بە‌رە‌نگاربوونە‌وە‌یە‌كی كوردستانیانە
هاودەنگ فاروق
دادگای فیدڕاڵی ئەگەر دادگایەکی دادگەر و سەربەخۆ و دادگایەکی بێلایەن بوایە، دەبوو پێش ئەوەی بڕیاری نادەســـتووری دەربکات، بڕیارێک بۆ جێبەجێکردنی ماددەی ١٤۰ی دەستوور دەربکات و لەسەر ئەو هەمووە پێشێلکارییە دەستوورییانە بێتە دەنگ، کە لەلایەن ملیشیاکانەوە دەکرێن.
حكومەتی هەرێم و سەركردایەتی سیاسی كوردستان، پەرلەمانیش وەكو سەرچاوەی شەرعیەت لەم هەرێمەدا، لەبەرانبەر ئەم ڕەوشەی هاتۆتە پێش، دوو ئەركیان لەسەرشانە:
یەكەم: پێویســـتە لەئاســـتی خۆی و لەقاڵبی خۆیدا ئەو بڕیارەی دادگای فیدراڵی ببینن، چونكە ئەوە تەنها بڕیارێـــك نیە لەپێناوی دادگەری دەركرابێت، بەڵكو میكانیزمی فشـــاری سیاســـییە بـــۆ كۆتایی هێنان بە قەوارەی هەرێمی كوردستان.
بۆیە بەرەنگاربوونەوەی ئەو بڕیارە لەهەموو ڕوویەكەوە، كۆكردنەوەی گوشار بۆ پوچەڵكردنەوەی كاریگەرییەكانی، چ لەناوخۆی كوردستان و چ لەدەرەوەی كوردستان، ئەركێكی هەنوكەییە. دووەم: لەئاستی ناوخۆی كوردستانیش، ڕیزەكانی ناوخۆ یەكبخرێن، جەماوەر و حزبەكان لەوە تێبگەیەنرێن كە مەســـەلەی وزە، پەیوەندی بە شـــكۆی نەتەوەی كوردەوە هەیە، ئامانجـــی بڕیارەكە كۆتایی هێنانە بە قەوارەی كوردستان. لەم سۆنگەیەوە پێویستە زووبەزوو هەنگاوەكان دەستپێبكرێن، بەئاراستەی ڕازیكردنی جەماوەر و تێگەیاندنی هەقیقەتەكان. هەروەها پێویســـتە بەیاســـا لەپەرلەمانەوە هەموو جۆرە پاساوهێنانەوەیەك بۆ ئەو بڕیارەی بەغدا لەلایەن میدیاكان و كارەكتەرە سیاسییەكان و عەڕابەكانی خۆتەسلیمكردن و سەرمەشقەكانی تابووری پێنجـــەوە، بەتاوانی گـــەورە هەژمار بكرێن و، ڕێگە نەدرێت هەقیقەتـــەكان لەجەماوەر و لەبەرچاوی خەڵك ئاوەژوو بكرێنەوە.
دواجار: وزە و نەوت، موڵكی خاكی كوردســـتانن، بەگوێرەی دەســـتوری ئێراقیش ئەولەویەت بۆ یاساكانی هەرێمە لەم ســـێكتەرەدا، ئێراقییەكان بۆ سەپاندنی هەژموونی خۆیان و كۆتایی هێنان بە قەوارەی هەرێمی كوردســـتان نەبێت، هیچ پاساوێكی لۆژیكی و یاساییان نییە كاتێ تەشقەڵە بەكورد ئەكەن لەسەر سامانێك كە لەخاكی كوردستاندایە. نەك لەبیابانەكانی عەرەبستاندا.