عێراق گەشبینە لە پرسی نەوت و گازدا لەگەڵ هەرێمی کوردستان بگاتە رێککەوتن

چاوەڕێ دەکرێت بەم نزیکانە هەولێر و بەغدا لەبارەی گرێبەستە نەوتییەکان بگەنە رێککەوتن، عێراق دەڵێ ٪80ـی ئەو گرێبەستانە کێشەیان نییە و ٪20ـی دیکەش گفتوگۆی لەسەر دەکەین و رێکیان دەخەینەوە .

قسەکانی ئیحسان عەبدولجەبار کە گوتی ئەو گرێبەستانە باش و بێ کێشەن دەبێتە پێچەوانەی ئەو بڕیارەی دادگای فیدراڵی عێراقی دای لەبارەی ئەو بڕیارەی کە ماوەیەک لەمەوبەر دەری کرد و یاسای نەوت و گازی هەرێمی کوردستانی بە پێچەوانەی دەستوور دانا، بەڵام وا دەردەکەوێت بڕیارەکە وەکو کەف و کوڵ و کاردانەوەی هەڵوێستی سیاسی بوو بێت چونکە هیچ بەرپرسێکی حکوومەتی عێراق رای گەیاندووە گرێبەستەکانی هەرێمی کوردستان کێشەیان تێدایە،بە پێچەوانەی ئەوە بەرپرسانی باڵای وزەی عێراق دەڵێن :” نەخشەرێگەیەکیان داناوە بۆ چارەسەری پرسی نەوت و گاز لە هەرێمی کوردستان لە چوارچێوەی دەستوور و یاسادا، وەزیری وزەی عێراق گەشبینە ئەو پڕۆژەیەی دایانناوە لەگەڵ هەرێمی کوردستان لەسەری بگەنە رێککەوتن،داوا دەکات هەردوولا ( بەغدا و هەولێر) سازش بۆ یەکدی بکەن تاوەکو بگەنە رێککەوتنێکی هاوبەش و گشتگیر ، ئەو دەڵێ بە شاندی حکوومەتی هەرێمی کوردستانی گوتووە :” پابەندین بە هەموو ئەو خاڵانەی لە چوارچێوەی ئەو پڕۆژە چارەسەرییەی دایان ناوە .
حکوومەتی هەرێمی کوردستان چەندین جار ئامادەیی دەربڕیوە بۆ چارسەری هەموو گرفتەکان لەگەڵ عێراق لە پرسی وزەدا ، پێشتریش حکومەت بڕیاری دادگای فیدراڵی بە سیاسی و نادەستووری ناوبرد ، بە گوتەی ئەندامانی شاندی هەردوولا گفتوگۆکان بۆ بەرژەوەندی گشتی و بەهێزکردنی ئابوورییە هەروەها چاککردنی پیشەسازی نەوت و بەرەو پێشبردنی .
ناکۆکی هەردوو حکوومەتی عێراق و هەرێمی کوردستان بۆ ٨ ساڵ پێش ئێستا دەگەڕێتەوە، کاتێك بەغدا بەشە بودجەی هەرێمی کوردستانی بڕی، دواتر زنجیرەیەک ناکۆکی روویاندا و قەیرانی دارایی لە هەرێمی کوردستان دروست بوو کە هێشتا کاریگەرییەکەی ماوە، لە دوای بڕينی بەشە بودجەی هەرێمی کوردستانیش، هەرێمی کوردستان سەربەخۆ و لە چوارچێوەی دەقە دەستوورییەکانی عێراق نەوتی فرۆشت.
بەپێی دەستووری عێراق، دەبێ داهاتی نەوت و گاز دادپەروەرانە دابەشبکرێتە سەر هەموو دانیشتوانی عێراق، بەڵام بەغدا ئەوەی نەکردووە 7 ساڵە بە ناتەواوی و چەند ساڵێک هەر بودجەی کوردستان نانێرێت، بۆیە هەرێمی کوردستان داوا دەکات بەغدا ئەو قەرزانەی لەسەریەتی هی ساڵانی رابردوو بیداتەوە هەرێمی کوردستان، چونکە ماف و شایستەی خۆیەتی و پێی نەدراوە .
هەرچەندە دەستوور بە روونی لە ماددەکانی 112 و 115ـی ماف دەداتە هەرێمی کوردستان کە سیاسەت و بەرهەمهێنانی نەوت و گاز بەڕێوەببات، بەڵام بەغدا لەرێگەی داواکارییانەوە دەیەوێت دەست بەسەر هەموو داهاتی نەوت و دەروازە سنوورییەکاندا بگرێت، کوردیش ئامادە نییە ئەوە بکات، ئەو مشتومڕە چەندین ساڵە بەردەوامە
هاوکات هیشام ئەلیاس ، بەڕێوەبەری فەرمانگەی ئابووری لە وەزارەتی نەوتی عێراق، رایگەیاند گەڕی یەکەمی دانوستاندنمان لەگەڵ هەرێمی کوردستان و ئەرێنی بوو، لە کەشێکی گونجاودا هەموو شتێک تاوتوێکرا ، بەمزووانە گەڕێکی دیکەشی گفتوگۆ بەڕێوەدەچێت لە پێناو گەیشتن بە ئەنجامێک ، ئەو پێی وایە سەرەتای قۆناغێکی نوێ لەگەڵ هەرێمی کوردستان دەستیپێکردووە و لەسەری بەردەوام دەبن ، تاوەکو دەگەنە ئەنجامێک.
قسەکانی بەرپرسانی نەوتی عێراق ئاماژەن بۆ ئەوەی کە لە ماوەی چەند ساڵی رابردوو عێراق بەپێی شایستەی هەرێمی کوردستان مامەڵەی لەگەڵ هەرێم نەکردووە، خودی وەزیری نەوتی عێراق رایگەیاندبوو:” دەزانین کە لەماوەی ساڵی رابردوودا بەشە بودجەی هەرێمی کوردستان بەکەمی نێردراوە بەنیازی دۆزینەوەی میکانیزمی نوێن لەوبارەوە، جگە لەوەش بڕیارە ئەمڕۆ سێشەممە وەزیری دارایی عێراق لە واشنتۆن قسە بکات، پێشبینی دەکرێت بەشێکی قسەکانی لەبارەی ناکۆکی نێوان هەردوو حکومەت بێت لەگەڵ دۆخی دارایی عێراق و ئاسۆی بەردەمی .