مێژووی دەستەسڕ و چۆنییەتی بەکارهێنانی

گەرمیان گلی – هه‌‌ولێر

کلێنکس و دەستەسڕ بریتین لە پارچەیەکی سەفەری کە بەکاردەهێنرێن بە مەبەستی پاککردنەوە. لە سەردەمی هاوچەرخدا بەکارهێنانی کلێنکس بۆتە ڕۆتینێکی ڕۆژانە و بابەتێکی ئاسایی، بەڵام بۆ ڕۆژانێک ئەوە داهێنانێکی گەورە بووە و خەڵک بە تامەزرۆییەوە چاوەڕێی پێشکەوتنی بوون تا بتوانن بە ئاسانی بەردەست بێت بۆیان و بەکاریبێنن.

مێژووناس عەلی جەبار باس لە مێژووی دەستەسڕ لە هەویرێکی نەرمەوە بۆ کاغەز دەکات و دەڵێ: سپارتەکان لە یۆنانی کۆن داهێنەری هەویری نەرم بوون بۆ پاککردنەوەی دەست لە کاتی نانخواردن. لەو سەردەمەدا هەموو شتێکیان بە دەست دەخوارد ئەوەش بووە هۆی بەکارهێنانی باوی هەویرێکی نەرم بۆ پاککردنەوەی پەنجەکان، کە پێی دەگووترا ئەپۆماگدالی. مێژوونووسان ئاماژەیان بەوەش کردووە کە پەڕۆی سەر مێز و دەستەسڕ نەناسرابوو، لە جێگەی ئەم دووانە هەویرێکی نەرم بەکارهاتووە، کە پەنجەکانی لەسەر دەشۆردران. شوێنەوارناسی سەدەی نۆزدەهەم هوگۆ بلومنەر لە کتێبی “ژیانی ماڵەوەی یۆنانییە کۆنەکاندا” ڕوونی دەکاتەوە و ئاماژەی بەوەکردووە کە لە ئاهەنگە گەورەکاندا هەندێکجار خاولی و ئاو بۆ دەستشۆردن لە نێوان ژەمەکاندا دەدرا و هەمیشە لە کۆتایی هەر ژەمێکدا ئەمە دەکرا. بەکارهێنانی پەنجەکان بۆ خواردن ئەمەی کردبووە شتێکی پێویست. هەروەها ڕۆمەکان دوو جۆر قوماشیان بۆ مەبەستی پەیوەست بە دەستەسڕ ناساند وەکو، سوداریۆم کە جۆرێکە لە لۆکەی شێدار بۆ دەموچاو. ماپا کە قوماشێکی گەورەیە بۆ خواردن لەکاتی پاڵکەوتن بەکارهاتووە بۆ ئەو کەسانەی نەخۆشبوون و لەسەرجێگا بوون.
دەشڵێت: کاغەز کە دەگوترێت لە چینەوە سەرچاوەی گرتووە، یەکێک لە سەرەتاییترین بەکارهێنانەکانی وەک دەستەسڕ لە سەدەی دووەمی زایینیدا دۆزرایەوە، بەپێی توێژەران جۆزێف نیدهام و تسێن تسوین هسوین، کە نووسیویانە دەستەسڕەکان کۆکراونەتەوە بۆ شێوەی چوارگۆشە و دواتر لە ناوەوەی ئەو سەبەتانە هەڵیانگرتوون کە کوپی چای تێدابووە. بێگومان سەدەکانی ناوەڕاست شێوازێکی هەبوو بۆ دووبارە قەبارەدانان بە شتەکان. تا ماوەیەکی زۆر لە ئەورووپا لە ڕاستیدا بە هیچ شێوەیەک دەستەسڕ نەبوو. خەڵک دەست و دەموچاویان بە نان و کراسەکانیان و هەرچییەکی تر لە دەوروبەریان بوو دەسڕییەوە. لە کۆتاییدا دەستەسڕەکان بە شێوەیەکی گەورە گەڕانەوە و هەوایەکی فۆرماڵیزمی بۆ زۆرێک لە شوێنەکان زیاد کرد بە تایبەتی وەک جۆرێک لە پەڕۆی مێز کە پێی دەوترێت سەرنەپ، کە ئەوانەی پێگەیەکی بەرزیان هەبوو لە شوێنی مێزەکانیان دادەنرا، بەڵام ئەم قوماشانە لە کۆتاییدا توانیان بچنە شوێنی کەمتر فەرمی و هەموو کەسێک بتوانێت بەکاریان بێنێت. خاڵی وەرچەرخانێکی گەورە بۆ ڕۆڵی دەستەسڕ لە ڕاستیدا لەوانەیە کاتی هاتنە کایەی چنگاڵ بووبێت. لە چاپێکی ساڵی ١٨٨٧ی گۆڤاری Good Housekeeping، نووسەر ئەلبێرت ئایلمەر ئاماژەی بەوە کردووە چنگاڵ کە ماوەیەکی زۆری ویست تا لە ئەورووپادا قبوڵکرا، وایکردووە دەستەسڕ کەمێک کەمتر پێویست بێت بۆ زۆربەی ژەمەکان.
ئەو مێژووناسە زیاتر ئاماژەی پێدا: بەڵام هێنانەکایەی چنگاڵەکە بووە هۆی ئەوەی خواردن ببێتە پرۆسەیەکی پاک و خاوێنی، بەتایبەتی بە پێچەوانەی ڕابردوو کە خواردن بە دەست دەخورا کە دەستەسڕ چیتر وەک شتێکی بەکارهێنان زەمینەی خۆی نەگرت، بەڵکو تەنیا بوو بە شتێکی ڕێوڕەسم، دەرکەوت کە بە کەمێک وریاییەوە، مرۆڤ دەتوانێت لەسەر مێز نانبخوات بەبێ ئەوەی پێویستی پاککردنەوەی دەستەکانی هەبێت. سەبارەت بە دەستەسڕی کاغەزی، ئەوانە تا کۆتایی سەدەی نۆزدەهەم وەک پیشەسازییەک گەشەیان نەکرد. بەهۆی یارمەتی بازاڕی ژاپۆن لە ساڵی ١٨٨٧ دەستی پێکرد، کاتێک دەستەسڕی سەر مێز بۆ دیاری لە بەریتانیا بەرزبووەوە، بەتایبەتی لە بەریتانیا دوای ئەوەی کۆمپانیای بەریتانی جۆن دیکنسۆن لیندەد دەستەسڕی ڕازاوەی لە ژاپۆن بەدەستهێنا، لۆگۆ و زانیارییەکانی دیکەی پەیوەست بە بازاڕکردن لە سەرەوەی پاکەتەکە چاپکرد و کردیان بە بابەتی دیاری. بەپێی ئینسایکلۆپیدیای ئیفیمێرا، لەو سەردەمەدا دەستەسڕ کەمێک سەیر بوو و تێکەڵەیەک بوو لە نامۆیی و ناسکی و لە خام دروست دەکرا. نووسەر مۆریس ڕیکاردز ڕوونیکردۆتەوە زۆربەی دیزاینەکانی سنوورەکان تاڕادەیەک تایبەت بوون، بەڵام چاپکردنەکان بە شێوەیەکی باو سەرەتایی بوون. بەڵام دەستەسڕەکان تەنانەت لەگەڵ زیادبوونی ناوبانگیان، وەک بەڵایەکی خواردنی فەرمی سەیر دەکران. لە ستوونی سیندیککراودا لە ساڵی ١٨٩٦، هێلین تۆمپسۆن لە گۆڤاری بروکلن ئاماژەی بەوە کردووە کە پێی وایە داهێنانی ئەم جۆرە دەستەسڕانە هیچ بایەخێکیان نییە و وەکو بابەتێکی زیاد و ناتەندروست سەیریان دەکات لەدوای ساڵانی ١٩٠٠ دەستکراوە بە دروستکردنی دەستەسڕی سەفەری بۆ بازرگانیکردن و فڕۆشتنی لە مارکێت و بازارەکاندا و بە هەمان شێوەش خاولی بەکارهێنراوە بۆ شوێنی دەستشۆرەکان.
عەلی جەبار باس لە جۆرەکانی دەستەسڕ و بەکارهێنانیان دەکات و دەڵێ: بوونی دەستەسڕ لە ماڵەوە و شوێنە گشتییەکان بە تایبەت لە چێشتخانەکان یارمەتییەکی گەورەیە بۆ خەڵک کە بتوانن بە ئاسانی خواردن بخۆن و بە پاکی و ئاسوودەیی بمێننەوە. حەوت جۆری نووشتاندنەوە و ڕێکخستنی دەستەسڕ و کلێنکس هەیە لەگەڵ بەکارهێنانی جیاوازیان وەکو، Full-fold Dispenser Napkin بە شێوەی گەورەی تەواو ١٦.٧سم پان، ١٣.٣سم بەرز، تایبەتمەندی ڕووبەرێکی فراوانی هەیە و مژینی کوالیتی بەرز پێشکەش دەکات، زۆر باشە بۆ بەکارهێنان لە نزیک شوێنی بەهاراتەکان لە بەشی چێشتخانە. Side-fold Dispenser Napkin نووشتاندنەوە لە یەک لاوە ١٦.٧سم پان، ١٢.٦سم بەرز، تایبەتمەندی ڕووبەرێکی فراوانی هەیە، بە شێوەیەکی باو لە مێزی ژووری نانخواردن یان چێشتخانەی کۆشکەکان بەکاردێت، شێوازی کلاسیک بۆ هەر بەکارهێنانێک گونجاوە. Low-fold Dispenser Napkin کلێنکسی نووشتانەوەی لای بەرز ٩.٢سم پان، ١٢.٧سم بەرز، بەشی نزم هەڵواسراو و ئاسانە بۆ بەکارهێنان و ڕاکێشانی لەناو بۆکسی کلێنکس. زۆر گونجاوە بۆ بەکارهێنان لەسەر مێزەکان لە نانخواردن و چێشتخانەکان.