كه‌وێت، له پاڵ ئه‌مانه‌یشدا كاریگه‌ریی كۆمه‌كی حزبی ڕوون ده‌بێته‌وه، كه ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر ڕێڕه‌وی دادگه‌ری بڕۆیشتبایه ئه‌ندامه‌كانی خۆی له پۆست نه‌‌ده‌هێشته‌وه و كه‌سانی دیكه‌ی وه‌لا نه‌ده‌نا، به‌مه‌یش په‌یامه‌كه‌ی به ڕه‌عیه‌ته‌كانی ده‌گه‌یه‌نێت، كه چینی سیاسیش وته‌ی باڵای خۆیان هه‌یه.
لێره‌دا من خه‌ریكی شیكردنه‌وه‌ی لایه‌نی كۆمه‌ڵایه‌تی، یان په‌راوێزدانان و ڕوونكردنه‌وه‌ی شێوازی ئه‌دای كۆمه‌ڵایه‌تیی سیاسیی ئه‌مڕۆ یان دوێنێ نابم، ئه‌وه‌ی من ده‌مه‌وێت دیاریكردنی گرفتێكه، كه هه‌موو ڕۆژێك سه‌رهه‌ڵده‌داته‌وه، بۆچی ده‌ستوور و یاسا داده‌نێین و پێیه‌وه پابه‌ند نابین؟ ئه‌مه له‌وپه‌ڕی مه‌ترسیداری دایه، دیاره ئه‌م به‌رپرسیاریه‌تیە ده‌كه‌وێته ئه‌ستۆی ده‌سته‌ڵات به باش و خراپییه‌وه، یانی یاسا ده‌بێ سزای ئه‌و كه‌سه بدا ئه‌گه‌ر پۆسته‌كه‌ی به خراپ به‌كارهێنا و ئه‌ركه‌كه‌ی خۆی به باشی جێبه‌جێ نه‌كرد.
له ده‌رچه‌ی خه‌مناكی و ڕاشکاوییه‌وه دەڵێم: نەوەکانی عێراق لە پڕوپاگەندەی میدیایی پووچ بێزاربوون، کە لە وێناکردنی ئەو دەستکەوتانەی تەنیا لە خەیاڵی یەکێك له دوو کەسدا بوونی هەیە: مرۆڤێکی وەهمی دروست ده‌بێت، کە باوەڕ بە هەموو شتێک ده‌كات، له‌ژێر دروشمی چینایه‌تیدا هێندێك قڕ ده‌بن و به‌شێكیش پڕ ده‌بن.
ڕه‌نگه هه‌بێ دڵسۆز و نیازپاكیش بێت، به‌ڵام هه‌وڵ و تێكۆشانه‌كه‌ی ده‌كه‌وێته خزمه‌تی ئه‌وانه‌ی له جومگه‌كانی ده‌وڵه‌ت خۆیان قایم كردووه و له دژی به‌رژه‌وه‌ندیی ده‌وڵه‌ت كار ده‌كه‌ن.
یاسای خودایی و یاسای ده‌ستكرد- بێگومان هی دووه‌م كه‌موكووڕی هه‌یه- یاسا ده‌ستكرده‌كان ده‌بێ هاوشانی په‌ره‌سه‌ندنی تاوان و سزا بن، نابێ به‌شێوه‌یه‌كی دواكه‌وتووانه مامه‌ڵه بكه‌ن. ده‌ڵێم: هه‌ر تاك و تاقمێك له چوارچێوه‌ی سیسته‌می ده‌وڵه‌تدا ده‌بێت به‌رنامه‌یه‌كی په‌سند پێشكه‌شی ره‌عیه‌كانی بكات و به جۆرێك بێت جێبه‌جێ بكرێت و ژیان و بارودۆخیان باش بكات. پێم وایه ئاماری هه‌ژاری له‌و بیست ساڵه‌ی دوایی، هه‌موو هۆكار و قسه‌ی زاره‌كی و دروشمبازی ئاشكرا ده‌كات، هی بن به‌ڕه‌ی ئه‌وانه‌ی كاره‌ساتیان دروست كردووه، ده‌خاته سه‌ر به‌ڕە، هه‌روه‌ها ئاماژه به بێده‌نگی ده‌كات، كه یاسا ڕێگه‌ی به‌وه نه‌داوه كه ڕوو ده‌دات.
با پێکەوە پێداچوونەوە به دوا دەستوورماندا بکەین، ئەو کەسانە بدۆزینەوە، کە لە بەرژەوەندیی گەلەكه‌مان دەترسن، قسه‌ی ئه‌وان و واقیعی حاڵ پێك بگرین، بزانین تا چه‌ند تێك ده‌كاته‌وه.
هێشتا درێژه‌ی هه‌یه…