نورەدین جاف
کۆلاج تەکنیکێکی هونەرییە کە بریتییە لە کۆکردنەوەی جۆرەها مادەی جیاواز، وەک کاغەز، وێنە، قوماش و کەلوپەلی دیکە، بۆ دروستکردنی کارێکی هونەری نوێ. کۆلاج مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی پێشووتر، بەڵام لە سەرەتای سەدەی بیستەمدا ناوبانگێکی زۆری پەیدا کرد.
مێژووی هونەری کۆلاج:
پێدەچێت لە سەدەی 13ـدا کۆلاج لە چین و ژاپۆنەوە پەیدا بووبێت، کە تەکنیکە هاوشێوەکان لە هونەرە تەقلیدییەکاندا بەکار هێنراون.
سەدەی بیستەم
ـ هونەرمەندانی وەک پابلۆ پیکاسۆ و جۆرج براک وەک بەشێک لە بزووتنەوەی کوبیستەکان کۆلاجیان بەکارهێنا. کەرەستەی جیاوازیان وەک کاغەزی ڕەنگاوڕەنگ و بڕگەی ڕۆژنامەیان تێکەڵ کردووە بۆ تابلۆکانیان.
ـ داداییزم
لە هەمان قۆناغدا هونەرمەندانی دادا کۆلاجیان بەکارهێناوە بۆ دەربڕینی ئاژاوە و بێمانایی لە هونەرەکەیاندا.
سەدەی بیستویەکەم
کۆلاج پەرەی سەندووە بۆ ئەوەی هونەری دیجیتاڵی لەخۆ بگرێت، کە هونەرمەندان دەتوانن نەرمەکاڵا بەکاربهێنن بۆ دروستکردنی کۆلاجی ئاڵۆز.
تەکنیکەکانی کۆلاج:
بڕین و لێدان
بڕینی گۆڤار یان وێنە بەکاربهێنە.
کۆلاجی دیجیتاڵی
بەکارهێنانی نەرمەکاڵای دیزاین بۆ دروستکردنی کۆلاجی دیجیتاڵی.
کاریگەری کۆلاج:
هونەرمەندان و نووسەران و دیزاینەران کەوتوونەتە ژێر کاریگەریی کۆلاجەوە، کە بووەتە ئامرازێک بۆ دەربڕینی بیرۆکەی ئاڵۆز و ناسنامەی فرە.
تەکنیکەکانی کۆلاج بەدرێژایی تەمەنەکان بە شێوەیەکی بەرچاو پەرەی سەندووە، لە تەکنیکە تەقلیدییەکانەوە تا تەکنیکە مۆدێرنەکان؛ لێرەدا چاوێک لەم پێشهاتانە دەکەین:
سەردەمە کۆنەکان:
سەرچاوەی نەریتی
کولتوورە کۆنەکانی وەک چینی و ژاپۆنیەکان تەکنیکی هاوشێوەی کۆلاجیان لە هونەرەکانیاندا بەکارهێناوە، قوماش و کاغەزیان لە پارچە هونەرییەکاندا تێکەڵ کردووە.
سەدەی نۆزدەهەم:
هونەری کارت هونەرمەندان دەستیان کرد بە بەکارهێنانی بڕین بۆ پۆستکارت و ئەلبوومەکان، ئەمەش یارمەتیدەر بوو بۆ بڵاوکردنەوەی بیرۆکەکە.
سەدەی بیستەم:
بزووتنەوەی کوبیزم هونەرمەندانی وەک پیکاسۆ و براک کۆلاجیان بەکارهێناوە وەک ئامرازێک بۆ دەربڕینی ڕەهەندە جیاوازەکان، بە تێکەڵکردنی کەرەستەی جۆراوجۆر وەک ڕۆژنامە و کاغەزی ڕەنگاوڕەنگ.
داداییزم: دادا کۆلاجی وەک ئامرازێک بۆ ڕەخنەگرتن لە کۆمەڵگا و هونەرە نەریتییەکان وەرگرتووە، لەگەڵ جەختکردنەوە لەسەر ئاژاوەگێڕی و بێمانایی.
ناوەڕاستی سەدەی بیستەم:
ستایلی سوریالیستی هونەرمەندانی سوریالیست کۆلاجیان بەکارهێنا بۆ دروستکردنی بەرهەمی نالۆژیکی کە تەحەدای واقیعیان دەکرد.
سەدەی بیستویەک:
کۆلاجی دیجیتاڵی لەگەڵ پێشکەوتنی تەکنەلۆژیا، هونەرمەندان دەستیان کردووە بە بەکارهێنانی نەرمەکاڵای دیزاین وەک فۆتۆشۆپ بۆ دروستکردنی کۆلاجی دیجیتاڵی، ئەمەش ڕەهەندی نوێ بۆ دەربڕینی هونەری زیاد دەکات.
کارلێکی کۆمەڵایەتی پلاتفۆرمی سۆشیال میدیا بوونەتە شوێنێک بۆ نمایشکردنی کۆلاجەکان، ئەمەش بەشداری کردووە لە بەناوبانگبوونی بەرفراوانی ستایلەکە.
شێوازە هاوچەرخەکان:
تێکەڵکردنی توخمە سێ ڕەهەندییەکان لەگەڵ کۆلاجی تەقلیدی، دروستکردنی ئەزموونێکی بینراوی نوێ.
گەڕان بەدوای تەکنیکە نوێیەکان وەک چاپکردن لەسەر قوماش یان بەکارهێنانی کەرەستەی ناتەقلیدی.
کۆلاج بە درێژای تەمەنەکان پەرەی سەندووە بۆ ئەوەی ڕەنگدانەوەی گۆڕانکارییە کولتووری و هونەرییەکان بێت، ئەمەش وای کردووە کە ئامرازێکی بەهێز بێت بۆ دەربڕینی داهێنەرانە.
لێرەدا چەند هونەرمەندێکی دیار دەخەینەڕوو کە لە بەرهەمەکانیاندا کۆلاجیان بەکار هێناوە:
پابلۆ پیکاسۆ
لە سەردەمی کوبیستەکاندا لە کارەکانیدا کۆلاجی بەکارهێناوە، بڕگەی ڕۆژنامە و گۆڤاری لە تابلۆکانی وەک “ژیانی هێشتا بە چەقۆکێشانی کورسی”دا جێگیر کردووە.
جۆرج براک
پێشەنگێکی بزووتنەوەی کوبیستی بوو، کەرەستەی جیاوازی لە تابلۆکانیدا تێکەڵ کردووە، ئەمەش یارمەتیدەر بووە لە پەرەپێدانی تەکنیکی کۆلاج.
هانس ئاربێرت
هونەرمەندێکی دادایستی کە کۆلاجی وەک ئامرازێک بۆ دەربڕینی ئاژاوە و بێمانایی بەکارهێنا، بە تێکەڵکردنی وێنە و شتەکانی کولتووری باو.
سالڤادۆر دالی
لە بەرهەمە سوریالیستەکانیدا کۆلاجی بەکار هێناوە، توخمە چاوەڕواننەکراوەکانی تێکەڵ کردووە بۆ دروستکردنی کاریگەرییە بینراوەکانی بەهێز.
ڕۆبێرت ڕاوشنبێرگ
دروستکردنی کاری هونەری داهێنەرانە بە بەکارهێنانی کۆلاج، تێکەڵکردنی وێنەکێشان لەگەڵ توخمی سێڕەهەندی و شتی ڕۆژانە.
چارڵز شیلەر
هونەرمەندێکی هاوچەرخ کە کۆلاجی دیجیتاڵی بەکاردەهێنێت بۆ دروستکردنی بەرهەمێک کە ڕەنگدانەوەی گۆڕانکارییە کۆمەڵایەتی و کولتوورییەکانە.
بریجیت ڕۆی
هونەرمەندێکی هاوچەرخ کە کۆلاج بەکار دەهێنێت بۆ گەڕان بەدوای ناسنامە و ئەزموونە کەسییەکان بە تێکەڵکردنی وێنە و دەق.
ئەم ناوانە لە نێو ئەو هونەرمەندە زۆرانەدان کە بە درێژایی تەمەنەکان بەشدارییان لە پەرەپێدان و فراوانکردنی هونەری کۆلاجدا کردووە.
بزووتنەوە هونەرییە جۆراوجۆرەکان بە شێوەی جۆراوجۆر کاریگەرییان لەسەر بەکارهێنانی کۆلاج هەبووە و تەکنیکەکە ڕۆڵێکی گرنگی لە دەربڕینی بیرۆکە و دیدگای نوێدا هەبووە. ئەمەش چۆن کاریگەری لەسەر هەندێک بزووتنەوەی هونەری هەبووە:
بزووتنەوەی کوبیست
هونەرمەندان وەک پیکاسۆ و براک.
کاریگەری کۆلاجیان بەکار هێناوە بۆ وێرانکردن و بنیاتنانەوەی شێوەکان، ئەمەش ڕێگەیان پێ دەدات ڕەهەندە جیاوازەکان لە هونەردا بگەڕێن.
هونەرمەندان وەک مارسێل دوشامپ و هێنری ماتیس.
کاریگەری پشتیان بە کۆلاج بەستووە وەک ئامرازێک بۆ یاخیبوون لە پێوەرە هونەرییە تەقلیدییەکان، ئیستغلالکردنی ئاژاوە و بێمانایی بۆ دەربڕینی ناڕەزایەتی خۆیان لە دژی شەڕ و کۆمەڵگا.
سوریالیزم
هونەرمەندان وەک سەلڤادۆر دالی و ماکس ئێرنست.
کاریگەری کۆلاجیان بەکارهێنا بۆ دروستکردنی جیهانی نالۆژیکی، توخمەکانی واقیع و فانتازیایان تێکەڵ کرد بۆ دروستکردنی کاریگەری سەرسوڕهێنەر و نەچاوەڕوانکراو.
هونەری مۆدێرن
هونەرمەندان وەک ڕۆبەرت ڕاوشنبێرگ.
کاریگەری کۆلاجیان بەکارهێناوە بۆ تێکەڵکردنی هونەرە جیاوازەکان، وەک نیگارکێشی و پەیکەرسازی، دروستکردنی کاری هونەری نوێ کە ڕەنگدانەوەی ئەزموونە هاوچەرخەکانە.
هونەری دیجیتاڵی
ـ کاریگەری لەگەڵ هاتنی تەکنەلۆژیا، کۆلاج پەرەی سەندووە بۆ ئەوەی هونەری دیجیتاڵی لەخۆ بگرێت، کە هونەرمەندان دەتوانن نەرمەکاڵا بەکار بهێنن بۆ دروستکردنی بەرهەمی داهێنەرانە کە ڕەنگدانەوەی کولتوری دیجیتاڵی بن.
هونەری هاوچەرخ
کاریگەری هونەرمەندانی هاوچەرخ کۆلاجیان بەکارهێناوە بۆ گەڕان بەدوای چەندین ناسنامە و کولتووری جیاوازدا، ڕەهەندی نوێیان بۆ دەربڕینی هونەری زیاد کردووە.
کۆلاج یارمەتیدەر بوو لە داڕشتنی زۆرێک لە بزووتنەوە هونەریەکان بە پێدانی ئازادیی دەربڕین و داهێنان بە هونەرمەندان، ئەمەش یارمەتیدەر بوو لە گۆڕینی چەمکی هونەر خۆی.