نرخی كارەبا و گازی سروشتی لە توركیا، مانگ لە دوای مانگ بەرزتر دەبێتەوە، ئەمەش ترسێكی زۆری لەناو خەڵكدا دروست كردووە، بەوەی لە وەرزی زستاندا نە ماڵوخانیان پێ گەرم دەکرێتەوە نە رووناک!
رەجەب تەییب ئەردۆغان، سەركۆماری توركیا، گەشبینە بەوەی لە وەرزی زستاندا كێشەی کەمداگەڕانی گازی سروشتییان نابێ و لە رووسیاوە بەبێ هیچ كێشەیەك گازی سروشتیی دەكڕن، بەڵام ئاماژەی دا كە ئەورووپا بەدەست بێگازییەوە دەناڵێنێت.
گوتەكەی ئەردۆغان راستە، بەڵام ئەوەی وا دەكات زستانی توركیاش وەكو زستانی ئەورووپا ماڵوخانی خەڵک، ساردوسڕ بێ، ئەو نرخە گرانەی گازی سروشتییە.
دوو رۆژ بەر لە ئێستا، نرخی گازی سروشتی لە توركیا دیسان هەڵکشا، ئەمەش هاووڵاتیانی توركیا و باكووری كوردستانی نیگەران كرد.
نرخی گازی سروشتیی بۆ ماڵان 20.4% گران بووە، هەروەها بۆ كارگەكانیش 50.8% نرخەكەی بەرز بووەتەوە، ئەمەش وا دەكات كە جیا لەوەی لە زستاندا هاووڵاتی نەتوانێت ماڵەكەی گەرم بكاتەوە، لە هەمان كاتدا نرخی خۆراك و میوە و هەموو خواردنەكانی تریش زیاد دەكات، چونكە كاتێك نرخی گازی سروشتیی كارگەكان زیاد دەكات، ئەوانیش ناچارن بەرهەم گران بکەن، ئەمەش هاووڵاتی باجەكەی دەدات و كێشەی دارایییان بۆ دروست دەبێت.
گرانبوونی نرخی گازی سروشتیی لە توركیا و باكووری كوردستان لە كاتێكدایە، لە مانگی حوزەیرانی 2022دا، نرخی گازی سروشتیی 30% بەرز بووەوە، بەڵام ئەوكات هاووڵاتی زۆر گوێی پێی نەدا، چونكە لە وەرزی هاویندا بوون.
بەگوێرەی بۆچوونی شارەزایانی ئابووری، هاووڵاتی ئەوكات هەست بە مەترسی گرانبوونی نرخی گازی سروشتیی دەكات، كە دەكەوینە ناو وەرزی زستانەوە، چونكە ئەوكات هاووڵاتی ناچارە گازی سروشتی بەكار بهێنێت بۆ گەرمكردنەوەی ماڵەكانیان، كاتێك نرخ بەو شێوەیە گران دەبێت، ئیدی كارەسات روو دەدات و رەنگە چەندین كەس هەر لە سەرمادا گیان لەدەست بدات.
دەزگای ئاماری توركیا بڵاوی كردەوە، هەڵاوسانی ئابووری لە توركیا گەیشتووەتە 80%، ئەمەش لە كاتێكدایە كە هەڵاوسانی ئابووری لە وڵاتانی ئەورووپا گەیشتووتە نزیکەی 10%، بۆیە بەراوردكردنی ژیانی تاك لە توركیا و وڵاتانی ئەورووپا دروست نییە، چونكە لە هەموو روویەكەوە وڵاتانی ئەورووپا خۆشگوزەرانترن.
میدیاكانی سەر بە پارتی داد و گەشەپێدان (ئاكەپە)، بڵاویان كردووەتەوە، حكوومەت پاكێجێك ئامادە دەكات، لەو پاكێجەدا پارەیەكی زۆر تەرخان كراوە بۆ ئەو ماڵانەی هەژارن و دەرەقەتی کڕینی گازی سروشتی ناهێن، حكوومەت پارە لە بری ئەوان دەدات، ئەمەش بۆ ئەوەی كاریگەری سەرمای زستان لەسەر ماڵە هەژارەكان كەم ببێتەوە، بەڵام ئەمەش تەنیا دەنگۆیە و بەشێوەیەكی فەرمی باسی لێوە نەكراوە.
باكووری كوردستان، قەیرانە داراییەکەی زیاتر پێوە دیارە، چونكە رێژەی بێكاری لە باكووری كوردستاندا زۆر زیاترە لە چاو ئەو شارانەی دەكەونە رۆژئاوای توركیاوە؛ محەمەد دەمیر، خەڵكی شاری مێردین ئاماژەی دا، تاكە چارە بۆ دەربازبوون لەو قەیران و برسیەتییەی رووی تێ كردوون، دەبێت رێگەیەك بدۆزنەوە تا بتوانن خۆیان بگەیێننە ئەورووپا، بە تایبەت ئەڵمانیا.