هه‌ینی, تشرینی دووه‌م 29, 2024

هونه‌رمه‌ند حه‌مه‌ی فلوت، ئۆغری كرد چرایه‌كی تری نیشتمان كوژایه‌وه

رۆژ به‌ رۆژ كه‌سانیك جێمان ده‌هێڵن، كه‌ هه‌رگیز ئه‌و جۆره‌ كه‌سانه‌ دروست نابنه‌وه‌، ئه‌وان خه‌می نیشتمان و خه‌می كلتوورو هونه‌ری كوردیان به‌ كۆڵ دادابوو، ئه‌وان خوێنیان ده‌كرد به‌ئاو تا كۆڵ نه‌ده‌ن و، كاروانی كورد بگه‌یه‌ننه‌ ئامانج، حه‌مه‌ی فلوت له‌ سورداش و سلێمانیه‌وه‌، بۆ ته‌واوی كورد وه‌ك چرایه‌ك بۆ ژه‌نینی نای و فلوت داگیرسا، ئه‌و له‌ یه‌كه‌مینه‌كانی فلوت ژه‌نین بوو له‌و به‌شه‌ی نیشتماندا.

كۆچی حه‌مه‌ی فلوت كزه‌ی له‌ جه‌رگی هه‌موو ئه‌وانه‌ هه‌ڵساند كه‌ رۆژیك له‌ رۆژان كاریان له‌گه‌ڵ كردووه‌، به‌داخه‌وه‌ حه‌مه‌ی فلوت ئۆغری كردو جێی هێشتین.
ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ مه‌زنه‌ له ‌سه‌ره‌تای ساڵی (2020) به‌هۆی دووچاربوونی به‌نه‌خۆشیی و ناجێگیری باری ته‌ندروستی له‌هونه‌ر دووركه‌وته‌وه‌و، له‌ته‌مه‌نی (77) ساڵیدا له (26/10/2021) خۆری ته‌مه‌نی ئاوابوو، بۆهه‌میشه‌ چاوه‌كانی لێكنا و ماڵئاوایی له‌هونه‌ر و هونه‌رمه‌ندان و خانه‌واده‌و تیپی مۆسیقای سلێمانی و هونه‌ری كوردی كرد.
هونه‌رمه‌ند (محه‌مه‌د حسێن ئه‌حمه‌د) حه‌مه‌ی شمشاڵ، یان حه‌مه‌ی فلوت
ساڵی (1944) له ناحیه‌ی( سورداش ) سه‌ربه‌پارێزگای سلێمانی له‌دایكبووه‌، قۆناغی سه‌ره‌تایی له‌وێ ته‌واوكردوه‌.
‌ساڵی (1957) له‌شاری سلێمانی چۆته‌ قۆناغی ناوه‌ندی و درێژه‌ی به‌خوێندن داوه.‌
‌ساڵی ( 1960 تا 1964)
‌ خانه‌ی مامۆستایانی خوێندوه‌وبڕوانامه‌ی به‌ده‌ست هێناوه‌،
له‌ساڵی (1950) له‌لای ( عومه‌ر هه‌ڵمه‌ت) شمشاڵێك ده‌كڕێت و ده‌بێته‌ خاوه‌نی شمشاڵ و له‌ماڵه‌وه‌ خۆی به‌ژه‌نینی شمشاڵ سه‌رقاڵ و به‌رده‌وام پرۆڤه‌ ده‌كات،1961)) له‌ لای هونه‌رمه‌ند ( ولیه‌م یوحه‌ننا ) وانه‌ سه‌ره‌تاییه‌كانی شمشاڵژه‌نینی فێربووه‌.
له‌ساڵی (1967) هونه‌رمه‌ند حه‌مه‌ی فلوت ئه‌ندامێكی چالاكی ده‌سته‌ی دامه‌زراندنی تیپی مۆسیقای سلێمانی بووه‌، له‌ ( 23/5/1967)
له‌گه‌ڵ هونه‌رمه‌ندان ( ئه‌نوه‌ر قه‌ره‌داخی، ولیه‌م یوحه‌ننا، فه‌ره‌یدوون دارتاش و فه‌رید عیسا) به‌شداری ته‌واوی چالاكیه‌كانی ئه‌و تیپه‌ی كردوه‌. جگه‌ له‌وه‌ به‌شداری دامه‌زراندنی چه‌ندین تیپ و گروپی میللی و فۆلكلۆری كردووه‌،
وه‌ك ( تیپی مۆسیقای فۆلكلۆری كورد) و (تیپی هونه‌ری میللی كورد).بووه‌.
هونه‌رمه‌ند غه‌مگین فه‌ره‌ج میوزسیان و ئاوازدانەر له‌ ووڵاتی سویده‌وه‌ خه‌می خۆی بۆ ئه‌و كۆچه‌ هه‌ڵڕشت و به‌و جۆره‌ بۆ رۆژنامه‌ی هه‌ولێر نووسی: دڵ و دەروونێکی خاوێن و بێگەرد، ڕۆحێکی پڕ لەهاوکاری و بەخشین، هونەرێکی جوان و خۆڕسک و کوردیانە، ئەمانەو زۆری تریش لە سیفەت وتایبەتمەندییەکانی مامۆستا و هاوڕێ و خۆشەویستی هەموومان مامۆستا محەمەد حسێن بووە. هەرلەسەرەتاکانی ناسینی ئەم مامۆستا ئەزیزەمەوە لە تیپی پیرەمێرد دواتر تیپی سلێمانی و پاشان لە پەیمانگەی هونەرەجوانەکانی سلێمانی هەمیشە ئەم مامۆستایەم هەستێکی هاوڕێیانەی پێ بەخشیوم، لەزۆر لە ویستگەکانی سەرەتای دەستپێکی کاری هونەریمدا و بەتایبەت بواری ئاوازو دانانی موزیکدا زۆر هاوکارو هاندەرم بووە بەجۆرێک کە ڕۆحێکی زیندووی بڕوابەخۆبوون و بەردەوامی پێ بەخشیوم. لەیەکەم پرۆژەو کاری ئاوازدانانمدا کە گۆرانی (دەنگی پایز) بووبۆ خاتوو پەیمان عومەر،ئەم مامۆستا ئەزیزەم بەئامێری فلوت و ژەنینی ڕستە میلۆدییە سەرەکیەکانی ئاوازەکە بووە کارئەکتەرو ژەنیارێکی دیاری ئەو بەرهەمەم کەلەگەڵ تیپی پیرەمێرد تۆمارکرا و دواتریش وەک بەرهەمێکی تیڤی پەخش کرا. هەر لەڕێی ئەم بەرهەمەوە.

“كۆچی حه‌مه‌ی فلوت كزه‌ی له‌ جه‌رگی هه‌موو ئه‌وانه‌ هه‌ڵساند كه‌ رۆژیك له‌ رۆژان كاریان له‌گه‌ڵ كردووه‌، به‌داخه‌وه‌ حه‌مه‌ی فلوت ئۆغری كردو جێی هێشتین”

رۆژ به‌ رۆژ كه‌سانیك جێمان ده‌هێڵن، كه‌ هه‌رگیز ئه‌و جۆره‌ كه‌سانه‌ دروست نابنه‌وه‌، ئه‌وان خه‌می نیشتمان و خه‌می كلتوورو هونه‌ری كوردیان به‌ كۆڵ دادابوو، ئه‌وان خوێنیان ده‌كرد به‌ئاو تا كۆڵ نه‌ده‌ن و، كاروانی كورد بگه‌یه‌ننه‌ ئامانج، حه‌مه‌ی فلوت له‌ سورداش و سلێمانیه‌وه‌، بۆ ته‌واوی كورد وه‌ك چرایه‌ك بۆ ژه‌نینی نای و فلوت داگیرسا، ئه‌و له‌ یه‌كه‌مینه‌كانی فلوت ژه‌نین بوو له‌و به‌شه‌ی نیشتماندا.

كۆچی حه‌مه‌ی فلوت كزه‌ی له‌ جه‌رگی هه‌موو ئه‌وانه‌ هه‌ڵساند كه‌ رۆژیك له‌ رۆژان كاریان له‌گه‌ڵ كردووه‌، به‌داخه‌وه‌ حه‌مه‌ی فلوت ئۆغری كردو جێی هێشتین.
ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ مه‌زنه‌ له ‌سه‌ره‌تای ساڵی (2020) به‌هۆی دووچاربوونی به‌نه‌خۆشیی و ناجێگیری باری ته‌ندروستی له‌هونه‌ر دووركه‌وته‌وه‌و، له‌ته‌مه‌نی (77) ساڵیدا له (26/10/2021) خۆری ته‌مه‌نی ئاوابوو، بۆهه‌میشه‌ چاوه‌كانی لێكنا و ماڵئاوایی له‌هونه‌ر و هونه‌رمه‌ندان و خانه‌واده‌و تیپی مۆسیقای سلێمانی و هونه‌ری كوردی كرد.
هونه‌رمه‌ند (محه‌مه‌د حسێن ئه‌حمه‌د) حه‌مه‌ی شمشاڵ، یان حه‌مه‌ی فلوت
ساڵی (1944) له ناحیه‌ی( سورداش ) سه‌ربه‌پارێزگای سلێمانی له‌دایكبووه‌، قۆناغی سه‌ره‌تایی له‌وێ ته‌واوكردوه‌.
‌ساڵی (1957) له‌شاری سلێمانی چۆته‌ قۆناغی ناوه‌ندی و درێژه‌ی به‌خوێندن داوه.‌
‌ساڵی ( 1960 تا 1964)
‌ خانه‌ی مامۆستایانی خوێندوه‌وبڕوانامه‌ی به‌ده‌ست هێناوه‌،
له‌ساڵی (1950) له‌لای ( عومه‌ر هه‌ڵمه‌ت) شمشاڵێك ده‌كڕێت و ده‌بێته‌ خاوه‌نی شمشاڵ و له‌ماڵه‌وه‌ خۆی به‌ژه‌نینی شمشاڵ سه‌رقاڵ و به‌رده‌وام پرۆڤه‌ ده‌كات،1961)) له‌ لای هونه‌رمه‌ند ( ولیه‌م یوحه‌ننا ) وانه‌ سه‌ره‌تاییه‌كانی شمشاڵژه‌نینی فێربووه‌.
له‌ساڵی (1967) هونه‌رمه‌ند حه‌مه‌ی فلوت ئه‌ندامێكی چالاكی ده‌سته‌ی دامه‌زراندنی تیپی مۆسیقای سلێمانی بووه‌، له‌ ( 23/5/1967)
له‌گه‌ڵ هونه‌رمه‌ندان ( ئه‌نوه‌ر قه‌ره‌داخی، ولیه‌م یوحه‌ننا، فه‌ره‌یدوون دارتاش و فه‌رید عیسا) به‌شداری ته‌واوی چالاكیه‌كانی ئه‌و تیپه‌ی كردوه‌. جگه‌ له‌وه‌ به‌شداری دامه‌زراندنی چه‌ندین تیپ و گروپی میللی و فۆلكلۆری كردووه‌،
وه‌ك ( تیپی مۆسیقای فۆلكلۆری كورد) و (تیپی هونه‌ری میللی كورد).بووه‌.
هونه‌رمه‌ند غه‌مگین فه‌ره‌ج میوزسیان و ئاوازدانەر له‌ ووڵاتی سویده‌وه‌ خه‌می خۆی بۆ ئه‌و كۆچه‌ هه‌ڵڕشت و به‌و جۆره‌ بۆ رۆژنامه‌ی هه‌ولێر نووسی: دڵ و دەروونێکی خاوێن و بێگەرد، ڕۆحێکی پڕ لەهاوکاری و بەخشین، هونەرێکی جوان و خۆڕسک و کوردیانە، ئەمانەو زۆری تریش لە سیفەت وتایبەتمەندییەکانی مامۆستا و هاوڕێ و خۆشەویستی هەموومان مامۆستا محەمەد حسێن بووە. هەرلەسەرەتاکانی ناسینی ئەم مامۆستا ئەزیزەمەوە لە تیپی پیرەمێرد دواتر تیپی سلێمانی و پاشان لە پەیمانگەی هونەرەجوانەکانی سلێمانی هەمیشە ئەم مامۆستایەم هەستێکی هاوڕێیانەی پێ بەخشیوم، لەزۆر لە ویستگەکانی سەرەتای دەستپێکی کاری هونەریمدا و بەتایبەت بواری ئاوازو دانانی موزیکدا زۆر هاوکارو هاندەرم بووە بەجۆرێک کە ڕۆحێکی زیندووی بڕوابەخۆبوون و بەردەوامی پێ بەخشیوم. لەیەکەم پرۆژەو کاری ئاوازدانانمدا کە گۆرانی (دەنگی پایز) بووبۆ خاتوو پەیمان عومەر،ئەم مامۆستا ئەزیزەم بەئامێری فلوت و ژەنینی ڕستە میلۆدییە سەرەکیەکانی ئاوازەکە بووە کارئەکتەرو ژەنیارێکی دیاری ئەو بەرهەمەم کەلەگەڵ تیپی پیرەمێرد تۆمارکرا و دواتریش وەک بەرهەمێکی تیڤی پەخش کرا. هەر لەڕێی ئەم بەرهەمەوە مامۆستا حەمە حوسێن بەڕادەیەک هانی دام کە بڕوایەکی تەواوی لا پەیداکردم بەوەی کە ئیتر دنیای ئاوازدانان ئەو جیهانەیە کە نزیکترین و ئاشناترینە بەڕۆحی من، ئاخر لەهەنگاوە سەرەتاییەکاندا ڕاو بۆچوونی ڕاستگۆیانەی مامۆستا بۆ توناو سەلیقەی فێرخوازەکەی دەبێتە خاڵێکی گرنگ بۆ بنیادنانی داهاتوو، بۆ من ئەم مامۆستا ئەزیزەم لەو کەسایەتیانە بوو کە لە دروستبوونی کەسایەتی موزیکیی مندا ڕۆڵێکی کارای هەبوو. هەمیشە خۆم بەقەرزارباری دەزانم. خۆشبەختانە دواتر لە جەند کارێکی موزیکیی تردا لەگەڵ ئەم مامۆستاو هاوڕێ ئەزیزەم بەیەک گەیشتینەوە، لەدیارترینی ئەو کارانە موزیکی (کۆچی بەهاران ) بوو کەتایبەت بوو بە کۆچی هونەرمەندی گەل تایەر تۆفیق، لەڕاستیدا ئەم بەرهەمە کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی ١٩٨٨ کارێکی نوێ بوو کە بەتەنها لە موزیکێکی دوو جووڵەیی پێکهاتبوو، ئەم کارە لە ڤیستیڤاڵی ساڵانەی پەیمانگە لەهەردوو شاری سلێمانی و بەغداد نمایشکرا، ئەم بەرهەمە بۆ من ئەزموونێکی قورس و نوێ بوو، بەڵام لەم هەنگاوەشدا مامۆستای ئەزیزم بەڕۆحێکی هاوڕێیانەوە بە ئامێری شمشاڵ پانتاییەکی فراوانی بەرهەمەکەی داگیرکردوو، وە بەشدارێکی زۆر جوان و سەرنجڕاکێشی بەرهەمەکە بوو، ئەوەی بۆ من جێی خۆشحاڵی بوو کە مامۆستا دوو هێندەی من خۆشحاڵ بوو بە نمایشکردنی کارێکی موزیک لەفۆرم وشێوازێکی نوێدا، کەئەمەش وایکردبوو کە ترس و دڵەڕاوکێی من بەتەواوی لەنمایشکردنی کارەکەدا تەواو بڕەوێتەوە. لێرەدا تەنها هێندە دەتوانم بڵێم،سوپاس مامۆستا ئەزیزەکەم، ئەو دڵ و دەروونە خاوێنەی تۆی ئەزیز و ئەو ڕۆحی هاوڕێیەتیەت چەندان فێرخوازی موزیکی بەشێوەیەکی جوان پێگەیاند. ئارام بنوو مامۆستا خۆشەویستەکەمان بۆهەموو فێرخوازەکانی پەیمانگەت هێندە بەسە کە زۆرینەمانت بەو نەفەسە پەروەردەکرد کە هەردەم هاوکارو لەخۆبوردوو بین و هەوڵ بۆ سەرکەوتنی موزیک و پرۆژە هونەرییەکانی یەکتری بدەین . مامۆستای ئەزیز پێش چەند ساڵێک و دوای ماوەیەکی درێژ، لە پەنجایەمین ساڵیادی تیپی مۆسیقای سلێمانیدا بەدیدارت شادبوومەوە، باوەش و فرمێسکەکانت دنیایەک یادەوەری بیری هەردووکمان هێنایەوە، بێدەنگی و تێڕامانەکانت بەڕوونی بەمن و دالیای هاوژینمی دەووت هەزاران خۆزگە بە سەرەتاکانی پەیمانگەو ئەو ڕۆژگارانەی کەپڕ بوون لەهونەرو جوانی و ئەفراندن و خۆشەویستی . سوپاس بۆ هەموو شتێک، سڵاو لەڕۆحی پەپولەئاسات، ماڵئاوا مامۆستای ئەزیز و هاوکارو دڵسۆز بۆ هەموو فێرخوازەکانت، مەرگی تۆی ئەزیز لەدەستدانی یەکێک لەو ڕۆحە خاوێن و بێ گوناهانە بوو کە نمونەیان ئێجگار کەمە لە دنیای ئەمڕۆدا. ڕۆحت شاد و ماڵئاوا.