سەد ساڵی تر تێدەگەین
مەشخەڵ كەوڵۆسی
لەڕاستیدا لەهیچ قۆناغێكی بزوتنەوەی ڕزگاریخوازی گەلی كوردستاندا، ناسیۆنالیزمی كوردی نەیتوانیوە خۆی تیۆریزە بكات.ئەگەرچی شۆڕشە گەورە چەكدارییەكان، حاڵەتی جەماوەریی گەورەبوون لەدژی زوڵم و ستەمی حكومەتە داگیركەرەكانی كوردستان، چ لە باشور یان لەهەر پارچەیەكی تری كوردستان.
بەڵام ناسیۆنالیزمی كورد، نەیتوانیوە پێناسەی فیكریی خۆی بكات.
دونیابینی و تێزەكانی خۆی، دیدگای خۆی بۆ دروستكردنی نیشتمان و مرۆڤ، چۆنێتی پێناسەكردنی شوناسی نەتەوەیی، شێوازی پەیوەندی كورد لەگەڵ دەوروبەردا، مامەڵە لەگەڵ وڵاتانی داگیركەری كوردستان…هتد، هیچكام لەم گرفتانە و گرفتی زۆری دیكەش، ڕۆژێك لەڕۆژان خەمی ناسیۆنالیزمی كوردی نەبووە.
تیۆرێكمان نیە ناوی تیۆری ناسیۆنالیزمی كوردی بێت. بۆیە هەمیشە
دەوڵەتانی داگیركەری كوردستان و، مەكینەی زەبەلاحی پڕوپاگەندەیی ڕژێمە داگیركەرەكان، پەنایان بردۆتە بەر ئەوەی شۆڕشەكانی كوردستان وەك یاخیبوون پێناسەبكەن. چونكە لەپشتی شۆڕشەكانەوە، فیكر و دونیابینییەكی تیۆریزەكراو، ئامادەگی نەبووە كە بتوانێ خۆراك بداتە دەمارەكانی ئەو شۆڕشە.
گەلی كورد زۆرترین ئەدیب و هۆزانڤان و هونەرمەندی بەرهەمهێناوە،
كەئەوەش مایەی دڵخۆشییە، بەڵام دەبوو كەلتوری كوردی بۆ پڕكردنەوەی پرسیارە گەورەكانی ژیان و مرۆڤ، بتوانێت نوسەری جیدی و، فەیلەسوف و بیرمەند، زانا و تیۆریزەكاری كێشەكانی كۆمەڵگە و مرۆڤ بەرهەمبهێنێت و، بتوانێت وەڵامی خۆی بۆ كێشەكانی ناوناخی خۆی و پەیوەندی لەگەڵ دەرەوەشدا پێشكەش بكات.
دەبوو كۆمەڵێك بیرمەندی كوردی هەبوونایە بۆ ئەوەی نەخشە ڕێگای
فیكری بۆ فۆرمەلەكردنی ناسیۆنالیزمێكی ژیر گەڵاڵە بكەن. وەڵامی پرسیار و داواكارییەكانی نەتەوەی كورد بدەنەوە. پێناسەی كێشەكانی بكەن و، ڕێگەچارەكانی بۆ دەستنیشان بكەن. بەڵام بەداخەوە لەناو مێژووی كورددا ئەوە نەبووە و ئیستایشی لەگەڵدا بێت، ناسیۆنالیزمی كوردی نەخەمڵیوەو حاڵەتێكی ناتەواوی هەستی تاكەكەسی و جاروبار و لەكاتی دروستبوونی مەترسیشدا، كۆپی دەبێتە ناو ئەقڵی زۆرینەی كۆمەڵگا وەكو دیفاكتۆ! هەروەك ئەوەی لەماوەی شەڕی داعش بینیمان!.
ئەم كێشە فیكری و فەلسەفییە قووڵە، كاتێ شۆڕدەبێتەوە بۆ ناو سیاسەت و ڕەفتاری تاك و كۆمەڵ، دەبینین كێشەی قووڵتر و وردتر دێنێتە كایەوە. بۆنمونە: چونكە ناسیۆنالیزم پێناسەی كێشەكانی خۆیی نەكردووە، سەیر دەكەین لەدوای ۱۰۰ ساڵ لە داگیركردنی كوردستان، هێشتا تاكی كورد لەسەرەتادایە و تێنەگەیشتووە لەوەی خاكەكەی داگیركراوە!.
بۆیە بەحەسرەتەوە دەپرسم: ئەركی ئێمە چییە كە تاكو ئیستا نەمانتوانیوە خەڵكی سادە، منداڵان و گەنجان، تێبگەیەنین لەوەی كوردستان داگیرو دابەشكراوە؟. بەڕاستی ئەوەی ئەركی كێیە ئەو گۆڕانكارییە دروستبكات؟ كێ خۆراكی فیكری بۆ بەرقەراری و بەردەوامیدان بە شۆڕشی ڕزگاریخوازی كوردستان دابین بكات و، پاساوی بەردەوامبوونی پێبدات تاكو ڕۆژی سەربەخۆیی كوردستان؟.تۆ هەتاكو بەنەخۆشێك نەسەلمێنیت كە نەخۆشە و پێویستی بەدەرمانە، تێناگات بۆچی دەبێت دەرمانەكە بخوات و، تاڵی و تفتی وەرگرتنی دەرمانێك قبوڵ بكات. مەسەلە سیاسی و فیكرییەكانیش بەهەمان شێوەن. ئێمە تاكو بەكوردی نەسەلمێنین كە خاكەكەی داگیركراوە، ناتوانین داوای لێ بكەین ئامادەبێت بۆ قوربانیدان و خەبات و كۆڵنەدان لەپێناوی سەربەخۆیی كوردستاندا.
دوای سەد ساڵ، هێشتا تاكی كورد، لەزۆرینەی نوسینەكانی سۆسیالمیدیا، كەدەكرێت وەك سامپڵێك سەیری بكەین، شەڕ لەسەر ئێراقیبوون دەكات!. ئەوەش ئەگەر مانایەك بدات بەدەستەوە، بێگومان مانای ئەوەیە: سەدساڵ شكستمان تۆماركردووە كەنەمانتوانیوە پێناسەی كێشەی كورد بۆ خودی كورد بكەین و پێی بسەلمێنین كە سەربەخۆیی كوردستان و دروستكردنی دەوڵەتێك چارەسەری كێشەكانی ئەو دەكات! بۆیە ئەگەر هەر ئەمڕۆش دەستبەكاربین، سەدساڵی تر تێدەگەین لەوەی كوردستان داگیركراوە!بۆ راستكردنەوەی مێژوو، بۆ ڕاستكردنەوەی واقیعی لاری كورد لەهەموو ئاستەكاندا، كورد زیاتر لەئاوو هەناسە، پێویستی بەدەوڵەتێكی قەومییە.