شاخەوان عەلی حەمەد مامۆكی
دەرهەق بەبەڕێوەچوونی ئەزموونەكان و ئامادەكارییەكانی قوتابیانی پۆلی شەشەمی ئامادەیی، تاوەكو ئەمڕۆ لێرەو لەوێ مشتومڕو گفتوگۆیەكی زۆری لەسەرەو هەر یەكە بەتێڕوانین و لەدیدگایەكەوە خوێندنەوە بۆ ئەو پرسە دەكات، جا بەئەزموونی خۆی بێ كە ئەوە ناكرێتە پێوەر تا لەسەر هەموو قوتابیەكی پیادە بكەین. دیسان ئەگەر ئەزموون و دنیابینی كەسانێكی شارەزا و بەئەزموونیش بێ، ئەوەش حەوجە بەوەیە هەڵوێستەی لەسەر بكرێ و بابەتەكە نەكرێتە بابەتێكی گشتگیر بۆ ئەوەی لەسەر هەموو قوتابیكی تاقی بكەینەوە، چونكە لێرەدا دەبێ دوو شت بزانین، ئەویش ئەوەیە:
یەكەم: ئەو بابەتانەی ناكرێ بەچاوی گشتگیرەوە سەیر بكرێ(ئەو شتانەی لاوەكین و جێگیر نین).ن)
دووەم: ئەو شتانەی گشتگیرن (دەكرێ هەمووان پێیەوە پابەندبن و جێگیرن).
هەڵبەتە بۆ خاڵی یەكەم سەبارەت بەو شتانەی ناكرێ لە دەلاقەی گشتگیرییەوە سەیر بكرێ، ئەوەیان پەیوەستە بە بیركردنەوەو سەرنج و تێڕامانی خودی ئەو كەسەی دەستی بۆ دەبات. بۆ نموونە: ناكرێ بڵێین ئەوها و ئەوها بخوێنە لەكاتێكدا (شوێن و ژینگەی خوێندن) لەكەسێكەوە بۆ كەسێكی تر دەگۆڕێ.هەیە حەز دەكات بەدەم پیاسەوە بخوێنێ، هەیە حەز بەدانیشتن دەكات و هەیە حەز دەكات بەدەنگی بەرزەوە بخوێنێ، هەیە لەو ئان و ساتانە حەز دەكات رادیۆ و تەلەفزیۆنیش ئیش بكات و حەزی لەقەرەباڵغیەو بەبێ بیستنی دەنگ هەست بەنائارامی و دڵتەنگی دەكات. هەیشە حەز دەكات گوێی لەچرپەی مێروولەیەك، تەنانەت چركەچركی میلی كاتژمێری دەستی و تەنها دەنگی كاتژمێری قەت دیواریش نەبی. هەروەها لەو كاتانەی پێویستی بەپشوودانە، دەبێ سەرپشكبێ لەوەی دەچێتە دەرەوە پیاسەییەك دەكات، خۆی دەشوا، گوێ لەهەواڵێك دەگرێ، سەرەخەوێك بشكینیت و زۆر شتی تر. سیەم: ئەو شتانەی (گشتگیرن و هەموو لایەك جەختی لەسەر دەكەنەوە وەك شتێكی جێگیر)، ئەوەیە: أ- (رێكخستنی كاتەكانی خوێندن. زۆر گرنگە بزانێ كەی دەست
بەخوێندن دەكات و چۆن دەخوێنێ.ئ بەگشتی جەخت لەسەر ئەوە دەكرێتەوە دوای پشوودان و حەسانەوەی مێشك كە خەوتنە، باشترین كات دەمەو بەیانییە).
ب-(وەرگرتنی پشوو بۆ ئەو كاتانەی هەست بەبێ تاقەتی دەكات و پێی وایە مێشكی پڕ بووە، مێشكی جام بووە كە لێرەدا بۆ ئەوەی خوێندنەكەی لێی نەڕشێ كە هیچ سوودێكی وای پێ ناگەیەنێ، نابێ سو وڕو مكوڕبێ لەسەر خوێندنێك كە هیچ ئەنجامێكی ئەوتۆی پێ نادات).
ج- (نەخەوتن و نەخواردن كە مێشك ماندوو دەكات و زگ تووشی برسێتی دەكات، ئەوەش جگە لەوەی هەموو ئەو شتانەی خوێندویەتی سفرم دەبێتەوە، لایەنی دەروونیشی تێك دەدات).
كاتێكیش دەچێتە نێو هۆڵی ئەزموونەكان:
یەكەم: هەر پرسیارێ ئاسان بوو بۆ یەكەم جار وەڵامی ئەو پرسیارە بداتەوە. بۆ نموونە ئەگەر پرسیاری یەكەم گران بوو با واز لەو پرسیارە بێنێ و بچێتە سەر پرسیاری دووەم، ئەگەر ئەویش گران بوو با بچێتە سەر پرسیاری
سێیەم. بەشێوەیەكی گشتی لە ئاسانەوە دەست پێ بكات تا كۆتایی پرسیارەكان ئەوجا دەست پێبكاتەوە بۆ نەختێ گران و ئەوەی زۆر گرانە بۆ كۆتاییەكەی بەجێ بێڵێ. چونكە ئەوەی پێویستە بیزانێ ئەوەیە دواشت مێشكی بۆ بیركردنەوە تەرخان بكات. دووەم: هەندێ جار چاونوقاندن شتێكی باشە تا بەئەندێشەو خەیاڵ بیر لەو پرسیارە بكاتەوە كەدەیەوێ وەڵامی بداتەوە. كە لەڕووی زانستییەوە بیروهۆشی ئارام دەكاتەوە كە زۆر فشار لەسەر دەروونی خۆی دروست نەكات.
سێیەم: چاوی تەنها لەخاڵێكی دیاریكراو ڕاگیر نەكات، چونكە ئەوە هۆكارە بۆ ماندووبوونی چاو و لەوەوە مێشكی تووشی خاوبوونەوە دێ، وەك چۆن مامۆستا پابەند دەكرێ لەكاتی وانەوتنەوە تەنها لەخاڵێكی دیاریكراو نەوەستێ بۆ ئەوەی قوتابی هەست بەماندوبوون وخاوبوونەوە بكات.
چوارەم: دوای تەواو بوونی وەڵامەكان بەوردی پێداچوونەوەی گشتی بكا بۆ هەندێ شت كە ڕەنگە بۆ ئەو كاتە ئەگەر پێشتر لەبیری چووبێ، بەو پێداچوونەوە بەبیری بێتەوە
پێنجەم: كاتێكیش هاتە دەرەوە خۆی بەكۆكردنەوەی نمرەی ئەوئەزموونە سەرقاڵ و خەریك نەكات، بڵێ: بزانم چەندم راستەو چەند دێنم، چونكە نمرەی كەم و بوونی هەڵەی زۆر تووشی بێ ئومێدی و هەندێ جار وای لێ دەكات سەلیقەی خوێندنی بۆ
بابەتەكانی دیكە نەبێت ئەوانەی لەسەرەوە ئاماژەمان پێی دا گرنگترین ئەو خاڵە جەوهەریانەن دەكرێ قوتابی كاری لەسەر بكات. ئەگینا خەڵگەلێكی زۆر هەن ئەگەر بمانەوێ باسی لێوە بكەین، پێویستە پشت بەو خاڵانە ببەستن كە هێڵی گشتین، نەك ئەو شتانەی سادەو لاوەكین، ئەوەش بەو مانایە نییە هەر بەجارێ ئەو شتانە فەرامۆش بكەین. بەهیوای سەركەوتن بۆ قوتابیان و بەدەستهێنانی نمرەی