سێ هەزار و ٧٠٠ پێشمەرگە دەخرێنە ناو لیوا هاوبەشەکان و بۆشایی ئەمنییان پێ پڕ دەکرێتەوە

بڕیارە سێ هەزار و ٧٠٠پێشمەرگە بخرێنە ناو ئەو لیوا هاوبەشانەی بڕیارە لە نێوان حکوومەتی هەرێمی کوردستان و حکوومەتی فیدراڵی پێکبهێنرێن و ئاسایشی بەشێکی بەرچاو لە ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستانیان پێ بسپێردرێت.

حکوومەتی هەرێمی کوردستان و حکوومەتی فیدراڵیی عێراق لانی کەم ساڵێک دەبێت لە هەماهەنگی دان بۆ ئەوەی بەیەکەوە ئاسایشی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم بپارێزن، ئەوان چەند رێککەوتنێکیشیان کردووە، بەڵام ئەو رێککەوتنانە وەک خۆی جێبەجێ نەکراون. وەک ئاشکرایە لە ١٦ی ئۆکتۆبەری ساڵی ٢٠١٧ەوە بەهۆی پاشەشەی پێشمەرگە لە رووبەرێکی فراوانی ناوچە جێناکۆکەکان، دۆخێکی نالەباری ئەمنی هاتووەتە کایەوە. بە پێی دەستوور هەولێر و بەغدا دەبێت بەیەکەوە ئاسایشی ئەو ناوچانە بپارێزن.
هەر دوو وەزارەتی پێشمەرگە و بەرگری عێراق زۆر جار لە ئاستی فەرماندەیی باڵادا کۆ بوونەتەوە و لە هەوڵی ئەوەدابوون ئەلترناتیڤێکی گونجاو بدۆزنەوە تا کۆتایی بە دۆخی نالەباری ناوچەکە بهێنن، لەو کۆبوونەوانەی رابردوودا لەسەر ئەوە رێککەوتبوون چەند ناوەندێكی هاوئاهەنگی و ئالوگۆڕی زانیاری دابمەزرێنن هەروەها دوو لیوای هاوبەش دروست بکەن کە لە هێزی پێشمەرگە و سوپای عێراق پێکدێت.
لەم دوو رۆژەدا هەنگاوەکانی پێکهێنانی ئەو لیوا هاوبەشانە زیاتر بووە و وەزارەتی پێشمەرگە سێ هەزار و ٧٠٠ ناوی پێشمەرگەی پێشکەشی وەزارەتی بەرگری عێراق کردووە بۆ ئەوی لەو لیوا هاوبەشانەدا جێیان بکرێتەوە. ئەو هێزانە لە داهاتوودا لە سنووری مادەی ١٤٠ بڵاوەیان پێ دەکرێت و لە چوارچێوەی ئەو رێسا و یاسایانەی بۆیان دیاری کراوە و هەر دوو حکوومەتی هەرێمی کوردستان و حکوومەتی فیدراڵی لەسەری رێککەوتوون، ئاسایشی ناوچەکان دەپارێزن.
لیوا قارەمان شێخ كەمال، جێگری سوپاسالاری هێزی پێشمەرگە رایگەیاندووە، نزیکەی سێ هەزار و ٧٠٠ پێشمەرگە و هاوتاکانیان لە سوپای عێراق دەخرێنە ناو لیوای هاوبەش. وەک خراوەتەڕوو سەرجەم پێداویستییەکانی وەک مووچە و سەرجەم خەرجییە داراییەکانی ئەو لیوایانە لە لایەن حکوومەتی عێراق دابین دەکەن. جگە لەمە مەشق و راهێنان بەو هێزانە دەکرێت و لەو ناوچانە بڵاوەیان پێ بکرێت کە تووشی بۆشایی ئەمنی بوونەتەوە.
وەک بەشێک لە میدیاکانی عێراقیش خستویانەتەڕوو، بە دابینكردنی ئاسایش و ئارامی بۆ ئەو ناوچانە بە تایبەتی پارێزگاکانی دیالە و کەرکووک و نەینەوا دۆخی دانیشتووانیان باشتر دەبێت و حکوومەتیش دەتوانێت باشتر ئاوەدانیان بکاتەوە.
رووبەری ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی كوردستان، سەرووی ٤٠ هەزار کیلۆمەتری چوارگۆشەیە و دەگوترێ ژمارەی دانیشتووانیان نزیکەی سێ ملیۆن کەس دەبێت کە زۆرینەیان کوردن. مادەی ١٤٠ گرنگترین مادەی دەستوورییە کە رێوشوێنی پێویستی بۆ چارەسەرکردنی ئەو ناوچانە دیاری کردووە، بەڵام دەستی دەستی پێ کراوە و مادەیەک کە دەبوایە لە ساڵی ٢٠٠٧ بە تەواوی جێبەجێ بکرێت هێشتا جێبەجێ نەکراوە و هیچ ئاسۆیەکی روونیش بۆ جێبەجێکردنی مادەکە نابینرێت.
لە زۆربەی ئەو ناوچانەی چەکدارانی حەشدی شەعبی بڵاوەیان پێکراوە و لانیکەم لە ماوەی زیاتر لە چوار ساڵی رابردوو نەک نەیانتوانیوە ئاسایشی ناوچەکە دابین بکەن بگرە بوونەتە هۆکاری سەرەکی بەهێزبوونەوەی تیرۆریستانی داعش. تیرۆریستان بەهۆی ئەو بۆشاییە ئەمنییە خۆیان رێک خستووەتەوە و بوونەتە جیددیترین مەترسی لەبەرانبەر پڕۆسەی سیاسیی و ئاوەدانکردنەوە لە قۆناغی داهاتووی عێراق.
دوو خاڵی گرنگ مایەی ئومێدن بۆ ئەوەی ئاسایش بۆ ئەو ناوچانە بگەرێندرێتەوەیەکەمیان ئەوەیە میلیشیاکانی حەشدی شەعبی لە حکوومەتی داهاتووی عێراق رۆڵیان کەم دەبێتەوە دوای ئەوەی لەهەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق تووشی شکست بوون، خاڵی دووەم ئەوەیە هەولێر و بەغدا خەریکە هەماهەنگییەکانیان زیاتر دەکەن و بەو قەناعەتە گەیشتوون بە بێ هێزەیاساییەکان ناتوانن ئاسایش و سەقامگیری دابین بکەن.