هەر لە سكی دایكەوە چۆن وا دەكەیت باڵای کۆرپەکە بەرزبێت؟

د هەڵگورد عەلی تاماس، پسپۆڕی زانستی خۆراک ڕوونی دەكاتەوە كە هەرچەندە گەشەی كۆرپەلە پەیوەستە بە چەند هۆکارێکەوە (لەوانە هۆكاری بۆماوەیی) بەڵام توێژەرەکانی بواری خۆراك ڕێنمایی دەدەن كە هەندێ خۆراك لە كاتی دووگیانی و لە كاتی دروستوونی جەنیندا زۆر گرنگن و، هۆكارێك دەبن بۆ گەشە و باڵای كۆرپە؛ لەوانە:

خواردنی ئەو خۆراكانەی تێیاندا ڤیتامین ئەی زۆرە؛ وەك: سپێناخ – قەیسی – كاڵەك – پرتەقاڵ؛ ئەگەر ڤیتامین ئەی کەم بێت، دەبێتە هۆی کەمداگەڕانی گەشەی كۆرپە و جەنین.

بۆ هەڵکشانی باڵا پێویستمان بە هۆرمۆنی میلاتۆنین هەیە کە لە مێشك دەردەدرێ؛ كەواتە خواردنی ئەو خۆراکانەی كە میلاتۆنینیان زۆرە گرنگە؛ وەك: گێلاس – عەلیبابا – گەنمەشامی – تەماتە – ترێ – هەنار – زەیتون – برۆكلی – خەیار – برنج – گوێز – گوڵەبەڕۆژە – كەتان.

د. هەڵگورد عەلی ئاماژە بە سوودی خواردنی ئەو خۆراكانەی كە ئارجنینیان تێدایە وەك: گۆشتی سور- مریشك – ناوكە كولەکە – سۆیا و عەلیبابا دەكات كە بخورێن؛ هەروەها خواردنی شیر و ماست كە بڕێكی زۆر كالسیۆمی تێدایە و، كاریگەریی دەبێ لەسەر گەشەی ئێسك – خانمی دوگیان دەبێ ڕۆژانە 1200 میلی گرام كالسیۆم وەر بگرێ كە ئەمەش كاریگەریی دەبێ لە سەر گەشەی ئێسك و دانی كۆرپە و، هەروەها ڕێگر دەبێ لە پووكانەوەی ئێسكی دایك. 

توێژینەوە دەری خستووەتە كە خواردنی ڕۆژانەی 150 میلی لیتر شیر لە لایەن خانمانی دووگیانەوە كاریگەری هەبووە لەسەر گەشە و باڵای منداڵ لە كاتی هەرزەكاریدا.

خواردنی ئەو خۆراكانەی تێیاندا ڤیتامین دی زۆرە، لە كاتی دووگیانیدا زۆر پێویستە؛ چونکە یارمەتیی هەڵمژینی كالسیۆم دەدات؛ توێژینەوە دەری خستووە ئەو خانمانەی كە ڤیتامین دی لە لەشیاندا نۆرماڵ بووە بەراورد بەوانەی كە كەم بووە منداڵەكانیان گەشەی باڵایان زیادتر بووە؛ خانمی دووگیان ڕۆژانە 200 یەکەی پێویستە؛ بەكارهێنانی ئەم ڕێژەیە سەرەڕای بەرزبوونی باڵا ڕۆڵی باڵای هەیە لە:

•گەشەی مێشك و بەهێزکردنی بەرگریی لەش

•پارێزران لە نەخۆشینی شەكرە و لەبیرچوونەوە و بەرزەپەستانی خوێن و ژەهراویداگەڕان .

سەرچاوە خوراكی وەك: ماسی (سەلەمون) و ساردین، زەردێنەی هێلکە و، چوونە بەر هەتاو زۆر كاریگەرییان دەبێ بۆ وەرگرتنی بڕی ڤیتامین دی .

خواردنی چەکەرەی گەنم و نۆک و فاسۆلیا، كە بڕێکی زۆر مادەی ‘سلنیۆ سستئین’ـی تێدایە کە كاریگەریی دەبێ لەسەر گەشەی كۆرپەلە لە ماوەی سکپڕیدا. توێژینەوە دەری خستووە كە ئەو خانمانەی ئەم مەوادانە بەكار دێنن بەراورد بەوانەی كە بەكاری نایەنن منداڵیان باڵای بەرزترە.

د هەڵگورد عەلی جەختیش دەكاتەوە ئەو خۆراکاتەی کە نابێ بخورێن: نەخواردنی جگەرە – مەشروباتی غازی – شیرنی؛ پێشنیاریش دەكات بۆ سەلامەتی خۆت و كۆرپەکەت پێویسە لە ژێر چاودێری پزیشكیدا ئەو ڕێنماییانەی سەرەوە وەربگریت.