دلۆڤان رەحیم – هه‌ولێر
دوای چەند ساڵێک دواخستن و نەکردنی بەهۆی مشتومڕ و نەبوونی بودجە، عێراق دەیەوێت ئەمساڵ سەرژمێری دانیشتووان بکات، سەرژمێرییەکە هەرێمی کوردستانیش دەگرێتەوە و بودجەی بۆ دیاریکراوە.
هەرچەندە بەپێی ئاماری وەزارەتی پلاندانانی عێراق ژمارەی دانیشتووانی عێراق بە هەرێمی کوردستانەوە نزیکەی 42 ملیۆن کەس دەبێت، بەڵام بۆ زۆر وردەکاری عێراق دەیەوێت ئەمساڵ سەرژمێری بکات و ڕێژەی پێکهاتە و نەتەوەکان بە ژمارە دیار بێت، سەرژمێری دەتوانێ زۆر پرس یەکلایی بکاتەوە لەوانە شایستەیی پێکهاتەکان و شایستەیی هەرێمی کوردستانیش لە داهاتی دەوڵەتدا .
سەرژمێری لە عێراق لە دوای ساڵی 2003 وە بەهۆی مشتومڕەوە نەکراوە، تەنانەت هەندێک لایەنی عێراقی و سوننە و شیعەش یەکدی تۆمەتبار دەکەن بە بچووکردنەوەی قەبارە و ژمارە لەبارەی ژمارەی ڕاستەقینەی دانیشتووان ئەوەش وای کردووە لە ماوەی چارەگە سەدەیەکدا ژمارەی دانیشتووانی عێراق تەنیا لە چوارچێوەی خەمڵاندن بمێنێتەوە
محەمەد شیاع سوودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق، لە کۆبوونەوەی لەگەل ئەنجوومەنی باڵای دانیشتووان رایگەیاند: گرنگە هەموو هەوڵێک بدرێت بۆ بەڕێوەچوونی سەرژمێری گشتیی لەو ساڵەدا، بڕیار دەرکراوە بۆ دابینکردنی هەموو پێویستییەکانی و جێبەجێکردنی سیاسەت و ئامانجی ئەو کارە، لەکاتێکدا سەرژمێری یەکێکە لە 10 بنەماکەی نەتەوەیەکگرتووەکان.
بەپێی ئاماری وەزارەتی بەرگری عێراق ژمارەی دانیشتووانی عێراق لە 2022دا نزیکەی 42 ملیۆن کەس دەبێت، ٪40ـی ئەوانە تەمەنیان لە خوار 15 ساڵانە، بەغدا نزیکەی 9 ملیۆن کەسی تێدا دەژی، ژمارەی دانیشتووانی عێراقیش بەپێی ئەو خەمڵاندنەی هەیە لە 2030 دەگاتە 50 ملیۆن گەشەی دانیشتووان لە عێراق و هەرێمی کوردستان 2.6 و ساڵانە نزیکەی 850 کەس زیاد دەکەن، گوتەبێژی وەزارەتی پلاندانانی عێراق دەڵێ : سەرژمێری گرنگە بۆ چارەسەری کۆمەڵێک کێشە لەوانە کێشەی پەروردە و دانیشتووان و تەندروستی و بێکاری و هەژاری، کاتی بەڕێوەچوونی چارەگی کۆتایی ئەمساڵە، بودجەی نزیکەی 120 ملیار دینار یان 82 ملیۆن دۆلار دانراوە بۆ بەڕێوەچوونی، ئامانجێکی سەرەکی دەرکەوتنی رێژەی هەژاری و هەوڵی کۆنتڕۆڵکردنیەتی،لەگەڵ داهاتی تاک و ئەو خزمەتگوزارییانەی دەگاتە کەسێک لە وڵاتەکەدا .
هاوکات دەستەی ئاماری هەرێمی کوردستان ڕایدەگەینێت سەرژمێری پرۆژەیەکی گرنگە وپێویستە بۆ بنیاتنان ونابێت تێکەل بکرێت بە مەرامی سیاسی وکار بکرێ بەهاوبەشی هەردوو لا بۆ سەرخستنی پرۆسەکە.
سیروان محەممەد دەڵێ: دەستەی ئامار پێویستی بە کاری زیاتر دەبێت تاکو شان بە شانی دەزگای ناوەندیی ئامار بتوانێ قۆناغەکانی ئامادەکاری دەست پێبکات وهیچ دواکەوتنێک نەبێت لەمەولا بە هۆی نەبوونی بودجە یان دەسەلاتی جێبەجێ کردن لەگەل چارەسەرکردنی ئاستەنگە تەکنیکیەکان کە کارێکی زۆری پێویستە.
کێشەی بەردەم سەرژمێری لە عێراق، دیاریکردنی ئایین و نەتەوەیە، بەڵام فراکسیۆنە کوردستانییەکان داوا دەکەن نەتەوە دیاری بکرێت بۆ ئەوەی ژمارەی کورد لە عێراق دیار بێت، هەروەها ناوچە کوردستانییەکانیش ژمارەی کورد تێیدا یەکلایی بکرێتەوە.
عێراق، بڕیاریدابوو هه‌ر 10 ساڵ جارێك سه‌رژمێری بکات، ئه‌و سه‌رژمێرییانه‌ی کردوویەتی له ساڵانی: 1927، 1934، 1947،1957، 1965، 1977، 1987، دوایین جاریش 1997 بووە، هەرێمی کوردستان لەو سەرژمێرییەدا بەشدار نەبووە و ئێستا عێراق کار بەسەرژمێریی 1957 دەکات.