فازڵ میرانی
لەبەر دوو ھۆ و پاڵنەر و بوونی سەرچاوەیەك ڕوو لە نووسین و بڵاوكردنەوە دەكەم. سەرچاوەكە، ئەزموونی كەڵەكەبووی كاری سیاسی و ئیدارییە، پاڵنەرەكەیش ئەو ئومێدەیە، كە ئێمە گومانی باشمان بە گەلانی عیراق بەگشتی و گەلی كوردمان بەتایبەتی ھەیە. دەربارەی دوو ھۆكارەكەیش، یەكەم: كەرستەی لێدوان و لێكدانەوە لە منەوە بۆ خوێنەران دەستەبەرە. دووەم: بۆ بە بەڵگەنامەكردن و تۆماركردنی ھەڵسەنگاندن و كار و دیدوبۆچوونی ڕێڕەویی كاری ئێمە لە عێراق و كوردستان.
بەڵێ، لەبارەی بیمەی سیاسی دەنووسم، كە ھەردوو لایەنە یاسایی و ھونەرییەكەی ئاشكرا و ناسراون، بۆ ئەوەی ئەو كەسەی بیەوێت تێبگات، بزانێ من دەمەوێ ئەنجوومەنێكی سیاسی عێراقی دابمەزرێت، ئەركی ئەوە بێت ڕێگە نەدات دەقە دەستوورییەكان كاریگەری سیاسی بەسەر بەرێوەبردن و بەكارھێنانی پێگە حكوومییەكان وەك ئامرازێك بۆ تەسفیەی حیسابات بە مەبەستی گەیشتن بە نیازی سیاسی لەژێر پەردەی یاسایی و میریدا، ھەبێت. ئەو دەستەبەریەی من داوای دەكەم، بۆ ئەو كەسانەی ئەو زەمانەتە دەگرنە دەست، گرێبەستێكی بێبەرانبەرە، پێویستە بەرژەوەندیی ھاووڵاتییان بپارێزن، پێشتر و تا ئەم دواییانەیش، بەتایبەتی لە پێش ڕیفراندۆمی كوردستان و دواتریش دەزگە حكوومییەكان بۆ دەستكەوتی ھەڵبژاردن لە ڕووی حزبی و سیاسییەوە ھان دەدران و فشاریان لەسەر ئێمە بەتایبەتی و ئەوانی دیكەیش دروست دەكرد، بەشێوەیەكی فێڵبازانە وایان نیشان دەدا گوایە ئەمە دەزگەی میرییە، یان ئەمە كاری حكوومەتە و پێوەندیی بە ئەجیندای حزبییەوە نییە.
كورد و كوردستانی و ھاووێنەكانمان بۆ ئەوە خەباتمان بۆ عێراق نەكرد تا گرفتەكانمان تەنیا وەك كێشەی مووچە دەرخەین ، ئاخر خۆ ئێمە دوێنێ نەھاتووین، ھەرواش بە ڕێكەوت نەگەیشتووینەتە پێگەی یاسادانان و جێبەجێكردن، ھەروەھا پۆستە فیدرالییەكانیشمان لەژێر منەتی ھیچ كەسێكەوە نییە، ئێمە نەوەی شۆرشە دێرین و ھەقیقییەكانی عیراقین، نەك نەوەی كودەتاكان. بەر لەوەی بەشێكی زۆر لەوانە لە دایك بن، كە ئێستە لە پێگە و جێگەی بڕیاردان، ئێمە خەباتمان دەكرد. ئێمە پیاوی شاخین، خاوەن زۆرترین شەھیدین، خاوەن قوربانیی ئەنفال و كیمیابارانین، ئێمە بووین بژاردەی مانەوەمان لە عێراق لە چوارچێوەی فیدرالی و بیركردنەوەدا ھەڵبژارد، دەڵێم: گەرەكە ئێمە بەشێوەیەكی باش بیر لە مەودای فەرامۆشكراو لە دەستوور و ئەو ئیجتیهادە بكەینەوە، كە ماف و تمووحی خەڵكی ئێمە بەدی ناھێنێت. ئێمە پێویستیمان بە گرێبەستێكی سیاسی نووسراو ھەیە، كە كێشمەكێش و ھەرای سیاسی، یان بابڵێین سیاسی خودان پێگەی ئیداری، كە ئەوەلیات و ئەولەویاتی مافی ھاووڵاتییانی كوردسان پێشێل دەكات، دوورخەینەوە. جیاوازی نییە ھاووڵاتییەكە كارمەند، یان ڕاسپێردراوی ڕاژەی گشتی، یان كاسبكار و بازرگان بێت، لە گوند یان شار بێت، لە كوردستان بێت، یان بەھۆی ئینتیمای ڕەگەزی و نەژادیی یان ئایدۆلۆژییەوە سەر بە كوردستان بێت، تەندروست و ساغ بێت، یان نەخۆش و خاوەن پێداویستیی تایبەت بێت، ھەموو ئەوانە دەبێ دووربن لە ململانێی حزبیی نێو جومگەكانی دامودەزگەی دەوڵەت. پێم وایە زۆرینەی خەڵكی عێراق خودی خۆیان یان ئەوانەی لە ڕووی ڕووحی و حزبی، یان پەرلەمانی نوێنەرایەتییان دەكەن، حەوجە بەم گرێبەستە نووسراوەن، بەدەر لەوەی یەخەی دەستوور بگرم، یان شەلم كوێرم بێنەوبەردە و تەفسیر بۆ دەستوور بكەم، یان پەنا بۆ یاسایەك بەرم لە ڕژێمی پێشوو نووسراوە، یان بە عەقڵیەتی ئەوان داڕژاوە، بە چەشنێك ئاڵۆزی دروست بكات، كە بەھۆی ئەدای كەسانێكی تێنەگەیشتوو لە حوكمڕانیی دەوڵەت، بیست ساڵە ئارامی بەخۆیەوە نەدیوە.
ئێمە پشت بەوانە دەبەستین، كە بە ئیدراكەوە لەبری كێشمەكێش و ململانێی نێو تاریكی، وێنەكە ڕوون و ڕۆشن دەكەنەوە، كاتی ئەوە ھاتووە زۆرینە لەوە تێبگەن كە تا ئەو عەقڵیەتە نما بكات، كۆژانی گەلەكەمان ڕۆژ لە دوای ڕۆژ زیاتر دەبێت.