نورەدین جاف
بەڵێ هونەرمەند دەتوانێت مێژوومان بۆ بگێڕێتەوە بە شێوازێکی هونەری ناوازە. هونەرمەندان لە ڕێگەی نیگارکێشی و پەیکەرسازی و شانۆ ومۆسیقا وسینەماو ئەدەبەوە دەتوانن ڕووداوە مێژووییەکان و کولتوورەکان و هەستەکانی مرۆڤ دەرببڕن.
هونەر ڕەنگدانەوەی زەمینە مێژوویی و کۆمەڵایەتییەکانە و، ڕێگەمان پێ دەدات لە ئەزموونی گەلانی جیاواز لە سەرانسەری کاتدا تێبگەین.
هونەرمەندان لەڕێگەی کارەکانیانەوە دەتوانن ساتەوەختە گرنگەکان دۆکیۆمێنت بکەن، ڕوانگەیەکی نوێ بۆ ڕووداوەکان دابین بکەن، مێژوو زیندووتر و ڕاستەقینەتر بکەن.
شێوازی هونەرمەندان بۆ گەیاندنی مێژوو لە سەرانسەری تەمەنەکاندا جیاوازە لەسەر بنەمای چەند هۆکارێک:
ماوەی کات
ئەوسا زوو هونەر ڕەنگدانەوەی بیروباوەڕ و ئەفسانەی ئایینی بوو، وەک هونەری فیرعەون.
لە سەدەکانی ناوەڕاستدا هونەر سەرنجی لەسەر بابەتگەلی ئایینی بوو، وەکو فرێسکۆ لە کڵێساکاندا.
تەکنەلۆژیا
بەکارهێنانی تەکنیکە نوێیەکانی وەک نیگارکێشانی زەیتی لە سەردەمی ڕێنێسانسدا ڕێگەی بە وردەکاری زیاتر و وێناکردنی قووڵتری واقیع دا.
لە سەردەمی نوێدا هونەرمەندان تەکنیکی ئەزموونی وەک کۆلاج و فۆتۆگرافییان بەکار هێناوە.
رەوتە کولتوورییەکان
لە سەدەی نۆزدە و بیستەمدا، لەگەڵ سەرهەڵدانی بزووتنەوەکانی وەک ڕۆمانسیزم و ئیمپرشنیزم، هونەرمەندان دەستیان کرد بە دەربڕینی هەست و بیرۆکەی تاکەکەسی.
هونەری هاوچەرخ باس لە پرسە کۆمەڵایەتی و سیاسییەکان دەکات، کە ڕەنگدانەوەی گۆڕانکارییە جیهانییەکانە.
کاریگەرییە کۆمەڵایەتییەکان
هونەرمەندان لە کاتی شەڕ یان قەیرانی ئابووریدا زۆرجار لە بەرهەمەکانیاندا ئازار و مەینەتی دەردەخەن.
– لە کاتی ئارامیدا ڕەنگە هونەر سەرنجی لەسەر جوانی و ئاهەنگگێڕان بە ژیان بێت.
ئامراز و میدیا
بەکارهێنانی هونەری ماڵتیمیدیا و دیجیتاڵی لە سەردەمی مۆدێرن ڕێگە بە هونەرمەندان دەدات ڕێگەی نوێ بۆ گێڕانەوەی چیرۆکی مێژوویی.
هەموو ئەم هۆکارانە بەشدارن لە داڕشتنی چۆنیەتی گەیاندنی مێژوو هونەرمەندان، ئەمەش وایکردووە هەر سەردەمێکی هونەری لە شێواز و دیدگاکەیدا تایبەت بێت.
نموونەی هونەرمەندان لە گێڕانەوەی مێژوو
پابلۆ پیکاسۆ
بەرهەمەکانی لە ژێر کاریگەری شەڕی ناوخۆی ئیسپانیادا بوون، بەتایبەت تابلۆی “گێرنیکا”، کە ڕەنگدانەوەی ئەو ترسناکیی و ئازارانەیە کە لە ئەنجامی ئەو شەڕەوە هاتوونەتە ئاراوە.
گێرنیکا
گێرنیکا یەکێکە لە بەرهەمە هونەرییە دیارەکانی سەدەی بیستەم، دەربڕینی ئەو ئازارە گەورەیەی کە گەلی ئیسپانیا لە ساڵی ١٩٣٧ لە ئەنجامی بۆردومانی شارۆچکەی گێرنیکادا لەلایەن
فڕۆکە نازییەکانی ئەڵمانیا و هێزە فاشیستەکانی ئیتالیا ئەم شارۆچکە بچووکەیان لە باکووری ئیسپانیا بۆردومان کرد.
هونەرمەندی فەرەنسی، یوجین دیلاکروا
(١٧٩٨-١٨٦٣) بە یەکێک لە دیارترین نیگارکێشەکانی سەدەی نۆزدەهەم دادەنرێت، هەروەها بە شێوازی دینامیکی و سۆزداری ناسراوە. دیلاکروا تابلۆکانی بۆ گەیاندنی مێژوو و ڕووداوە گرنگەکان بە شێوازی بەهێز بەکارهێنا.
دیلاكروا هونەرەکەی بۆ گەیاندنی مێژوو بە شێوەی سۆزداری بەکارهێنا، تیشکی خستە سەر پرسەکانی مرۆڤ و گرنگی خەبات بۆ ئازادی. بەرهەمەکانی بەڵگەی هێزی هونەرن بۆ دەربڕینی ڕووداوە مێژووییەکان.
تابلۆی کۆمەڵکوژی کیۆس
تابلۆی زەیتی گەورەیە کە لەلایەن هونەرمەندی فەرەنسی دیلاکروا کێشراوە ساڵی ١٨٢٤، تابلۆکە زیاتر لە چوار مەتر بەرزە و بەشێک لە ترسناکییەکانی ئەو وێرانکارییە نیشان دەدات کە بەهۆی شەڕەوە لە دوورگەی کیۆس کۆمەڵکوژی کیۆسدا دروست بووە. بەسەر یۆنانییەکاندا تابلۆکە کە مرۆڤە ئازارچێشتووەکان و بریندارو کاریگەرییەکانی شەڕ نیشان دەدات. هەروەها جلوبەرگی ڕەنگاوڕەنگ و ڕازاوەی تێدایە، هەروەها دیمەنی ترسناک و نەخۆشی و مردنیشی تێدایە. باکگراوندەکە دیمەنی شەڕە.
هەموو هونەرمەندێک هونەرەکەی وەک ئامرازێک بۆ کارلێککردن لەگەڵ ڕووداوە مێژووییەکان و بیرکردنەوە لە کاریگەرییەکانیان لەسەر مرۆڤایەتی و کۆمەڵگا بەکار دەهێنا.