بەهادین جەلال مستەفا
ڕۆمانی سەربازی ژانرێكی ئەدەبییە ڕۆشنایی دەخاتە سەر چیرۆک و ڕووداوەکانی پەیوەست بە كاروباری سەربازی و شەڕەکانەوە، ڕۆمانی سەربازی تایبەتمەندە بە خستنەڕووی وێنەیەکی واقیعی و نێو ناخی ژیان لە بواری سەربازی و کاریگەریی ململانێ سەربازییەکان لەسەر تاک و کۆمەڵگەکاندا. ڕۆمانی سەربازی لە ڕووی ئەو بابەتانەی کە دەیانگرێتەوە جیاوازە، ڕەنگە ئەم جۆر ڕۆمانە باس لە شەڕە جیهانییەکان بکات، وەک جەنگی یەكەم و دووەمی جیهان، یان تیشک بخاتە سەر ململانێ مۆدێرنەکانی وەک شەڕی ناوخۆ یان شەڕی تیرۆریستی. هەروەها لەوانەیە ئەو لایەنانەی پەیوەستن بە سوپا و هێزە چەکدارەکان و ئۆپەراسیۆنە هەواڵگرییەکان
و ستراتیژیی سەربازی و تاکتیکی شەڕ بگرێتەوە. ڕۆمانی سەربازی لە تەکنیک و کارەکتەری گێڕانەوەی بەهێز کەڵک
وەردەگرن بۆ ڕۆشنکردنەوەی ئەزموونی تاکەکان و کاریگەریی شەڕ لەسەریان. ڕەنگە شەڕ و ئازارە جەستەیی و دەروونییەکانی سەربازەکان بە شێوەیەکی کۆنکرێتی بخرێنە ڕوو، هەروەها مامەڵەکردن لەگەڵ مۆڕال و ڕەوشت و هەڵسوكەوت لە چوارچێوەی شەڕدا. هاوكات ڕەنگە گێڕانەوە سەربازییەکان کاریگەرییە کۆمەڵایەتی و سیاسییەکانی شەڕ و گرژییە سەربازییەکان بخەنە ڕوو و، تیشک بخەنە سەر کاریگەرییەکانیان لەسەر
خەڵکی سیڤیل و گەلان بەگشتی. یەکێک لە ڕۆمانە سەربازییە بەناوبانگەکان ڕۆمانی “کێڵگەی برنج”ە لە
نووسینی جیرۆم دی سالینگەر. ڕۆمانەکە باس لە ئەزموونی سەربازێک دەکات لە جەنگی یەكەمی جیهاندا، هەروەها کاریگەرییە دەروونییەکانی شەڕ لەسەر مرۆڤ و ئازارە کەسییەکانی دەخاتە ڕوو. ڕۆمانی سەربازی ڕێگەیەکی کاریگەرە بۆ گەڕان و تێگەیشتن لە مەودای بەرفراوان لە پرسە سەربازییەکاندا چەندین نووسەری دیار لە بواری ڕۆمانی سەربازیدا هەن،
بۆ نموونە: * ئێریک ماریا ڕیمارک: ڕۆمانی (All Quiet on the Western Front)
“هەموو بێدەنگ لە بەرەی ڕۆژئاوا” ی نووسیوە، کە بەدواداچوون بۆ ئەزموونی سەربازانی جەنگی یەكەمی جیهان دەکات.
- لیۆ تۆڵستۆی: نووسەری ڕۆمانی(War and Peace) “جەنگ و ئاشتی” کە یەکێکە لە گەورەترین ڕۆمانە مێژووییە سەربازییەکان، باس لە شەڕەکانی ناپلیۆن و کاریگەرییەکانیان لەسەر گەلان و تاکەکان دەکات.
- جۆزێف هێلەر: نووسەری ڕۆمانی (The Broken Wing Pilot) “
فڕۆکەوانی باڵە شکاوەکە” یە، کە بە شێوەیەکی تەنزئامێز و کۆمیدی و سەربازی و دژایەتییەکانی سوپای ئەمریکا لە سەردەمی جەنگی دووەمی
جیهاندا نیشان دەدات. * - فیلیپ کاپوتو: ڕۆمانی(A Rumor of War) “دەنگۆیەکی جەنگ”
ی نووسیوە، کە چیرۆکی ژیانی سەربازێکە باس لە جەنگی ڤێتنام و ئەزموون و ئازارە کەسییەکانی خۆی دەكات. - فرێدریک فۆرسیت: چەندین ڕۆمانی بەناوبانگی سەربازیی وەک (The Day of the Jackal) “ڕۆژی جاکاڵ” و(The Cobra) “كۆبرا” ی نووسیوە کە باس لە چیرۆکی سیخوڕی و ئۆپەراسیۆنە نهێنییەکان
دەکات. * تۆم کلانسی: ڕۆمانی بەناوبانگی سەربازیی وەک(The Hunt for
Red October) “ڕاوکردن بۆ ئۆکتۆبەری سوور”: یەکێکە لە ڕۆمانە بەناوبانگەکانی کلانسی، ئەم ڕۆمانە باس لە چیرۆکی کاپتن مارکۆ ڕامیۆس دەکات، فەرماندەی ژێردەریایی ئەتۆمیی سۆڤیەت کە بڕیاری جیابوونەوە دەدات، ژێردەریاییەکە ڕادەستی ئەمریکا دەکات، دواتر کرا بە فیلمێکی سەرکەوتوو. هەروەها (The Sum of All Fears) “کۆی هەموو ترسەکان” ی نووسیوە، کە باس لە پرسە سەربازی و جیۆپۆلەتیکییە مۆدێرنەکان دەکەن. ئەمانه تەنیا نموونەی هەندێك لە ڕۆماننووسی دیاری سەربازی بوون، چەندین ڕۆماننووسی دیكە هەن که بەشداریی گرنگیان لەم ژانرە ئەدەبییەدا كردووە.