چوارشەممە, تشرینی دووه‌م 27, 2024

ھە‌ڵبژاردن

زكری موسا

سەرۆك بارزانی لە لاپەڕەی 516 و 517ی بەرگی پێنجەمی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی كورد – ڕاپەڕین دەرفەرت و ئاستەنگەكان، سەرچاوەی شەرعییەت بۆ دەستكەوتەكانی ڕاپەڕین یان بە دەربڕینێكی دیكە شەرعیەتی ئەو قەوارەیەی كە ئێستا ناوی هەرێمی كوردستانە بۆ چوار ڕایەڵەی بنەڕەتی دەگەڕێنێتەوە:

1. خەباتی دەیانساڵەی پێشمەرگە و قوربانیدانی بێهەژماری خەڵكی كوردستان

2. ڕاپەڕینی خەڵكی كوردستان لەدژی ڕژێم و ڕەتكردنەوەی ستەم و داگیركاری

3. بەدەنگەوەهاتنی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و بڕیاری ئەنجوومەنی ئاساییش بۆ پاراستنی خەڵكی كوردستان

  1. هەڵبژاردنەكانی 1992 كە ڕەوایەتیی هەرێمی كوردستان و ڕاپەڕینەكەی كامڵ كرد. دواتر سەرۆك بارزانی هێما بەوە دەدات ئەو چوار هۆكارە شەرعییەتێكی وا پتەوی بەخشیە كوردستان كە لە شەرعییەتی زۆرێك لەو دەوڵەتانە زیاترە كە لەسەر بنەمای مامەڵە و سەودای زلهێزەكانەوە پێكەوە نراون.دوای ڕووخانی ڕژێمی پێشووی عێراق و نووسینەوەی دەستووری هەمیشەیی عێراق، هەرێمی كوردستان ڕەهەندێكی تری شەرعییەتی دەستووریشی وەرگرت.
    هەرچەندە پڕۆسەی سیاسیی عێراق لە قەیرانێكی كوشندەدا دەژیێت و دەستووری عێراقیش لە ساڵانی ڕابردوو پێشێل كراون بەڵام ئەوە بەو مانایە نەبووە كە شەرعیەتی هەرێمی كوردستان درزی تێكەوتبێت
    و لەژێر پرسیار بێت. هۆكاری ئەو پتەویەی شەرعییەت لە هەرێمی كوردستان بە پلەی یەكەم بۆ بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەكانی ناوخۆی هەرێمی كوردستان دەگەڕێتەوە. هەڵبژاردن كۆڵەگەی سەرەكیی شەرعییەت و پتەویی و پاراستن و مانەوەی هەرێمی كوردسانە. بۆیەشە هەر جۆرە یاریكردنێكی سیاسی بە هەڵبژاردن و پڕۆسەی دیموكراسی و بیانووهێنانەوە و دواخستنی یارییەكی مەترسیدارە و ڕاستەوخۆ دەبێتە هەڕەشە لەسەر مانەوەی هەرێم. ئەوە جگە لەوەی دامەزراوەكان دوچاری كێشەی شەرعیەت دەكات، پەیوەندی و متمانەی نێوان هاووڵاتیان و دەستەڵاتیش كاڵتر دەبێتەوە و هاوتەریب لەگەڵ ئەوەش ئەو پشتیوانیە نێودەوڵەتییەی دۆستانی گەلی كوردستان لە ماوەی ڕابردوو پێشكەشی گەلی كوردستانیان كردووە ڕەنگە نەمێنێت. لە وەها حاڵەتێكدا دەرگە بە ڕووی ڕووداوی نەخوازراو و دەسوەردانی هەرێمی و تەنگپێهەڵچنینی زیاتر بە هەرێم دەكرێتەوە. بۆیە پێویستە بە تەواوەتی لایەنە سیاسیەکان بڕوا بەوە بهێنن كە هەڵبژاردن و بەردەوامیی پڕۆسەی دیموكراسی لە سەرووی هەموو ئەولەوییەتەكانی ترە و وەك هەناسە گرنگە بۆ کوردستان.