گەرمیان گلی – هه‌‌ولێر
سۆشیال میدیا تەواوی ژیانمانی داگیر کردووە و بووەتە بەشێک لەژیانمان، گەنجان زۆرتر تۆڕەکۆمەڵایەتییەکانی وەکو فەیسبوک و تویتەر بەکاردەهێنن وەکو خۆدەربازکردن و هەڵاتن لەو فشارە دەرەکییانەی کە لەسەریانە و مەترسییە بۆ دەرووندروستییان. لە زۆربەی وڵاتان تۆڕەکۆمەڵایەتییەکان بوونەتە بەشێکی سەرەکی لە پەروەردە، کلتوور و ژیانی کۆمەڵایەتی نەوجەوانان. داتاکان ئاماژە بەوەدەکەن کە بە نزیکەیی ٪٩٧ نەوجەوانان تۆڕەکۆمەڵایەتییەکان بەکاردەهێنن. تۆڕەکۆمەڵایەتییەکان ڕێگە بە بەکارهێنەر دەدەن کە بیرکردنەوە و هەستەکانی بەشداری پێ بکات، زۆرجار بەبێ هەژمارکردنی ڕێز و بەهاکانی لە پەیوەندییەکەدا، ئەمەش سەردەکێشێت بۆ دروستبوونی چەندین کێشە کە لە ئێستادا بەشێکن لە ژیانی تاکەکان.
د. بەکر ڕەحیم، پسپۆڕ لەبواری دەروونناسی، دەربارەی کاریگەری سۆشیال میدیا دەڵێ: سۆشیال میدیا بووەتە ڕێگایەکی باش و کار ئاسانی بۆ هەموو چین و توێژێک، یارمەتیمان دەدات کارەکانمان جێبەجێ بکەین لە هەر کوێیەک بین. ئەو شێوازەی سۆشیال میدیا کاریگەری لەسەر بەڕێوەبردنی کات هەبووە، شاراوە نییە کە سۆشیال میدیا دەتوانێت یارمەتیت بدات لەسەر ئەرکەکەت بمێنیتەوە و تواناکانی بەڕێوەبردنی کاتت باشتر بکات، بیر لەوە بکەرەوە کە پێشتر چەند کاتی دەخایەند بۆ ناردنی نامە بۆ کەسێک لە ڕێگەی خزمەتگوزاری پۆستەوە لە بەرانبەر ئەوەی ئێستا لە ڕێگای ئیمەیڵێکەوە نامەکەت دەگات، بەڵام لەگەڵ لێکۆڵینەوە لە کاریگەرییەکانی تەکنەلۆژیا لەسەر بەڕێوەبردنی کات، پێویستە ڕێگاکانیش لەبەرچاو بگرێت بۆ ئەوەی دڵنیا بیت کە سۆشیال میدیا بەتەنیا ناتوانێت تۆ بەرەوپێش ببات.
دەشڵێت: باوترین ڕەخنە کە لە سەردەمی سۆشیال میدیا و ئینتەرنێت دەگیرێت ئەوەیە کە ئەوان کات نوقمکەر و کات کوژن کە بەرهەمهێنانیان کەم کردۆتەوە و کوالیتی ژیانیان تێکداوە، لە ڕاستیدا شتێکی نامۆ نییە کە لە کاتی کارکردن لەسەر ئەرکێکدا لەناو هایپەرلینک و کارەکان و سەرقاڵیتدا ون بیت. هەروەها گرنگترین ڕۆڵی سۆشیال میدیا پاشەکەوتکردنی کات و ماندووبوونە، هەروەها ئامرازەکانی چالاککراوی سۆشیال میدیا کە بڕێکی بەرچاو لە کاتت بۆ پاشەکەوت دەکەن کارایی و بەرهەمهێنانی گشتی باشتر دەکەن، لە ئەنجامدا دەتوانرێت بڵێین سۆشیال میدیا و بەڕێوەبردنی کات شانبەشانی یەکتر دەڕۆن.
د. بەکر رەحیم، باس لە گرینگی سۆشیال میدیا لەسەر ژیانی ڕۆژانەمان دەکات و دەڵێ: سۆشیال میدیا بەکاربهێنە بۆ پلاندانان بۆ ڕۆژەکەت، چالاکیەکی نایابی بەڕێوەبردنی کات بریتییە لە پلاندانان بۆ ڕۆژەکەت بە وردی، هەروەها تەرخانکردنی کات بۆ پلاندانان بۆ چۆنیەتی بەسەربردنی ڕۆژەکەت یارمەتیدەرە بۆ ئەوەی ڕۆژەکەت بە ئاسایی تێنەپەڕێت، هەروەها سۆشیال میدیا دەتوانێت لەم ڕووەوە هاوکاریمان بکات. پێویستە خشتەی کار و پلانی ڕۆژانەی خۆمان هەبێت، ڕاهێنانی دروست زۆر گرنگە بۆ ئەوەی زۆرترین سوود لە هەر بەرنامەیەکی خشتەی کارکردن وەربگریت، بە تایبەت ئەگەر بەنیازی ئەوە بیت لە ڕێکخستنی گروپیدا بەکاری بهێنیت. هەندێک کات بەسەر بەرە بۆ فێرکردنی ئەندامانی گروپ چۆنێتی بەکارهێنانی سۆشیال میدیا. یاسای بنەڕەتی بۆ چۆنیەتی بەکارهێنانی سۆشیال میدیا، گروپەکە دابنێ بۆ ئەوەی هەمووان لە گرنگییەکەی تێبگەن. خاوەندارێتی کاتەکانت هەنگاوێکی یەکەمی گرنگە بۆ پەرەپێدانی ستراتیژی بەڕێوەبردنی کات، پاشان تەنیا مەسەلەکە ئەوەیە کە ئامرازە گونجاوەکان بدۆزیتەوە بۆ ئەوەی یارمەتیت بدەن لەووی زۆرترین سوود وەربگریت لە ڕۆژەکەت، مەترسە لە تاقیکردنەوەی سۆشیال میدیا بۆ ئەوەی ئەو ئامرازە بدۆزیتەوە کە باشترین کاریگەری بۆت هەیە. هەروەها گۆڕینی شێوازی پەیوەندیکردنی بزنسەکان، یەکێک لە سوودە گەورەکانی سۆشیال میدیا ئەوەیە کە ستانداردەکانی پەیوەندییەکانی گۆڕیوە، مۆبایلە زیرەکەکان و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان و ئەپەکانی چات ڕێگەیەکی نوێ بۆ پەیوەندیکردن دەبەخشن بە هەموو کەسێک، پەیوەندی ئاستە جیاوازەکان بە سەرکەوتنێکی زۆرەوە هاتۆتە ئاراوە. ئێستا دەتوانیت بەبێ هیچ کێشەیەک پەیوەندی لەگەڵ کارمەندەکانت، مامۆستاکانت، هاوڕێکانت یان کەسانی جیاواز بکەیت. لە ڕێگەی ئەپەکانی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانی وەک واتسئەپ و سکایپ و ئەوانی ترەوە دەتوانیت ئیمەیڵ، نووسین یان ڤیدیۆ چات بنێریت، یان تەنانەت ڤیدیۆ کۆنفڕانس لەگەڵ هاوکارەکانت یان سەرووترەکانت ئەنجام بدەیت، کە پێویست ناکات لە شوێنی کارەکەتدا ئامادە بیت، دەتوانیت بە یارمەتی سۆشیال میدیا لە پەیوەندیدا بیت لەگەڵ شوێنی کارەکەت یان هاوکارەکانت، کە ئەمەش یەکێکە لە پێشکەوتنە گەورەکانی بواری سۆشیال میدیا. دەتوانیت لە دەرەوەی ئۆفیس کار لەسەر ئەرکە گرنگەکانی تری ناو ئۆفیسەکەت بکەیت لەکاتێکدا لە پەیوەندیدا دەبیت لەگەڵ هاوکارەکانت لە ڕێگەی ڤیدیۆ چات و پەیوەندی کۆنفڕانسەوە.
د. بەکر ڕەحیم زیاتر گوتی: ڕۆتینەکەت بە تەواوی ڕێکبخە، سۆشیال میدیا یارمەتیدەرە لە ڕێکخستنی کارەکەدا، هەروەها نەرمەکاڵای بەڕێوەبردنی پرۆژە ئامرازێکی تەکنەلۆژییە کە یارمەتیت دەدات کارەکانی ڕۆژانەت بە تەواوی ڕێکبخرێت، خاوەنکار و بەڕێوەبەران دەتوانن بە ئاسانی چاودێری چالاکییەکانی شوێنی کار بکەن، ئەمەش یارمەتیدەرە بۆ ئەوەی هەموو شتێک لەسەر ڕێڕەوی خۆی بمێنێتەوە. بەرپرسیارێتی و لێپرسینەوە و کارایی و تەواوکردنی لە کاتی خۆیدا ئەو ئەرکانەی کە بۆ تاکەکان دیاریکراون دادەمەزرێنێت، ئێستا چەندین بەرهەم و نەرمەکاڵای داهێنەرانە لە شوێنی کاری مۆدێرن بەردەستن بۆ باشترکردنی ڕەوتی کار و کارایی، نەرمەکاڵای بەڕێوەبردنی پڕۆژە زۆر یارمەتیدەرە بۆ بەرزکردنەوەی کوالیتی کارەکان، هەروەها هانمان دەدات بە شێوەیەکی ژیرانە سۆشیال میدیا بەکاربهێنین بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی ژیانمان لە جیهاندا و یارمەتیدەرە بۆ ڕێکخستنی هەموو شتێک و هۆکاری داهاتووی گەشمانە. بەکارهێنانی ئەپی جیاواز لە کارەکەتدا چەندین بەرنامە بەردەستن بۆ بەڕێوەبردنی لیستی کارەکان و ئەرکەکان، ئەگەر پێشتر گووگڵ درایڤ و ئامرازەکانی تری بەرهەمهێنانی گووگڵت بەکاردەهێنا، پێویستە هەوڵی بۆ بدەیت تا بیانگۆڕیت، چونکە تایبەتمەندی زۆری تێدا نییە، بەڵام ڕووکارەکەی سادەیە بۆ بەکارهێنان و کاتێک لەگەڵ بەرنامەکانی دیکەدا تێکەڵ دەکرێت، دەتوانێت سەرمایەیەکی ڕاستەقینە بێت.