د. سامان شاڵى
پایەکانـــی پەیوەندییەکانی ئەمریکا و هەرێمی کوردســـتان لەســـەر بنەمای بارودۆخـــی مێژوویی و هەنووکەیی دامەزراون. لە ســـاڵی 1991 تا ئەمڕۆ هێزەکانی ئەمریکا لەگەڵ هاوپەیمانان ناوچەی کوردســـتانیان پاراستوە. ڕەنگە وردەکارییە تایبەتەکانی پەیوەندی نێوان ئەمریکا و هەرێمی کوردســـتان بە تێپەڕبوونی کات بگۆڕدرێن و
بۆ هەڵسەنگاندنی ئەم پەیوەندییە زۆر پێویستە ئاماژە بە سەرچاوەکانی ئێستا بکرێت: 1. ئاسایش و بەرگری: هاوکاری ئەمنی و بەرگری یەکێکە لە پایەکانی پەیوەندییەکانی نێوان ئەمریکا و هەرێمی کوردســـتانی عێراق. هەرێمی کوردســـتان هاوبەشـــێکی گرینگ بووە لە شـــەڕی دژی تیرۆر، بەتایبەتی لە دژی هەڕەشـــەکانی داعش. ئەمریکا پاڵپشتی سەربازی و لۆجستیکی پێشکەش بە هێزی پێشمەرگەی کوردی کرد بۆ
ڕووبەڕووبوونەوەی داعش، لەوانەش مەشق و ڕاهێناوەن و ئامێر و پاڵپشتی ئاسمانی. 2- پەیوەندی دیپلۆماســـی: پەیوەندی دیپلۆماســـی یەکێکی ترە لە پایەکانی پەیوەندییەکانی نێوان ئەمریکا و هەرێمی کوردســـتان. ئەمریکا پەیوەندی دیپلۆماســـی لەگەڵ حکومەتی فیدراڵی هەرێمی کوردستان پاراستووە. ئەمریکا پشتگیری لە بەشداریکردنی حکومەتی هەرێم لە کۆڕ و کۆڕبەندە ناوچەیی و نێودەوڵەتییەکان کردووە. بەرپرسانی ئەمریکا بەشـــدارییان لە هەوڵە دیپلۆماسییەکان کردووە بۆ بەرەوپێشبردنی سەقامگیری و ئاسایش
و گفتوگۆی سیاسی. 3- پەیوەندییـــە ئابووری و بازرگانییەکان: پەیوەندییە ئابووری و بازرگانییەکانیش بۆ پەیوەندیی نێوان ئەمریکا و هەرێمـــی کوردســـتان زۆر گرنگن. ئەمریکا لە ڕێگەی دەستپێشـــخەرییەکانی وەبەرهێنان و بەرەوپێشـــبردنی بازرگانییەوە پاڵپشـــتی گەشـــەپێدانی ئابووری و بازرگانی نێوان هەرێمی کوردستان و وڵاتانی دیکەی کردووە. هەروەها کۆمپانیا ئەمریکییەکان لە کەرتە جیاجیاکانی ئابوری هەرێمی کوردســـتان، وەکو وزە، بیناســـازی، و کشتوکاڵ بەشدار بوون. 4. تەحەددای کولتووری: تەحەددای کولتووری وەک لێکتێگەیشـــتن یان نەبوونی هۆشیاری لە نێوان کولتووری ئەمریکی و کوردیشـــدا، دەتوانێت هەڕەشـــە لە خەڵک بو خەڵک و ئاڵوگۆڕی کولتووری نێوانیان بکات. ئەمریکا پاڵپشتی ئاڵوگۆڕی ئەکادیمی و کولتووری لە نێوان هەرێمی کوردستان و ئەمریکادا کردووە، لەوانە سکۆلەرشیپی پەروەردەیـــی و بەرنامەی ڕۆشـــنبیری و بەرنامەی ئاڵوگۆڕکردن بۆ بەرەوپێشـــبردنی لێکتێگەیشـــتنی یەکتر و هۆشیاری کولتووری. 5. هاوکاری مرۆیی و پرسی پەنابەران: هاوکاری مرۆیی و پرسی پەنابەران پایەکانی تری پەیوەندییەکانی نێوان ئەمەریکا و هەرێمی کوردســـتانن. ئەمریکا هاوکاری و هاوکاری مرۆیی پێشکەش بە هەرێمی کوردستان کردووە، بە تایبەت لە کاتی قەیرانەکاندا، وەک لێشـــاوی پەنابەران و ئاوارەکانی ناوخۆ بەهۆی ململانێکانی ناوچەییەوە. هەروەها ئەمریکا پشتگیری لە هەوڵەکانی کردووە بۆ چارەسەرکردنی پێداویستییەکانی پەنابەران و ئاوارەکان بە هەماهەنگی لەگەڵ حکومەتی هەرێم و لایەنە پەیوەندیدارەکانی دیکە.
بەهۆی بوونی پەیوەندی هەندێ حزبی سیاســـیی کوردی لەگەڵ وڵاتی ئیقلیمی، گەورەترین مەترســـی لەســـەر ئەو پایانە دروست دەکەن، نەک لەسەر بنەمای بەرژەوەندییەکانیان. ســـەرەڕای هەوڵەچڕەكانی ئەمریکا و هاوپەیمانەکانی، بەڵام تا ئێســـتا نەتوانراوە تەواوی هێزی پێشمەرگە یەکبخرێت. هەروەها لە مەلەفی نەوت لە نێوان هەولێرو بەغدا هێشـــتا كێشە هەیە، وهەڵبژاردنی پەرلەمانیش نازاندرێ كەی دەكرێت. لە کۆتاییدا زۆر گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە سروشـــتی تایبەت و ڕادەی پەیوەندی نێوان ئەمەریکا و هەرێمی کوردستان جێگەی گۆڕانە. ڕووبەڕووبوونەوەی ئەم تەحەددایانە پێویستی بە هەوڵی بەردەوامی هەردوو ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا و هەرێمی کوردســـتان دەبێت بۆ پاراســـتنی پەیوەندی کراوە و دروستکردنی متمانە و
کارکردن بۆ ئامانج و بەرژەوەندی هاوبەش