پێنجشەممە, تشرینی دووه‌م 28, 2024

بودجەیا عیراقێ بودجەیەکا سیاسییە و ل سەر بەرژەوەندییا سیاسی دهێتە دانان

چەندین رۆژبوون و بابەتێ پەسەندکرنا بودجا عیراقێ و ھەرێما کوردستانێ دناڤا خەلکێ دا دگەرییا، و ھەر حزبەکا سیاسی یا عیراقێ ھزرەک جودا دکر ژبۆ بەرژەوەندییا خۆ، و ھەرێمێ ژی پێشبینیێن جودا ھەبوون.

بەرییا سێ رۆژان و پشتی بورینا دەمەکێ درێژ و چەندین روینشتنان بودجە ژلایێ حکومەتا عیراقێ ھاتە پەسەنکرن و ژتێکرایێ ١٩٨ ترلیون و ٦٨٣ ملیار و ٧١٩ ملیون و ٤٧٢ ھزار دیناراێن عیراقی، رێژەیا ١٢.٦٧% پشکا ھەریما کوردستانێ یە.
ژبۆ وەرگرتنا زانیاریێن زێدەتر و پتر نێزیک بوون ژرەوشا گەنگەشەیێن پەرلەمانی رۆژنامەیا “ھەولێر” چاڤپێکەفتنەک دگەل دکتور ئەحمەد سەفاری، بریاردەرێ کومیتا دارایی، خولا چارێ یا پەرلەمانێ عیراقێ ئەنجامدایە و تێدا ئەحمەد سەفار دبێژیت: ئەڤ بودجە ژبودجەیێن ساڵێن دی و ھەتا یێن وەلاتێن دی جودایە ژبەرکو بودجەیەک زەبەلاحە و مەزنترین بودجەیە دمێژوویا عیراقێ دا، کو نێزیک ٢٠٠ ترلیون دینارێن عیراقی نە، و دڤێ ساڵی دا مە پێشبینی دکر کو بودجە دخزمەتا کێشەیێن ئابوری دابن و رێژا ھەرە مەزن بۆ وەبەرھێنانێ بھێتە تەرخانکرن، دھەمان دەم دا پەسەندکرنا بودجێ ل سەر بنیاتەکێ سیاسی و حزبی نەبیت و سیاسەتمەدار و حزبێن سیاسی مایێ خۆ تێ نەکەن، ژبەرکو یاسایەک وەکو یا بودجێ دڤێت دئێک روینشتن دا بھێتە پەسەندکرن و ب ھیچ رەگەکێ نابیت بھێتە درێژکرن چونکە مادەیەک فەرمی و حکومی یە و پێشنیارەک لیژنا ئابوری یە، و ب تنێ دڤێت بھێتە خاندن و دەنگ ل سەر برگەیێن مادێ بھێتە دان لێ ئەگەر ھاتە گەنگەشەکرن ھەر حزبەک دێ ل دویف بەرژەوەندییا خۆ دەنگی دەت، و ئەڤ جارە ل پەرلەمانێ عیراقێ ئەڤ چەندە رویدا بۆ ماوێ چەند رۆژان گەنگەشە ل سەر یاسایێ بەردەوام بوون و ئەڤە وێ چەندێ دووپات دکەت کو بودجەیا عیراقێ بودجەیەکا سیاسییە و ل سەر بەرژەوەندییا سیاسی دھێتە دانان نەک بودجەیەک زانستی ئابوورییە.
ل رۆژا ١٣ی ئازارێ موحەمەد شەیاع سوودانی سەروک وەزیرێن عیراقێ، پرۆژە یاسایا بودجەیا ساڵێن ٢٠٢٣، و ٢٠٢٤، و ٢٠٢٥ێ پەسەندکر و ل رۆژا ١٦ی ئازارێ پەیڤدارێ حکومەتا عیراقێ راگەھاند کو ئەو پرۆژە یاسا رادەستی پەرلەمانی کرییە، و پاشان ل رۆژا ٥ی نیسانێ پەرلەمانێ عیراقێ خواندنا ئێکێ بۆ پرۆژە یاسایێ کر و ل ١٦ێ خاندنا دویێ کر و پرۆژە یاسا رادەستی لیژنەیا دارایی یا پەرلەمانێ عیراقێ کرییە.