شاخەوان عەلی حەمەد مامۆكی
ئەوەی تا ئێستا بووەتە جێی مشت ومڕ و قسەو باس و گفتوگۆی پسپۆرو زانایانی بواری دەروونناسی بۆ دۆزینەوەی پەروەردەیەكی گشتگیرو جێگیر، كەم تا زۆر نەیانتوانیوە وەكو خەتی گشتی خۆیان لەقەرەی ئەو پرسە گرنگ و پڕ بایەخ و چارەنووسسازە بدەن كە پەیوەستە بەچارەنووسی تاك بەشێوەیەكی تایبەت و كۆمەڵگای مرۆڤایەتی بەشێوەیەكی گشتی. لێرەدا ئەوەی مەبەستمانە لەسەری بوەستین پەروەردەی منداڵ و لەوەوە پەڕینەوەیەتی
بۆ قۆناغەكانی دیكەی خۆناسین و تێگەیشتن و پێگەیشتن. هەڵبەتە هەموومان لەسەر ئەوە كۆكین كە منداڵ ئەو بوونەوەرە روح سوك و پەپولەئاسای دونیای خۆشی و جوانیە. بەقۆناغێك گوزەر دەكات سەرەتا پاكە لە تاوان، پەڕەیەكی سپییە، ڕق و تووڕەیی و بوغزو ئیرەیی و فێڵ و فەرەجە نازانێ چیە. بەڵام ئەوە ئێمەین بەهەردوو دیوی چاكەو خراپە ئاڕاستەی دەكەین، ئەوە ئێمەین دەیكەینە كەسێكی مەزن و بەرزی دەكەینەوە، هەر ئێمەین دونیای لەپێش چاو تاریك دەكەین كە هەموو جوانیەكان بەڕەشی ببینێ و لەژیانیشیدا ڕەشبین بێت. كەواتە منداڵ وەك فلاش و دیسكێكی بەتاڵ وایە، لەهەڵگری هەر رێچكەو بیرو بۆچوون و دنیابینی شتەكان. ئەوە ئێمەین پەروەردەی دەكەین، دەبینە رێخۆشەری شتەكان.
لەهەموو دونیادا دوو جۆرە پەروەردە هەیەو سێیەمی نییە، ئەویش: یەكەم: پەروەردەیەكی ڕێك و پێك و گونجاو، كاڵا بە بەرگی پێشكەوتنی شارستانییەت و كلتوور و داب و نەریت و كۆمەڵگا. دووەم: پەروەردەیەكی نا ڕێك و پێك و نەگونجاو، كاڵا بە بەرگی دواكەوتنی شارستانییەت و كلتوور و داب و نەریت و كۆمەڵگا. منداڵ بەسروشتی خۆی لە نۆ مانگ بەسەرەوە نەشونما دەكات و لە تەمەنی پازدە مانگی هێدی هێدی ئەقڵی بەسەر شتەكان دەشكێ هەر لەگغەگغ و دایە و بابە و چی و چی، هەوڵ دەدا و دەیەوێ پێ بگرێ، بەپێیەكانی خۆی بڕوات و شتەكانی دەورووبەری بناسێ و دەست بۆ هەموو شتێك ببات جا ئەو شتە ساردبێ یا گەرم، باشبێ یان خراپ، بەمەیش زیاتر چاوی دەكرێتەوە، وریا دەبێ تا بەتەواوی فێری رۆیشتن و گفتوگۆو ئاخاوتن دەبێت. دایك و باوك دەتوانن لەتەمەنێكی زووەوە ئەو منداڵە لەقالب بدەن بەئاكارو ڕەفتاری جوان كە شتەكان لەخۆیاندا ڕەنگی دابێتەوە، بۆ نموونە: چۆن منداڵ ڕادێنی كاتیك تۆ روو گرژو تڕوتووڕە بی و فێری بكەی خۆی تووڕە نەكات و لەگەرمەی ناخۆشیەكانی ژیان دانبەخۆیدا بگرێ؟ چۆن منداڵ ڕادێنی جگەرە نەكێشێ كە تۆ بەئاشكرا لەپێش چاوی دووكەڵی جگەرە بەبا دەكەی؟ چۆن دەتوانی فێری هێمنی بكەی كە رۆژ نییە لەژینگەی پڕ ژاوە ژاو و ناتەندروست وەك دایك و باوك دەمەچەقێ و پێكهەڵقژان و پێدانی قسەی ڕەق و نابەجێ بەرامبەر بەیەك دەكەن و ئەوجا داوای لە منداڵەكە بكەی بەگەشبینیەوە
سەیری ژیان بكات و ببێتە كەسێكی هێمن و ئارام و… زۆر شتی تر. منداڵ بۆ ئەوە نەهاتۆتە دونیا تا بارو ژیانی بە نەهامەتی و ناسۆری پڕ لە رق و كینە بباتە سەر، بەڵام ئەوە ئێمەین دەرگای ئەو كولەمەرگی و نەهامەتییانەی بەڕوو
دەكەینەوە. دایك و باوك گۆچانی دەستی منداڵە، رێنیشاندەری رێی منداڵن، چاوی منداڵن
بۆ بینینی جوانیەكان، هەست و نەستی منداڵن بۆ درك كردن بەوەی پێویستە ببینە كەسێكی بەسوود.
لەوەدا هەنگاوەكانی دایك و باوك زۆر هەستیارە دەبێ بەوریاییەوە مامەڵە لەگەڵ هەر هەڵسو كەوت و ڕەفتارو دەربڕینێ بكەن كە ڕەنگدانەوەی خراپ و ئەرێنی لەسەر منداڵ نەبێت كە لەتەكدا رۆشنبیری گشتی و زانیاری خێزان و رێبەر بەیەكەوە بوون و ئەتەكێتی جوانناسی داهاتووی ئەو منداڵە دیاری دەكات. كەناڵەكانی مامەڵەكردن زۆرن، كەمترین كات بۆ دایك و باوك ئەوەیە بەدوای ئەو سەرچاوانە بگەڕێ كە لەو رێیەوە منداڵەكەیان بەجوانترین شێوە پەروەردە بكەن، نەك پەروەردەیەكی سەقەت كە جگە لەماڵوێرانی و نەگبەتی و دواجار دڵئێشان و خەمباری بۆیان، هیچی لێ سەوز نەبێت.
ماوە ماوە بیر بكەوە، شەوانە پێش خەوتن هەڵسەنگاندنی ئەو رۆژەت بكە، بزانە چیت بۆ منداڵەكەت كردووە، پێویستە چی بۆ بكەی؟
ھە‌موو پە‌روە‌ردە‌یە‌ك،پەروەردە نییە..!!
